TÜRKÝYE BÜYÜK MÝLLET MECLÝSÝ

Uyarý: Görüntülemekte olduðunuz Kanun, TBMM Genel Kurulunda kabul edildiði halidir. Varsa daha sonra yapýlan deðiþiklikleri içermemektedir.

 

 

 

SOSYAL SÝGORTALAR VE GENEL SAÐLIK SÝGORTASI KANUNU

Kanun No. 5489

Kabul Tarihi : 19/4/2006

 

BÝRÝNCÝ KISIM

Amaç, Kapsam ve Tanýmlar

Amaç

MADDE 1- Bu Kanunun amacý, sosyal sigortalar ile genel saðlýk sigortasý bakýmýndan kiþileri güvence altýna almak; bu sigortalardan yararlanacak kiþileri ve saðlanacak haklarý, bu haklardan yararlanma þartlarý ile finansman ve karþýlanma yöntemlerini belirlemek; sosyal sigortalarýn ve genel saðlýk sigortasýnýn iþleyiþi ile ilgili usûl ve esaslarý düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2- Bu Kanun; sosyal sigortalar ile genel saðlýk sigortasýndan yararlanacak kiþileri, iþverenleri, saðlýk hizmeti sunucularýný, bu Kanunun uygulanmasý bakýmýndan gerçek kiþiler ile her türlü kamu ve özel hukuk tüzel kiþilerini ve tüzel kiþiliði olmayan diðer kurum ve kuruluþlarý kapsar.

Tanýmlar

MADDE 3- Bu Kanunun uygulanmasýnda;

1) Bakanlýk: Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýný,

2) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu Baþkanlýðýný,

3) Sosyal sigortalar: Kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarýný,

4) Kýsa vadeli sigorta kollarý: Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk sigortasý kollarýný,

5) Uzun vadeli sigorta kollarý: Malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortasý kollarýný,

6) Sigortalý: Kýsa ve/veya uzun vadeli sigorta kollarý bakýmýndan adýna prim ödenmesi gereken veya kendi adýna prim ödemesi gereken kiþiyi,

7) Hak sahibi: Sigortalýnýn veya sürekli iþ göremezlik geliri ile malûllük veya yaþlýlýk aylýðý almakta olanlarýn ölümü halinde, gelir veya aylýk baðlanmasýna veya toptan ödeme yapýlmasýna hak kazanan eþ, çocuk, ana ve babasýný,

8) Genel saðlýk sigortasý: Kiþilerin öncelikle saðlýklarýnýn korunmasýný, saðlýk riskleri ile karþýlaþmalarý halinde ise oluþan harcamalarýn finansmanýný saðlayan sigortayý,

9) Genel saðlýk sigortalýsý: Bu Kanunun 60 ýncý maddesinde sayýlan kiþileri,

10) Bakmakla yükümlü olduðu kiþi: Genel saðlýk sigortalýsýnýn, sigortalý veya isteðe baðlý sigortalý sayýlmayan, kendi sigortalýlýðý nedeniyle gelir veya aylýk baðlanmamýþ olan;

a) Eþini,

b) 18 yaþýný, lise ve dengi öðrenim veya 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayýlý Meslekî Eðitim Kanununda belirtilen aday çýraklýk ve çýraklýk eðitimi ile iþletmelerde meslekî eðitim görmesi halinde 20 yaþýný, yüksek öðrenim görmesi halinde 25 yaþýný doldurmamýþ ve evli olmayan çocuklarý ile yaþýna bakýlmaksýzýn bu Kanuna göre malûl olduðu tespit edilen evli olmayan çocuklarýný,

c) Geçiminin sigortalý tarafýndan saðlandýðý Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babasýný,

11) Hizmet akdi: 22/4/1926 tarihli ve 818 sayýlý Borçlar Kanununda tanýmlanan hizmet akdini ve iþ mevzuatýnda tanýmlanan iþ sözleþmesini veya hizmet akdini,

12) Ücret: 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlanlara saatlik, günlük, haftalýk, aylýk veya yýllýk olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliði taþýyan brüt tutarý,

13) Asgarî ücret: 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayýlý Ýþ Kanunu gereðince 16 yaþýndan büyük iþçiler için belirlenen bir aylýk brüt ücreti,

14) Ay: Ücretleri; kamu idarelerinde her ayýn 15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri kapsamýndaki sigortalýlar için, ayýn 15'inden ertesi ayýn 15'ine kadar geçen, diðer sigortalýlar için ise ayýn 1'i ilâ sonu arasýnda geçen ve otuz gün olarak deðerlendirilen süreyi,

15) Yýl: Ücretleri; kamu idarelerinde her ayýn 15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri kapsamýndaki sigortalýlar için, 15 Ocak tarihinden ertesi yýlýn 15 Ocak tarihine kadar geçen, diðer sigortalýlar için ise 1 Ocak ilâ 31 Aralýk tarihleri arasýnda geçen ve 360 gün olarak deðerlendirilen süreyi,

16) Gelir: Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý halinde sigortalýya veya sigortalýnýn ölümü halinde hak sahiplerine, yapýlan sürekli ödemeyi,

17) Aylýk: Malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýndan yapýlan sürekli ödemeyi,

18) Ödeme dönemi: Bu Kanuna göre baðlanan gelir ve aylýklarýn, ödeme tarihinden takip eden ödeme tarihine kadar geçen süreyi,

19) Tarýmsal faaliyet: Kendi mülkünde, ortaklýk veya kiralamak suretiyle baþkalarýnýn mülkünde veya kamuya mahsus mahallerde; ekim, dikim, bakým, üretme, yetiþtirme ve ýslah yoluyla yahut doðrudan doðruya tabiattan istifade etmek suretiyle bitki, orman, hayvan ve su ürünleri elde edilmesini ve/veya bu ürünlerin yetiþtiricileri tarafýndan; muhafazasýný, taþýnmasýný veya pazarlanmasýný,

20) Kurum Saðlýk Kurulu: Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmeti sunucularýnýn saðlýk kurullarýnca düzenlenecek raporlardaki teþhis ve bu teþhise dayanak teþkil eden belgeleri incelemek suretiyle, çalýþma gücü kaybý ve meslekte kazanma gücü kaybý oranlarýný belirlemeye yetkili hekimlerden ve/veya diþ hekimlerinden oluþan kurullarý,

21) Kamu idaresi: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayýlý Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen idare ve kurumlar ile bunlarýn ödenmiþ sermayesinin % 50'sinden fazlasýna sahip olduklarý ortaklýklarý veya özel kanunlarýna göre personel çalýþtýran diðer kamu kurumlarýný,

22) Saðlýk hizmeti: Genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilere 63 üncü madde gereði finansmaný saðlanacak týbbî ürün ve hizmetleri,

23) Kiþiye yönelik koruyucu saðlýk hizmeti: Kiþilerin hastalýktan korunmasý veya saðlýklý olma halinin sürdürülmesi amacýyla, kiþiye yönelik olarak finansmaný saðlanacak saðlýk hizmetlerini,

24) Aile hekimi: Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan aile hekimi olarak yetkilendirilen ve Kurum ile sözleþme yapmýþ hekimleri,

25) Saðlýk hizmeti sunucusu: Saðlýk hizmetini sunan ve/veya üreten; gerçek kiþiler ile kamu ve özel hukuk tüzel kiþilerini ve bunlarýn tüzel kiþiliði olmayan þubelerini,

26) Katýlým payý: Saðlýk hizmetlerinden yararlanabilmek için, genel saðlýk sigortalýsý veya bakmakla yükümlü olduðu kiþiler tarafýndan ödenecek tutarý,

27) Sýðýnmacý ve Vatansýz: Ýçiþleri Bakanlýðý tarafýndan sýðýnmacý veya vatansýz olarak kabul edilen kiþileri,

28) Peþin sermaye deðeri: Kurumca, bu Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen giderlerin yaþ, kesilme ihtimali ve Kurumca belirlenecek iskonto oraný dikkate alýnarak hesaplanan tutarý,

29) Güncelleme katsayýsý: 4 üncü madde kapsamýnda sigortalý sayýlanlarýn, her yýlýn Kasým ayýna ait kanunî süresi içinde verilen belgelerindeki prim tahakkuklarý üzerinden bulunacak ortalama prime esas günlük kazancýn, bir önceki yýlýn ayný ayýna ait ortalama prime esas günlük kazanca göre deðiþim oraný ile her yýlýn Aralýk ayýna göre Türkiye Ýstatistik Kurumu tarafýndan açýklanan en son temel yýllý tüketici fiyatlarý genel indeksindeki deðiþim oranýnýn toplamýnýn yarýsýna (1) tam sayýsýnýn ilave edilmesi sonucunda bulunan deðeri,

ifade eder.

ÝKÝNCÝ KISIM

Sosyal Sigorta Hükümleri

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Sigortalýlara Ýliþkin Hükümler

Sigortalý sayýlanlar

MADDE 4- Bu Kanunun kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarý uygulamasý bakýmýndan;

a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla iþveren tarafýndan çalýþtýrýlanlar,

b) Köy ve mahalle muhtarlarý, hizmet akdine baðlý olmaksýzýn kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlardan ise;

1) Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancý nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar,

2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr sicili ile birlikte kanunla kurulan meslek odalarýna usûlüne uygun olarak kayýtlý olanlar,

3) Anonim þirketlerin kurucu ortaklarý ve/veya yönetim kurulu üyesi olan ortaklarý, sermayesi paylara bölünmüþ komandit þirketlerin komandite ortaklarý, diðer þirket ve donatma iþtiraklerinin ise tüm ortaklarý,

4) Tarýmsal faaliyette bulunanlar,

c) Kamu idarelerinde;

1) (a) bendine tâbi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çalýþýp, ilgili kanunlarýnda (a) bendi kapsamýna girenler gibi sigortalý olmasý öngörülmemiþ olanlar,

2) (a) ve (b) bentlerine tâbi olmayanlardan, sözleþmeli olarak çalýþýp ilgili kanunlarýnda (a) bendi kapsamýna girenler gibi sigortalý olmasý öngörülmemiþ olanlar ile 657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanununun 86 ncý maddesi uyarýnca açýktan vekil atananlar,

sigortalý sayýlýrlar.

Birinci fýkranýn (a) bendi gereði sigortalý sayýlanlara iliþkin hükümler;

a) Ýþçi sendikalarýnýn yönetim kurullarýna seçilenler,

b) Bir veya birden fazla iþveren tarafýndan çalýþtýrýlan; film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçýlarý ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diðer uðraþlarý içine alan bütün güzel sanat kollarýnda çalýþanlardan, düþünürlerden ve yazarlardan hizmet akdi ile çalýþanlar,

c) Mütekabiliyet esasýna dayalý olarak uluslararasý sosyal güvenlik sözleþmesi yapýlmýþ ülke uyruðunda olanlar hariç olmak üzere, yabancý uyruklu kiþilerden hizmet akdi ile çalýþanlar,

d) 2/7/1941 tarihli ve 4081 sayýlý Çiftçi Mallarýnýn Korunmasý Hakkýnda Kanuna göre çalýþtýrýlanlar,

e) 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununda belirtilen umumî kadýnlar,

f) Milli Eðitim Bakanlýðý tarafýndan düzenlenen kurslarda usta öðretici olarak çalýþtýrýlanlar, kamu idarelerinde ders ücreti karþýlýðý görev verilenler ile 657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanununun 4 üncü maddesinin (C) bendi kapsamýnda çalýþtýrýlanlar,

hakkýnda da uygulanýr.

Birinci fýkranýn (c) bendi gereði sigortalý sayýlanlara iliþkin hükümler;

a) Kuruluþ ve personel kanunlarý veya diðer kanunlar gereðince seçimle veya atama yoluyla kamu idarelerinde göreve gelenlerden; bu görevleri sebebiyle kendilerine ilgili kanunlarýnda Devlet memurlarý gibi emeklilik hakký tanýnmýþ olanlardan hizmet akdi ile çalýþmayanlar,

b) Cumhurbaþkaný, Baþbakan, bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, belediye baþkanlarý, il daimi komisyonu üyeleri,

c) Birinci fýkranýn (c) bendi kapsamýnda iken, bu kapsamdaki kiþilerin kurduðu sendikalarýn veya sendika konfederasyonlarýnýn yönetim kurullarýna seçilenler,

d) Harp okullarý ile fakülte ve yüksek okullarda, Türk Silâhlý Kuvvetleri hesabýna okuyan veya kendi hesabýna okumakta iken askerî öðrenci olanlar ile astsubay meslek yüksek okullarý ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eðitimine tâbi tutulan adaylar ile fakültelerde veya meslek yüksek okullarýnda kendi hesabýna okuduktan sonra veya askerlik hizmetini müteakip subaylýða veya astsubaylýða geçirilenlerin, okullarda geçen normal eðitim süreleri,

e) Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda, Emniyet Genel Müdürlüðü hesabýna okuyan veya kendi hesabýna okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüðü hesabýna okumaya devam eden öðrenciler ile fakültelerde veya meslek yüksek okullarýnda kendi hesabýna okuduktan sonra komiser yardýmcýlýðýna veya polisliðe geçirilenlerin, okullarda geçen normal eðitim süreleri,

hakkýnda da uygulanýr.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Bazý sigorta kollarýnýn uygulanacaðý sigortalýlar

MADDE 5- Kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarý bakýmýndan aþaðýda sayýlan kiþiler hakkýnda uygulanacak sigorta kollarý þunlardýr:

a) Hizmet akdi ile çalýþmamakla birlikte, ceza infaz kurumlarý ile tutukevleri bünyesinde oluþturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalýþtýrýlan hükümlü ve tutuklular hakkýnda, iþ kazasý ve meslek hastalýðý ile analýk sigortasý uygulanýr ve bunlar, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlýrlar.

b) Hizmet akdi ile çalýþmamakla birlikte 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayýlý Meslekî Eðitim Kanununda belirtilen aday çýrak, çýrak ve iþletmelerde meslekî eðitim gören öðrenciler hakkýnda iþ kazasý, meslek hastalýðý ve hastalýk sigortasý; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öðrenimleri sýrasýnda zorunlu staja tâbi tutulan öðrenciler hakkýnda ise iþ kazasý ve meslek hastalýðý sigortasý uygulanýr ve bu bentte sayýlanlar, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlýrlar.

c) Harp malûlleri ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayýlý Terörle Mücadele Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayýlý Nakdi Tazminat ve Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanuna göre aylýklarý hesaplanarak ödenen veya asayiþ ve güvenliðin saðlanmasý ile ilgili kanunlara göre vazife malûllüðü aylýðý baðlanmýþ olanlardan, bu Kanuna tâbi sigortalý olarak çalýþanlar hakkýnda aylýklarý kesilmeksizin kýsa vadeli sigorta kollarý uygulanýr. Ancak bunlar hakkýnda, uzun vadeli sigorta kollarýna tâbi olmayý istemeleri halinde, bu isteklerini Kuruma bildirdikleri tarihi takip eden ay baþýndan itibaren, uzun vadeli sigorta kollarý uygulanýr.

d) Sosyal güvenlik destek primine tâbi olanlar hakkýnda, sadece iþ kazasý ve meslek hastalýðý sigortasý hükümleri uygulanýr.

e) Türkiye Ýþ Kurumu tarafýndan düzenlenen meslek edindirme, geliþtirme ve deðiþtirme eðitimine katýlan kursiyerler, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlýrlar ve bunlar hakkýnda iþ kazasý ve meslek hastalýðý sigortasý hükümleri uygulanýr.

f) 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayýlý Ýþsizlik Sigortasý Kanunu gereðince iþsizlik ödeneðinden yararlandýrýlan kiþilere, iþsizlik ödeneðinin hak edildiði süre içinde, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlarak uzun vadeli sigorta kollarý uygulanýr.

Sigortalý sayýlmayanlar

MADDE 6- Bu Kanunun kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarý hükümlerinin uygulanmasýnda;

a) Ýþverenin iþyerinde ücretsiz çalýþan eþi,

b) Ayný konutta birlikte yaþayan ve üçüncü derece dahil bu dereceye kadar hýsýmlar arasýnda ve aralarýna dýþardan baþka kimse katýlmaksýzýn, yaþadýklarý konut içinde yapýlan iþlerde çalýþanlar,

c) Ev hizmetlerinde süreksiz olarak çalýþanlar ile ev hizmetlerinde hizmet akdi ile sürekli çalýþmasýna raðmen, haftalýk çalýþma sürelerinin 4857 sayýlý Ýþ Kanununda belirtilen sürelerden az olmasý nedeniyle, aylýk kazançlarý prime esas günlük kazanç alt sýnýrýnýn otuz katýndan az olanlar,

d) Askerlik hizmetlerini er ve erbaþ olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu öðrencileri,

e) Yabancý bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluþ tarafýndan ve o kuruluþ adýna ve hesabýna Türkiye'ye bir iþ için gönderilen ve yabancý ülkede sosyal sigortaya tâbi olduðunu belgeleyen kiþiler ile Türkiye'de kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlardan, yurt dýþýnda ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatýna tâbi olanlar,

f) Resmî meslek ve sanat okullarý ile yetkili resmî makamlarýn izniyle kurulan meslek veya sanat okullarýnda ve yüksek okullarda fiilen normal eðitim süreleri içinde yapýlan, tatbikî mahiyetteki yapým ve üretim iþlerinde çalýþan öðrenciler,

g) Saðlýk hizmet sunucularý tarafýndan iþe alýþtýrýlmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya malûller,

h) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) ve (c) bentleri gereði sigortalý sayýlmasý gereken iþlerde çalýþmakla birlikte, 18 yaþýný doldurmamýþ olanlar,

ý) Kamu idareleri hariç olmak üzere, tarým iþlerinde veya orman iþlerinde hizmet akdiyle süreksiz iþlerde çalýþanlar ile tarýmda kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlardan; tarýmsal faaliyette bulunan ve yýllýk tarýmsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete iliþkin masraflar düþüldükten sonra kalan tutarýn aylýk ortalamasýnýn, bu Kanunda tanýmlanan prime esas günlük kazanç alt sýnýrýnýn otuz katýndan az olduðunu belgeleyenler,

j) Niteliði itibarýyla bir kiþinin bir gün içinde yapabileceði iþlerde, yevmiyeli olarak çalýþanlar,

k) Kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciliyle birlikte kanunla kurulu meslek odalarýna usûlüne uygun olarak kayýtlý olanlardan, aylýk faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine iliþkin masraflar düþüldükten sonra kalan tutarý, prime esas günlük kazanç alt sýnýrýnýn otuz katýndan az olduðunu belgeleyenler,

l) Kamu idarelerinin dýþ temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilciliðin bulunduðu ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin vatandaþlýðýný da haiz bulunan Türk uyruklu sözleþmeli personelden, bulunduðu ülkenin sosyal güvenlik kurumunda sigortalý olduðunu belgeleyenler ile kamu idarelerinin dýþ temsilciliklerinde istihdam edilen sözleþmeli personelin uluslararasý sosyal güvenlik sözleþmeleri çerçevesinde ve temsilciliðin bulunduðu ülkenin kamu düzeninin zorunlu kýldýðý hallerde, iþverenleri tarafýndan bulunulan ülkede sosyal sigorta kapsamýnda sigortalý yapýlanlar,

4 üncü ve 5 inci maddelere göre sigortalý sayýlmaz.

(h) bendinin uygulanmasýyla ilgili olarak, bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayýlý Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kýlýnmak suretiyle, öðrenimleriyle ilgili görevlerde çalýþanlar hakkýnda 18 yaþýn bitirilmiþ olmasý þartý aranmaz.

Birinci fýkranýn (ý) bendinin uygulanmasýnda, Türkiye Ziraat Odalarý Birliðinin görüþü alýnýr.

Bu maddenin uygulamasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Sigortalýlýðýn baþlangýcý

MADDE 7- Sigorta hak ve yükümlülükleri 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn;

a) (a) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlanlar için çalýþmaya, meslekî eðitime veya zorunlu staja baþladýklarý tarihten,

b) (b) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlanlardan, gelir vergisi mükellefi olanlarýn gelir vergisi mükellefiyetinin baþladýðý tarihten; þirket ortaklarýnýn þirket ortaklýklarýnýn tescil edildiði tarihten; gelir vergisinden muaf olanlarýn ise esnaf ve sanatkâr sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluþlarýna usûlüne uygun kayýtlý olduklarý tarihten; tarýmda kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlar için tarýmsal faaliyetlerinin kanunla kurulu ilgili meslek kuruluþlarýnca tescil edildiði tarihten; köy ve mahalle muhtarlarý için seçildikleri tarihten,

c) (c) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlanlar için, göreve baþladýklarý veya okullarýnda eðitime baþladýklarý tarihten,

itibaren baþlar.

Birinci fýkranýn (b) bendinin uygulanmasýnda, gelir vergisinden muaf olanlar ile tarýmda kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlarýn kayýt ve tescil iþlemleri ile ilgili olarak kanunla kurulmuþ ilgili meslek kuruluþlarýnýn görüþleri alýnýr.

Sigortalý bildirimi ve tescili

MADDE 8- Ýþverenler, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlan kiþileri, 7 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen sigortalýlýk baþlangýcýndan önce, sigortalý iþe giriþ bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ancak iþveren tarafýndan sigortalý iþe giriþ bildirgesi;

a) Ýnþaat iþyerlerinde iþe baþlatýlacak sigortalýlar için, en geç çalýþmaya baþlatýldýðý gün Kuruma verilmesi halinde,

b)Yabancý ülkelere sefer yapan ulaþtýrma araçlarýna sefer esnasýnda alýnarak çalýþtýrýlanlar ile Kuruma ilk defa iþyeri bildirgesi verilecek iþyerlerinde; ilk defa sigortalý çalýþtýrmaya baþlanýlan tarihten itibaren bir ay içinde çalýþmaya baþlayan sigortalýlar için, çalýþmaya baþladýklarý tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylýk sürenin dolduðu tarihe kadar, Kuruma verilmesi halinde,

c) Kamu idarelerince yurt dýþý görevde çalýþmak üzere iþe alýnanlarýn, iþten ayrýlmýþ olsalar dahi, çalýþmaya baþladýklarý tarihten itibaren üç ay içinde, Kuruma verilmesi halinde,

sigortalýlýk baþlangýcýndan önce bildirilmiþ sayýlýr.

Sigortalýlar, çalýþmaya baþladýklarý tarihten itibaren en geç bir ay içinde, sigortalý olarak çalýþmaya baþladýklarýný Kuruma bildirirler. Ancak, sigortalýnýn kendini bildirmemesi, sigortalý aleyhine delil teþkil etmez.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlan kiþiler için; 7 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen sigortalýlýk baþlangýcýndan itibaren kendi mevzuatlarýna göre kayýt veya tescili yapan ilgili kurum, kuruluþ ve birlikler veya vergi daireleri sigortalý iþe giriþ bildirgesi düzenleyerek, en geç onbeþ gün içinde Kuruma vermekle yükümlüdür. Kurum bu bildirimden itibaren bir ay içinde tescili yapýlan kiþilere, sigortalýlýk hak ve yükümlülüklerinin baþladýðýný bildirir.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinin (4) numaralý alt bendi gereði sigortalý sayýlanlar ise, sigortalý iþe giriþ bildirgesini, 7 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen sigortalýlýk baþlangýcýndan itibaren, doksan gün içinde Kuruma vermekle yükümlüdürler.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlan kiþileri çalýþtýracak iþverenler, çalýþtýrmaya baþlattýklarý kiþileri, 7 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinde belirtilen sigortalýlýk baþlangýcýndan itibaren, onbeþ gün içinde sigortalý iþe giriþ bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdürler.

5 inci maddenin (f) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlan kiþiler için Türkiye Ýþ Kurumu, iþsizlik ödeneðinin fiilen ödenmeye baþlandýðý tarihten itibaren bir ay içinde, sigortalý iþe giriþ bildirgesini Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

Kamu idareleri ile bankalar, Kurumca saðlanacak elektronik altyapýdan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek iþlemlerde, iþlem yaptýðý kiþilerin sigortalýlýk bakýmýndan tescilli olup olmadýðýný kontrol etmek ve sigortasýz olduðunu tespit ettiði kiþileri, Kuruma bildirmekle yükümlüdürler.

Bu maddenin ikinci ve beþinci fýkralarý hariç olmak üzere, diðer fýkralarýnda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen ilgililer hakkýnda, 102 nci madde hükümlerine göre idarî para cezasý uygulanýr.

Sigortalý iþe giriþ bildirgesinin þekli ve içeriði, bildirgenin verilme yöntemleri ve bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Sigortalýlýðýn sona ermesi

MADDE 9- Kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarý bakýmýndan sigortalýlýk;

a) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýndaki sigortalýlarýn, hizmet akdinin sona erdiði tarihten,

b) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýndaki sigortalýlarýn;

1) Gelir vergisi mükellefi olanlar için, mükellefiyetlerini gerektiren faaliyetlerine son verdikleri tarihten,

2) Gelir vergisinden muaf olanlar için, esnaf ve sanatkâr sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek odalarýndaki üye kayýtlarýnýn silinmesi gereken veya 6 ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (k) bendi kapsamýna girdiði tarihten,

3) Þirket ve donatma iþtiraki ortaðý olanlar için, tâbi olduklarý mevzuata göre þirketle ve donatma iþtiraki ile ilgilerinin kesildiði tarihten,

4) Þirket ortaðý olanlar için, þirketin iflâsýna veya tasfiyesine karar verildiði veya münfesih sayýldýðý tarihten,

5) Tarýmda kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlar için, tarýmsal faaliyetlerinin sona erdiði veya 6 ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (ý) bendi kapsamýna girdiði tarihten,

6) Köy ve mahalle muhtarlarýnýn, muhtarlýk görevlerinin sona erdiði tarihten,

7) Herhangi bir yabancý ülkede ikamet eden ve o ülke mevzuatý kapsamýnda sigortalý olarak çalýþmaya baþladýðý veya ikamet esasýna baðlý olarak, o ülke sosyal güvenlik sistemine dahil olduðu tarihten,

8) Ýflâsýna karar verilmiþ olan veya tasfiye halindeki özel iþletmeler ile þirketlerin ortaklarýndan hizmet akdi ile çalýþanlarýn, çalýþmaya baþladýðý tarihten,

9) Köy ve mahalle muhtarlarýndan; kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþmasýndan dolayý gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar  hariç, ayný zamanda hizmet akdi ile çalýþanlarýn çalýþmaya baþladýðý tarihten,

10) Gelir vergisinden muaf olan, ancak esnaf ve sanatkârlar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluþlarýndaki kayýtlara istinaden bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlanlardan, bu sigortalýlýklarýnýn devamý sýrasýnda, hizmet akdi ile çalýþanlarýn çalýþmaya baþladýðý tarihten,

c) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlanlarýn;

1) Ölüm halinde veya aylýk baðlanmasýný gerektiren hallerde, bu tarihi takip eden ayýn ilk gününden,

2) Diðer hallerde ise görevden ayrýldýklarý tarihten,

d) 5 inci madde gereði bazý sigorta kollarýna tâbi tutulanlarýn, sigortalý sayýlmalarýný gerektiren halin sona erdiði tarihten,

e) 6 ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (l) bendi kapsamýnda olanlardan, çalýþmakta iken bulunduðu ülkenin sosyal güvenlik kurumu ile irtibatlandýrýlanlar ile uluslararasý sosyal güvenlik sözleþmeleri çerçevesinde, seçimini bu yönde kullananlar için sigortalandýklarý tarihten,

itibaren sona erer.

Ancak, hastalýk ve analýk hükümlerinin uygulanmasýnda sigortalýlýk;

a) Ýlgili kanunlar gereði sigortalýnýn ücretsiz izinli olmasý, greve iþtirak etmesi veya iþverenin lokavt yapmasý hallerinde, bu hallerin sona ermesini,

b) Diðer hallerde ise birinci fýkrada belirtilen tarihleri,

takip eden onuncu günden baþlanarak yitirilmiþ sayýlýr.

Birinci fýkranýn (a), (c) ve (d) bentlerine göre sigortalýlýðý sona erenlerin durumlarý iþverenleri tarafýndan, (b) bendinde belirtilen þekillerde sona erenlerin durumlarý ise kendileri ve sözü edilen bentte belirtilen faaliyetin sona erme halinin bildirildiði kuruluþlar veya vergi daireleri tarafýndan, en geç on gün içinde Kuruma bildirilir. Bu kiþilerin meslek kuruluþlarýna ya da vergi dairelerine olan yükümlülüklerini yerine getirmemiþ olmalarý, sigortalýlýðýn sona ermesine iliþkin belge ya da bilginin verilmesine engel teþkil etmez.

Birinci fýkranýn (e) bendine göre sigortalýlýðý sona erenler ile 8 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendine göre bildirimi yapýlan sigortalýlarýn, sigortalýlýðýnýn sona ermesine iliþkin bildirimleri, üç ay içinde Kuruma yapýlýr.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Sigortalýlarýn iþleri nedeniyle geçici olarak yurt dýþýnda bulunmalarý

MADDE 10- 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde sayýlan sigortalýlarýn iþverenleri tarafýndan geçici görevle yurt dýþýna gönderilmeleri, (c) bendinde sayýlan sigortalýlarýn mevzuatlarýnda belirtilen usûle uygun olarak yurt dýþýna gönderilmeleri veya (b) bendinde sayýlanlarýn sigortalýlýða esas çalýþmasý nedeniyle yurt dýþýnda bulunmalarý halinde, bu görevleri yaptýklarý sürece, sigortalýlarýn ve iþverenlerin sosyal sigortaya iliþkin hak ve yükümlülükleri devam eder.

Sosyal güvenlik sözleþmesi imzalanmayan ülkelerde iþ üstlenen iþverenlerce çalýþtýrýlmak üzere bu ülkelere götürülen Türk iþçileri de bu Kanunun uygulanmasýnda geçici görevle yurt dýþýna gönderilmiþ sayýlýr.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Ýþyerleri ve Ýþverenlere Ýliþkin Hükümler

Ýþyeri, iþyerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli

MADDE 11- Ýþyeri, sigortalý sayýlanlarýn maddî olan ve olmayan unsurlar ile birlikte iþlerini yaptýklarý yerlerdir.

Ýþyerinde üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden baðlýlýðý bulunan ve ayný yönetim altýnda örgütlenen iþyerine baðlý yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yýkanma, muayene ve bakým, beden veya meslek eðitimi yerleri, avlu ve büro gibi diðer eklentiler ile araçlar da iþyerinden sayýlýr.

Ýþveren, örneði Kurumca hazýrlanacak iþyeri bildirgesini en geç sigortalý çalýþtýrmaya baþladýðý tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür. Þirket kuruluþu aþamasýnda, çalýþtýracaðý sigortalý sayýsýný ve bunlarýn iþe baþlama tarihini, ticaret sicili memurluklarýna bildiren iþverenlerin, bu bildirimleri Kuruma yapýlmýþ sayýlýr. Ticaret sicili memurluklarý, kendilerine yapýlan bu bildirimi en geç on gün içinde Kuruma bildirmek zorundadýr.

29/6/1956 tarihli ve 6762 sayýlý Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi þirketlerin nevilerinin deðiþmesi, birleþmesi veya diðer bir þirkete katýlmasý durumunda, bu hususlarýn ticaret siciline tesciline iliþkin ilân tarihini; adi þirketlerde þirkete yeni ortak alýnmasý durumunda ise en geç yeni ortaðýn alýndýðý tarihi takip eden on gün içinde, iþyeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmek zorundadýr.

Ýþyerinin faaliyette bulunduðu adresten baþka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortalý çalýþtýrýlan bir iþin veya iþyerinin baþka bir iþverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, iþyerinin nakledildiði, yeni iþverenin iþi veya iþyerini devraldýðý tarihi takip eden on gün içinde, iþyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçýlarý, ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde, iþyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlüdür. Ýþyerinin ayný il sýnýrlarý içinde Kurumun diðer bir ünitesinin görev alanýna giren baþka bir adrese nakledilmesi halinde, adres deðiþikliðinin yazý ile bildirilmesi yeterlidir. Bu iþlerde çalýþan sigortalýlarýn, sigorta hak ve yükümlülükleri devam eder.

Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diðer kamu ve özel hukuk tüzel kiþileri, yapý ruhsatý ve diðer tüm ruhsat veya ruhsat niteliði taþýyan iþlemlerine iliþkin bilgi ve belgeler ile varsa bunlarýn verilmesine esas olan istihdama iliþkin bilgileri, verildiði tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdürler.

Bu maddede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkýnda, 102 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi uyarýnca idarî para cezasý uygulanýr. Ýdarî para cezasý uygulanmasý, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesine engel teþkil etmez.

Alt iþveren, asýl iþverenin iþyerinde çalýþtýrdýðý sigortalýlarý, iþverenle aralarýnda yaptýklarý sözleþmenin ibrazý kaydýyla, Kurumdan alacaðý özel bir numara ile asýl iþverenin kayýtlý olduðu dosyadan bildirir.

Ýþyeri bildirgesinin verilmemesi veya geç verilmesi, bu Kanunda belirtilen hak ve yükümlülükleri ortadan kaldýrmaz. Ýþyeri bildirgesinin þekli ve içeriði ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Ýþveren, iþveren vekili, geçici iþ iliþkisi kurulan iþveren ve alt iþveren

MADDE 12- 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentlerine göre sigortalý sayýlan kiþileri çalýþtýran gerçek veya tüzel kiþiler ile tüzel kiþiliði olmayan kurum ve kuruluþlar iþverendir.

Ýþveren adýna ve hesabýna, iþin veya görülen hizmetin bütününün yönetim görevini yapan kimse, iþveren vekilidir. Bu Kanunda geçen iþveren deyimi, iþveren vekilini de kapsar. Ýþveren vekili ve 4857 sayýlý Ýþ Kanununda tanýmlanan geçici iþ iliþkisi kurulan iþveren, bu Kanunda belirtilen yükümlülüklerinden dolayý iþveren ile birlikte müþtereken ve müteselsilen sorumludur.

4 üncü maddenin ikinci fýkrasýnýn (a) bendine tâbi olanlar hakkýnda, iþverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümlülükleri, bunlarý çalýþtýran iþçi sendikalarý veya iþveren tarafýndan; 4 üncü maddenin üçüncü fýkrasýna tâbi olanlar hakkýnda, iþverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümlülükleri, bunlarý çalýþtýran kamu idareleri veya eðitim gördükleri okullar tarafýndan yerine getirilir.

2/7/1941 tarihli ve 4081 sayýlý Çiftçi Mallarýnýn Korunmasý Hakkýnda Kanuna göre çalýþtýrýlanlar hakkýnda, iþverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümlülükleri, bunlarý çalýþtýrmaya yetkili makam tarafýndan yerine getirilir.

Ceza infaz kurumlarý ile tutukevleri bünyesinde oluþturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalýþtýrýlan hükümlü ve tutuklularýn iþvereni, Ceza Ýnfaz Kurumlarý ile Tutukevleri Ýþ Yurtlarý Kurumu, iþveren vekilleri ise Ceza Ýnfaz Kurumlarý ile Tutukevleri Ýþ Yurtlarý Kurumunun sorumlu müdür ve amirleridir.

Bir iþverenden, iþyerinde yürüttüðü mal veya hizmet üretimine iliþkin bir iþte veya bir iþin bölüm veya eklentilerinde, iþ alan ve bu iþ için görevlendirdiði sigortalýlarý çalýþtýran üçüncü kiþiye alt iþveren denir. Sigortalýlar, üçüncü bir kiþinin aracýlýðý ile iþe girmiþ ve bunlarla sözleþme yapmýþ olsalar dahi, asýl iþveren, bu Kanunun iþverene yüklediði yükümlülüklerden dolayý alt iþveren ile birlikte sorumludur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kýsa Vadeli Sigorta Hükümleri

Ýþ kazasýnýn tanýmý, bildirilmesi ve soruþturulmasý

MADDE 13- Ýþ kazasý;

a) Sigortalýnýn iþyerinde bulunduðu sýrada,

b) Ýþveren tarafýndan yürütülmekte olan iþ nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalý kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþýyorsa yürütmekte olduðu iþ veya çalýþma konusu nedeniyle iþyeri dýþýnda,

c) Bir iþverene baðlý olarak çalýþan sigortalýnýn, görevli olarak iþyeri dýþýnda baþka bir yere gönderilmesi nedeniyle asýl iþini yapmaksýzýn geçen zamanlarda,

d) Emziren kadýn sigortalýnýn, çocuðuna süt vermek için ayrýlan zamanlarda,

e) Sigortalýlarýn, iþverence saðlanan bir taþýtla iþin yapýldýðý yere gidiþ geliþi sýrasýnda,

meydana gelen ve sigortalýyý hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uðratan olaydýr.

Ýþ kazasýnýn 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn;

a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamýnda bulunan sigortalýlar bakýmýndan bunlarý çalýþtýran iþveren tarafýndan, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç iþgünü içinde,

b) (b) bendi kapsamýnda bulunan sigortalý bakýmýndan kendisi tarafýndan, bir ayý geçmemek þartýyla rahatsýzlýðýnýn bildirim yapmaya engel olmadýðý günden sonra üç iþgünü içinde,

c) (c) bendi kapsamýnda bulunan sigortalýlar bakýmýndan, bunlarý çalýþtýran iþveren tarafýndan, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine veya kendi mevzuatlarýna göre yetkili mercilere derhal ve  Kuruma da en geç kazadan sonraki üç iþgünü içinde,

iþ kazasý ve meslek hastalýðý bildirgesinin doðrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu fýkranýn (a) ve (c) bentlerinde belirtilen süre, iþ kazasýnýn iþverenin kontrolü dýþýndaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iþ kazasýnýn öðrenildiði tarihten itibaren baþlar.

Kuruma bildirilen olayýn iþ kazasý sayýlýp sayýlmayacaðý hakkýnda bir karara varýlabilmesi için gerektiðinde, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurlarý tarafýndan veya Bakanlýk iþ müfettiþleri vasýtasýyla soruþturma yapýlabilir. Bu soruþturma sonunda yazýlý olarak bildirilen hususlarýn gerçeðe uymadýðý ve olayýn iþ kazasý olmadýðý anlaþýlýrsa, Kurumca bu olay için yersiz olarak yapýlmýþ bulunan ödemeler, ödemenin yapýldýðý tarihten itibaren gerçeðe aykýrý bildirimde bulunanlardan, 96 ncý madde hükmüne göre tahsil edilir.

Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý bildirgesinin þekli ve içeriði, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Meslek hastalýðýnýn tanýmý, bildirilmesi ve soruþturulmasý

MADDE 14- Meslek hastalýðý, sigortalýnýn çalýþtýðý veya yaptýðý iþin niteliðinden dolayý tekrarlanan bir sebeple veya iþin yürütüm þartlarý yüzünden uðradýðý geçici veya sürekli hastalýk, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.

Sigortalýnýn çalýþtýðý iþten dolayý meslek hastalýðýna tutulduðunun;

a) Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmet sunucularý tarafýndan usûlüne uygun olarak düzenlenen saðlýk kurulu raporu ve dayanaðý týbbî belgelerin incelenmesi,

b) Kurumca gerekli görüldüðü hallerde, iþyerindeki çalýþma þartlarýný ve buna baðlý týbbî sonuçlarýný ortaya koyan denetim raporlarý ve gerekli diðer belgelerin incelenmesi,

sonucu Kurum Saðlýk Kurulu tarafýndan tespit edilmesi zorunludur.

Meslek hastalýðý, iþten ayrýldýktan sonra meydana çýkmýþ ve sigortalý olarak çalýþtýðý iþten kaynaklanmýþ ise, sigortalýnýn bu Kanunla saðlanan haklardan yararlanabilmesi için, eski iþinden fiilen ayrýlmasýyla hastalýðýn meydana çýkmasý arasýnda bu hastalýk için Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zamanýn geçmemiþ olmasý þarttýr. Bu durumdaki kiþiler, gerekli belgelerle Kuruma müracaat edebilirler. Herhangi bir meslek hastalýðýnýn klinik ve laboratuvar bulgularýyla belirlendiði ve meslek hastalýðýna yol açan etkenin iþyerindeki inceleme sonunda tespit edildiði hallerde, meslek hastalýklarý listesindeki yükümlülük süresi aþýlmýþ olsa bile, söz konusu hastalýk Kurumun veya ilgilinin baþvurusu üzerine Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunun onayý ile meslek hastalýðý sayýlabilir.

Meslek hastalýðýnýn 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn;

a) (a) ve (c) bentleri ile 5 inci madde kapsamýnda bulunan sigortalýlar bakýmýndan, sigortalýnýn meslek hastalýðýna tutulduðunu öðrenen veya bu durum kendisine bildirilen iþveren tarafýndan,

b) (b) bendi kapsamýndaki sigortalý bakýmýndan ise kendisi tarafýndan,

bu durumun öðrenildiði günden baþlayarak üç iþgünü içinde, iþ kazasý ve meslek hastalýðý bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu yükümlülüðü yerine getirmeyen veya yazýlý olarak bildirilen hususlarý kasten eksik ya da yanlýþ bildiren iþverene veya 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýndaki sigortalýya, Kurumca bu durum için yapýlmýþ bulunan masraflar ile ödenmiþse geçici iþ göremezlik ödenekleri rücû edilir.

Meslek hastalýðý ile ilgili bildirimler üzerine gerekli soruþturmalar, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurlarý tarafýndan veya Bakanlýk iþ müfettiþleri vasýtasýyla yaptýrýlabilir.

Hangi hallerin meslek hastalýðý sayýlacaðý, iþ kazasý ve meslek hastalýðý bildirgesinin þekli ve içeriði, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikte düzenlenir. Yönetmelikte belirlenmiþ hastalýklar dýþýnda herhangi bir hastalýðýn meslek hastalýðý sayýlýp sayýlmamasý hususunda çýkabilecek uyuþmazlýklar, Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunca karara baðlanýr.

Hastalýk ve analýk hali

MADDE 15- Sigortalýnýn, iþ kazasý ve meslek hastalýðý dýþýnda kalan ve iþ göremezliðine neden olan rahatsýzlýklar, hastalýk halidir.

Sigortalý kadýnýn veya sigortalý erkeðin sigortalý olmayan eþinin gebeliðinin baþladýðý tarihten itibaren doðumdan sonraki ilk sekiz haftalýk, çoðul gebelik halinde ise ilk on haftalýk süreye kadar olan gebelik ve analýk haliyle ilgili rahatsýzlýk ve özürlülük halleri analýk hali kabul edilir.

Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk hallerinde saðlanan haklar

MADDE 16- Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý halleri nedeniyle saðlanan haklar þunlardýr:

a) Sigortalýya; geçici iþ göremezlik süresince günlük geçici iþ göremezlik ödeneði verilmesi.

b) Sigortalýya; sürekli iþ göremezlik geliri baðlanmasý.

c) Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu ölen sigortalýnýn hak sahiplerine; gelir baðlanmasý.

d) Gelir baðlanmýþ olan eþ ve çocuklara; evlenme ödeneði verilmesi.

e) Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý sonucu ölen sigortalý için; cenaze ödeneði verilmesi.

Sigortalýya hastalýk veya analýk hallerine baðlý olarak ortaya çýkan iþ göremezlik süresince, günlük geçici iþ göremezlik ödeneði verilir.

Sigortalý kadýna veya sigortalý olmayan karýsýnýn doðum yapmasý nedeniyle sigortalý erkeðe, çocuðun yaþamasý þartýyla doðumdan sonraki altý ay süresince her ay, doðum tarihinde geçerli olan asgarî ücretin üçte biri tutarýnda emzirme ödeneði verilir.

Emzirme ödeneðine hak kazanan sigortalýlardan 9 uncu maddeye göre sigortalýlýðý sona erenlerin, bu tarihten baþlamak üzere üçyüz gün içinde çocuklarý doðarsa, sigortalý kadýn veya karýsý analýk sigortasý haklarýndan yararlanacak sigortalý erkek, doðum tarihinden önceki onbeþ ay içinde en az üç ay prim ödenmiþ olmasý þartýyla emzirme ödeneðinden yararlandýrýlýr.

Ödenek ve gelirlere esas tutulacak günlük kazanç

MADDE 17- Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk hallerinde verilecek ödeneklerin veya baðlanacak gelirlerin hesabýna esas tutulacak günlük kazanç; iþ kazasýnýn veya doðumun olduðu tarihten, meslek hastalýðý veya hastalýk halinde ise iþ göremezliðin baþladýðý tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamýnýn, bu kazançlara esas prim gün sayýsýna bölünmesi suretiyle hesaplanýr. Bu surette bulunan günlük kazanç; iþ göremezliðin baþladýðý veya gelirin baðlanacaðý tarihten geriye doðru oniki ay ve daha öncesine ait ise güncelleme katsayýsý ile güncellenerek hesaplanýr.

Oniki aylýk dönemde çalýþmamýþ ve ücret almamýþ olan sigortalý, çalýþmaya baþladýðý ay içinde iþ kazasý veya meslek hastalýðý nedeniyle iþ göremezliðe uðrarsa verilecek ödeneklerin veya baðlanacak gelirlerin hesabýna esas günlük kazanç; çalýþmaya baþladýðý tarih ile iþ göremezliðinin baþladýðý tarih arasýndaki sürede elde ettiði prime esas günlük kazanç toplamýnýn, çalýþtýðý gün sayýsýna bölünmesi suretiyle; çalýþmaya baþladýðý gün iþ kazasýna uðramasý halinde ise ayný veya emsal iþte çalýþan benzeri bir sigortalýnýn günlük kazancý esas tutulur.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri gereði sigortalý sayýlanlarýn ödenek veya gelire esas günlük kazançlarýnýn hesabýnda:

a) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki arýzi ödemeler dikkate alýnmýþ ise ödenek ve gelire esas alýnacak günlük kazanç, ücret toplamýnýn ücret alýnan gün sayýsýna bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, % 50 oranýnda bir ekleme yapýlarak bulunan tutardan çok olamaz.

b) Ýdare veya yargý mercilerince verilen karar gereðince yapýlan ücret, ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki ödemelerden, ödenek ve gelirin hesabýna esas alýnan üç aylýk dönemden önceki aylara iliþkin olanlar dikkate alýnmaz.

Meslek hastalýðý, sigortalýnýn sigortalý olarak çalýþtýðý son iþinden ayrýldýðý tarihten bir yýl geçtikten sonra meydana çýkmýþ ise, günlük kazancý bu son iþinden ayrýldýðý tarih esas alýnarak yukarýdaki fýkralara göre hesaplanýr.

Ýþ kazasý ile meslek hastalýðý sigortasýndan baðlanacak gelirlere esas tutulacak aylýk kazanç, yukarýdaki hükümlere göre hesaplanacak günlük kazancýn otuz katýdýr.

Geçici iþ göremezlik ödeneði

MADDE 18- Kurumca yetkilendirilen hekim veya saðlýk kurullarýndan istirahat raporu alýnmýþ olmasý þartýyla;

a) Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý nedeniyle iþ göremezliðe uðrayan sigortalýya her gün için,

b) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri ile 5 inci madde kapsamýndaki sigortalýlarýn hastalýk sebebiyle iþ göremezliðe uðramasý halinde, iþ göremezliðin baþladýðý tarihten önceki bir yýl içinde en az doksan gün kýsa vadeli sigorta primi bildirilmiþ olmasý þartýyla geçici iþ göremezliðin üçüncü gününden baþlamak üzere her gün için,

c) Sigortalý kadýnýn analýðý halinde, doðumdan önceki bir yýl içinde en az doksan gün kýsa vadeli sigorta primi bildirilmiþ olmasý þartýyla, doðumdan önceki ve sonraki sekizer haftalýk sürede, çoðul gebelik halinde ise doðumdan önceki sekiz haftalýk süreye iki haftalýk süre ilave edilerek çalýþmadýðý her gün için,

d) Sigortalý kadýnýn isteði ve hekimin onayý ile doðuma üç hafta kalýncaya kadar çalýþýlmasý halinde, doðum sonrasý istirahat süresine eklenen süreler için,

geçici iþ göremezlik ödeneði verilir.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlara hastalýklarý halinde geçici iþ göremezlik ödeneði, genel saðlýk sigortasý dahil prim ve her türlü borçlarýnýn ödenmiþ olmasý þartýyla yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrasý bu tedavinin gereði olarak istirahat raporu aldýklarý sürede ödenir.

Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve sigortalý kadýnýn analýðý halinde verilecek geçici iþ göremezlik ödeneði, 17 nci maddeye göre hesaplanacak günlük kazancýnýn üçte ikisidir. Ancak geçici iþ göremezlik ödeneðinin güncellenmemiþ tutarý, sigortalýnýn ödenek hesabýna esas alýnan döneme iliþkin kazanç üzerinden vergi, sosyal sigorta, genel saðlýk sigortasý ve iþsizlik sigortasý primleri kesintileri sonrasý hesaplanan günlük net kazancýný geçemez.

Sigorta prim ve ödeneklerinin hesabýna esas tutulacak günlük kazançlarýn alt sýnýrýnda meydana gelecek deðiþikliklerde, yeniden tespit edilen alt sýnýrýn altýnda bir günlük kazanç üzerinden ödenek almakta bulunanlarýn veya almaya hak kazanmýþ veya kazanacak olanlarýn bu ödenekleri, günlük kazançlarýnýn alt sýnýrýndaki deðiþikliklerin yürürlüðe girdiði tarihten baþlayarak deðiþtirilmiþ günlük kazançlarýn alt sýnýrýna göre ödenir.

Bir sigortalýda iþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk hallerinden birkaçý birleþirse, geçici iþ göremezlik ödeneklerinden en yükseði verilir.

Geçici iþ göremezlik ödenekleri, toplu iþ sözleþmesi yapýlan iþyerleri ile kamu idarelerinin iþverenleri tarafýndan Kurumca belirlenen usûl ve esaslara göre Kurum adýna sigortalýlara ödenerek, daha sonra Kurum ile mahsuplaþmak suretiyle tahsil edilebilir.

Geçici iþ göremezlik ödeneklerinin ödeme zamaný ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Sürekli iþ göremezlik gelirine hak kazanma, hesaplanmasý, baþlangýcý ve birden çok iþ kazasý ve meslek hastalýðý hali

MADDE 19- Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu oluþan hastalýk ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmeti sunucularýnýn saðlýk kurullarý tarafýndan verilen raporlarda meslekte kazanma gücü en az % 10 oranýnda azalmýþ bulunduðu belirtilen ve Kurum Saðlýk Kurulunca bu durumu onaylanan sigortalý, sürekli iþ göremezlik gelirine hak kazanýr.

Sürekli iþ göremezlik geliri baðlanmýþ olan sigortalýnýn yeniden tedavi ettirilmesi halinde meslekte kazanma gücünü ne oranda yitirdiði, birinci fýkrada belirtilen saðlýk kurullarýndan alýnacak raporlara göre yeniden tespit olunur.

Sürekli iþ göremezlik geliri, sigortalýnýn mesleðinde kazanma gücünün kaybý oranýna göre hesaplanýr. Sürekli tam iþ göremezlikte sigortalýya, 17 nci maddeye göre hesaplanan aylýk kazancýnýn % 70'i oranýnda gelir baðlanýr. Sürekli kýsmî iþ göremezlikte sigortalýya baðlanacak gelir, tam iþ göremezlik geliri gibi hesaplanarak bunun iþ göremezlik derecesi oranýndaki tutarý kendisine ödenir. Sigortalý, baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç ise gelir baðlama oraný % 100 olarak uygulanýr.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlara, sürekli iþ göremezlik geliri baðlanabilmesi için, kendi sigortalýlýðýndan dolayý, genel saðlýk sigortasý dahil prim ve her türlü borçlarýnýn ödenmiþ olmasý zorunludur.

Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda bulunan sigortalýlardan, kurumlarýnca sürekli iþ göremezlik nedeniyle görevlerine son verilenlerden;

a) Malûllük veya yaþlýlýk aylýðýna hak kazanamayan sigortalýlara sürekli tam iþ göremezlik geliri baðlanarak sürekli iþ göremezlik derecesine göre hesaplanacak sürekli iþ göremezlik gelir tutarý ile sürekli tam iþ göremezlik geliri arasýndaki fark, sigortalýnýn görevine son veren kurum tarafýndan, Kuruma ödenir. Bunlarýn bu Kanun kapsamýnda tekrar çalýþmasý halinde, sürekli iþgöremezlik geliri, sürekli iþ göremezlik derecesine göre ödenmeye devam edilir.

b) Malûllük veya yaþlýlýk aylýðýna hak kazanan sigortalýlara ise sürekli iþ göremezlik derecesine göre gelir baðlanýr.

Baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç olanlar hariç, sürekli iþ göremezlik gelirinin güncellenmemiþ aylýk tutarý; sigortalýnýn sürekli iþ göremezlik geliri hesabýna esas alýnan döneme iliþkin kazancý üzerinden vergi, sosyal sigorta, genel saðlýk sigortasý ve iþsizlik sigortasý primleri kesintileri sonrasý hesaplanan aylýk net kazancýný geçemez.

Yukarýdaki fýkralara göre hesaplanan gelir, günlük kazanç hesabýna giren son ay ile gelir baþlangýç tarihi arasýnda 55 inci maddenin ikinci fýkrasý hükmüne göre artýrýlarak belirlenir.

Sigortalýnýn sürekli iþ göremezlik geliri;

a) Geçici iþ göremezlik ödeneðinin sona erdiði tarihi,

b) Geçici iþ göremezlik tespit edilemeden sürekli iþ göremezlik durumuna girilmiþse, buna ait saðlýk kurulu raporu tarihini,

takip eden ay baþýndan baþlar.

Sürekli iþ göremezlik geliri baðlanmýþ sigortalýlardan, ayný özürlülük veya meslek hastalýðý nedeniyle istirahat raporu alanlara, yazýlý istek tarihinden itibaren 18 inci maddeye göre hesaplanacak bir günlük geçici iþ göremezlik ödeneði ile aylýk sürekli iþ göremezlik gelirinin otuzda biri arasýndaki fark, her gün için geçici iþ göremezlik ödeneði olarak verilir.

Sigortalýnýn yeniden bir iþ kazasýna uðramasý veya yeni bir meslek hastalýðýna tutulmasý halinde, meydana gelen özürlerin bütünü göz önüne alýnarak kendisine, sürekli iþ göremezliðini doðuran son iþ kazasý veya meslek hastalýðý sýrasýndaki kazancý üzerinden gelir hesaplanýr. Ancak, sigortalýnýn son iþ kazasý veya meslek hastalýðý sýrasýndaki günlük kazancýna göre bulunacak geliri, hesaplanan ilk gelirinden az ise sigortalýnýn sürekli iþ göremezlik geliri ilk kazanç üzerinden ödenir.

Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý sonucu sürekli iþ göremezlik hallerinde meslekte kazanma gücündeki kayýp oranýnýn belirlenmesine ve bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Hak sahiplerine gelir baðlanmasý, evlenme ve cenaze ödenekleri

MADDE 20- Ýþ kazasý veya meslek hastalýðýna baðlý nedenlerden dolayý ölen sigortalýnýn hak sahiplerine, 17 nci madde gereðince tespit edilecek aylýk kazancýnýn % 70'i, 55 inci maddenin ikinci fýkrasýna göre güncellenerek 34 üncü madde hükümlerine göre gelir olarak baðlanýr.

Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 veya daha fazla oranda kaybetmesi nedeniyle sürekli iþ göremezlik geliri baðlanmýþ iken ölenlerin, ölümün iþ kazasý veya meslek hastalýðýna baðlý olup olmadýðýna bakýlmaksýzýn birinci fýkraya göre belirlenen tutar, 34 üncü madde hükümlerine göre hak sahiplerine gelir olarak baðlanýr.

Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranýnýn altýnda kaybetmesi nedeniyle sürekli iþ göremezlik geliri baðlanmýþ iken ölenlerin, ölümün iþ kazasý veya meslek hastalýðýna baðlý olmamasý halinde sigortalýnýn almakta olduðu sürekli iþ göremezlik geliri, 34 üncü madde hükümlerine göre hak sahiplerine gelir olarak baðlanýr.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlarýn hak sahiplerine gelir baðlanabilmesi için, kendi sigortalýlýðýndan dolayý, genel saðlýk sigortasý dahil prim ve her türlü borçlarýnýn ödenmiþ olmasý zorunludur.

Gelirin baþlangýcý, kesilmesi ve yeniden baðlanmasýnda 34 üncü ve 35 inci maddeler uygulanýr.

37 nci madde hükümlerine göre hak sahiplerine cenaze ve evlenme ödeneði verilir.

Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý ile hastalýk bakýmýndan iþverenin ve üçüncü kiþilerin sorumluluðu

MADDE 21- Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý, iþverenin kastý veya sigortalýlarýn saðlýðýný koruma ve iþ güvenliði mevzuatýna aykýrý bir hareketi sonucu meydana gelmiþse, Kurumca sigortalýya veya hak sahiplerine bu Kanun gereðince yapýlan veya ileride yapýlmasý gereken ödemeler ile baðlanan gelirin baþladýðý tarihteki ilk peþin sermaye deðeri toplamý, sigortalý veya hak sahiplerinin iþverenden isteyebilecekleri tutarlarla sýnýrlý olmak üzere, Kurumca iþverene ödettirilir. Ýþverenin sorumluluðunun tespitinde kaçýnýlmazlýk ilkesi dikkate alýnýr.

Ýþ kazasýnýn, 13 üncü maddenin ikinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen sürede iþveren tarafýndan Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalýya ödenecek geçici iþ göremezlik ödeneði, Kurumca iþverenden tahsil edilir.

Çalýþma mevzuatýnda saðlýk raporu alýnmasý gerektiði belirtilen iþlerde, böyle bir rapora dayanýlmaksýzýn veya eldeki rapora aykýrý olarak bünyece elveriþli olmadýðý iþte çalýþtýrýlan sigortalýnýn, bu iþe girmeden önce var olduðu tespit edilen veya bünyece elveriþli olmadýðý iþte çalýþtýrýlmasý sonucu meydana gelen hastalýðý nedeniyle, Kurumca sigortalýya ödenen geçici iþ göremezlik ödeneði iþverene ödettirilir.

Ýþ kazasý, meslek hastalýðý ve hastalýk, üçüncü bir kiþinin kusuru nedeniyle meydana gelmiþse, sigortalýya ve hak sahiplerine yapýlan veya ileride yapýlmasý gereken ödemeler ile baðlanan gelirin baþladýðý tarihteki ilk peþin sermaye deðerinin yarýsý, zarara sebep olan üçüncü kiþilere ve þayet kusuru varsa bunlarý çalýþtýranlara rücû edilir.

Ýþ kazasý, meslek hastalýðý ve hastalýk; kamu görevlileri, er ve erbaþlar ile kamu idareleri tarafýndan görevlendirilen diðer kiþilerin vazifelerinin gereði olarak yaptýklarý fiiller sonucu meydana gelmiþ ise, bu fiillerden dolayý haklarýnda kesinleþmiþ mahkûmiyet kararý bulunanlar hariç olmak üzere, sigortalý veya hak sahiplerine yapýlan ödemeler veya baðlanan gelirler için kurumuna veya ilgililere rücû edilmez. Ayrýca, iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu ölümlerde, bu Kanun uyarýnca hak sahiplerine baðlanacak gelir ve verilecek ödenekler için, iþ kazasý veya meslek hastalýðýnýn meydana gelmesinde kusuru bulunan hak sahiplerine veya iþ kazasý sonucu ölen kusurlu sigortalýnýn hak sahiplerine, Kurumca rücû edilmez.

Sigortalýnýn kendisinden kaynaklanan sebeplerle tedavi süresinin uzamasý, iþ göremezliðinin artmasý

MADDE 22- Sigortalýnýn aþaðýdaki sayýlan nedenlerden dolayý iþ kazasýna veya meslek hastalýðýna uðramasý, hastalanmasý, tedavi süresinin uzamasý veya iþ göremezliðinin artmasý hallerinde geçici iþ göremezlik ödeneði veya sürekli iþ göremezlik geliri;

a) Ceza sorumluluðu olmayanlar ile kabul edilebilir bir mazereti olanlar hariç, sigortalýnýn iþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk nedeniyle hekimin bildirdiði tedbir ve tavsiyelere uymamasý sonucu tedavi süresinin uzamasýna veya iþ göremezlik oranýnýn artmasýna, malûl kalmasýna neden olmasý halinde, uzayan tedavi süresi veya artan iþ göremezlik oraný esas alýnarak dörtte birine kadarý Kurumca eksiltilir.

b) Ceza sorumluluðu olmayanlar hariç, aðýr kusuru yüzünden iþ kazasýna uðrayan, meslek hastalýðýna tutulan veya hastalanan sigortalýnýn kusur derecesi esas alýnarak üçte birine kadarý Kurumca eksiltilir.

c) Kasdî bir hareketi yüzünden iþ kazasýna uðrayan, meslek hastalýðýna tutulan, hastalanan veya Kurumun yazýlý bildirimine raðmen teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalýya, yarýsý tutarýnda ödenir.

d) Tedavi gördüðü hekimden, tedavinin sona erdiðine ve çalýþabilir olduðuna dair belge almaksýzýn çalýþan sigortalýya geçici iþ göremezlik ödeneði ödenmez, ödenmiþ olanlar da yersiz yapýlan ödeme tarihinden itibaren 96 ncý madde hükümlerine göre geri alýnýr.

13 üncü maddenin ikinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilenler tarafýndan iþ kazasýnýn anýlan bentte belirtilen süre içinde Kuruma bildirilmemesi durumunda, sigortalýya yapýlacak iþ göremezlik ödenekleri bildirim tarihinden itibaren ödenir.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Süresinde bildirilmeyen sigortalýlýktan doðan sorumluluk

MADDE 23- Sigortalý çalýþtýrmaya baþlandýðýnýn süresi içinde sigortalý iþe giriþ bildirgesi ile Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildiði veya sigortalý çalýþtýrýldýðýnýn Kurumca tespit edildiði tarihten önce meydana gelen iþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk halleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenir.

Yukarýdaki fýkrada belirtilen hallerde, Kurumca yapýlan ve ileride yapýlmasý gerekli bulunan her türlü masraflarýn tutarý ile gelir baðlanýrsa bu gelirin baþladýðý tarihteki ilk peþin sermaye deðeri tutarý, 21 inci maddenin birinci fýkrasýnda yazýlý sorumluluk halleri aranmaksýzýn, iþverene ayrýca ödettirilir.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda sigortalý olduðu halde, 8 inci maddenin dördüncü fýkrasýnda belirtilen süre içerisinde bildirimde bulunmayanlara, bildirimde bulunulmayan sürede meydana gelen iþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk halleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenmez.

Kýsa vadeli sigorta kollarýnda dikkate alýnmayan süreler

MADDE 24- Kýsa vadeli sigorta kollarý bakýmýndan;

a) Herhangi bir sebeple silâh altýna alýnan sigortalýnýn askerlikte geçen hizmet süresi,

b) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre,

c) Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk sigortalarýndan geçici iþ göremezlik ödeneði alan sigortalýnýn iþ göremediði süre,

d) Sigortalýnýn greve iþtirak etmesi veya iþverenin lokavt yapmasý hallerinde geçen süre,

18 inci maddede belirtilen çalýþma sürelerine girmediði gibi, iþ göremezliðin baþladýðý veya hastalýðýn anlaþýldýðý yahut doðumun olduðu tarihten önceki bir yýlýn hesabýnda da dikkate alýnmaz.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Uzun Vadeli Sigorta Hükümleri

Malûl sayýlma

MADDE 25- Sigortalýnýn veya iþverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmeti sunucularýnýn saðlýk kurullarýnca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanaðý týbbî belgelerin incelenmesi sonucu, çalýþma gücünün veya iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ýný kaybettiði Kurum Saðlýk Kurulunca tespit edilen sigortalý, malûllük sigortasý bakýmýndan malûl sayýlýr.

Ancak, sigortalý olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten önce sigortalýnýn çalýþma gücünün % 60'ýný kaybettiði önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalý bu hastalýk veya özürü sebebiyle malûllük aylýðýndan yararlanamaz.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Malûllük sigortasýndan saðlanan haklar ve yararlanma þartlarý

MADDE 26- Malûllük sigortasýndan sigortalýlara saðlanan hak, malûllük aylýðý baðlanmasýdýr.

Sigortalýya malûllük aylýðý baðlanabilmesi için sigortalýnýn;

a) 25 inci maddeye göre malûl sayýlmasý,

b) En az on yýldan beri sigortalý bulunup, toplam olarak 1800 gün veya baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç derecede malûl olan sigortalýlar için ise en az beþ yýldan beri sigortalý bulunup toplam 900 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmasý,

c) Malûliyeti nedeniyle sigortalý olarak çalýþtýðý iþten ayrýldýktan veya iþyerini kapattýktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazýlý istekte bulunmasý,

halinde malûllük aylýðý baðlanýr. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlarýn kendi sigortalýlýðý nedeniyle genel saðlýk sigortasý primi dahil, prim ve her türlü borçlarýnýn ödenmiþ olmasý zorunludur.

Malûllük aylýðýnýn hesaplanmasý, baþlangýcý, kesilmesi ve yeniden baðlanmasý

MADDE 27- Malûllük aylýðý; prim ödeme gün sayýsý 9000 günden az olan sigortalýlar için 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayýsý üzerinden, 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanýr. Sigortalý baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç ise tespit edilen aylýk baðlama oraný 10 puan artýrýlýr.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b) ve (c) bentleri kapsamýndaki sigortalýlar için ayrý ayrý olmak üzere, malûllük sigortasýndan dosya bazýnda her yýl baðlanan aylýklarýn aylýk baþlangýç tarihinin ait olduðu yýlýn Ocak ayý itibarýyla yýl içine ait artýþlar uygulanmaksýzýn hesaplanacak tutarlarý, yaþlýlýk sigortasýndan bir önceki yýlýn son ödeme ayýnda söz konusu sigortalýlar için ayrý ayrý dosya bazýnda ödenen en düþük yaþlýlýk aylýðýndan az olamaz.

Malûllük aylýðý, sigortalýnýn;

a) Malûl sayýlmasýna esas tutulan rapor tarihi yazýlý istek tarihinden önce ise yazýlý istek tarihini,

b) Malûl sayýlmasýna esas tutulan rapor tarihi yazýlý istek tarihinden sonra ise rapor tarihini,

c) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda bulunanlarýn çalýþtýklarý iþyerine müracaatlarý halinde, görevlerinden ayrýldýklarý tarihi,

takip eden ay baþýndan itibaren baþlar.

Sigortalý, aylýðýn baþlangýç tarihinde geçici iþ göremezlik ödeneði almakta ise malûllük aylýðý geçici iþ göremezlik ödeneði verilme süresinin sona erdiði tarihten sonraki ay baþýndan baþlar. Ancak, baðlanacak malûllük aylýðý, sigortalýnýn almakta olduðu geçici iþ göremezlik ödeneðinin aylýk tutarýndan fazla ise aradaki fark, bu maddenin üçüncü fýkrasýna göre tespit edilecek tarihten baþlanarak verilir.

Malûllük aylýðý almakta iken sigortalý olarak yeniden çalýþmaya baþlayanlarýn veya yabancý bir ülke mevzuatý kapsamýnda çalýþmaya veya ikamete dayalý sosyal yardým almaya baþlayanlarýn malûllük aylýklarý, çalýþmaya baþladýklarý veya ikamete dayalý sosyal yardým almaya baþladýklarý tarihi takip eden ödeme dönemi baþýnda kesilir.

Bu Kanuna göre sigortalý olmayý gerektiren bir iþte çalýþmasý nedeniyle malûllük aylýklarý kesilenlerden çalýþmasý sona erip, malûllük aylýðý baðlanmasý için yazýlý istekte bulunanlara, kontrol muayenesine tâbi tutulmak ve malûllüðünün devam ettiði anlaþýlmak þartýyla eski malûllük aylýðý, yazýlý istekte bulunduðu tarihten sonraki ay baþýndan itibaren ödenmeye baþlanýr. Ancak, bu durumdaki sigortalýlar için yazýlý istek tarihlerine göre yeniden malûllük aylýðý hesaplanýr ve bu aylýk önceden baðlanan malûllük aylýðýndan fazla ise hesaplanan yeni aylýk üzerinden ödeme yapýlýr.

Yaþlýlýk sigortasýndan saðlanan haklar ve yararlanma þartlarý

MADDE 28- Yaþlýlýk sigortasýndan sigortalýya saðlanan haklar þunlardýr:

a) Yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý.

b) Toptan ödeme yapýlmasý.

Ýlk defa bu Kanuna göre sigortalý sayýlanlara;

a) Kadýn ise 58, erkek ise 60 yaþýný doldurmuþ olmalarý ve en az 9000 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmasý þartýyla yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

b) (a) bendinde belirtilen yaþ þartý;

1) 1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasýnda kadýn için 59, erkek için 61,

2) 1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasýnda kadýn için 60, erkek için 62,

3) 1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasýnda kadýn için 61, erkek için 63,

4) 1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasýnda kadýn için 62, erkek için 64,

5) 1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasýnda kadýn için 63, erkek için 65,

6) 1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasýnda kadýn için 64, erkek için 65,

7) 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadýn ve erkek için 65,

olarak uygulanýr.

Sigortalýlar, ikinci fýkranýn (a) ve (b) bentlerinde yer alan yaþ hadlerine üç yýl eklenmek ve adlarýna en az 5400 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmak þartýyla da yaþlýlýk aylýðýndan yararlanabilirler.

Sigortalý olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten önce 25 inci maddenin ikinci fýkrasýna göre malûl sayýlmayý gerektirecek derecede hastalýk veya özürü bulunan ve bu nedenle malûllük aylýðýndan yararlanamayan sigortalýlara, en az onbeþ yýldan beri sigortalý bulunmak ve en az 3960 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmak þartýyla yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmet sunucularýnýn saðlýk kurullarýnca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanaðý týbbî belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Saðlýk Kurulunca çalýþma gücündeki kayýp oranýnýn;

a) % 50 ilâ % 59 arasýnda olduðu anlaþýlan sigortalýlar, en az 16 yýldan beri sigortalý olmalarý ve 4320 gün,

b) % 40 ilâ % 49 arasýnda olduðu anlaþýlan sigortalýlar, en az 18 yýldan beri sigortalý olmalarý ve 4680 gün,

malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olmak þartýyla ikinci fýkranýn (a) bendindeki yaþ þartlarý aranmaksýzýn yaþlýlýk aylýðýna hak kazanýrlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tâbi tutulabilirler.

Bakanlýkça tespit edilen maden iþyerlerinin yeraltý iþlerinde sürekli veya münavebeli olarak en az 20 yýldan beri çalýþan sigortalýlar için ikinci fýkrada belirtilen yaþ þartý 55 olarak uygulanýr.

50 yaþýný dolduran ve erken yaþlanmýþ olduðu tespit edilen sigortalýlar, yaþ dýþýndaki diðer þartlarý taþýmalarý halinde yaþlýlýk aylýðýndan yararlanýrlar.

Yukarýdaki fýkralarda belirtilen yaþlýlýk aylýklarýndan yararlanabilmek için, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen sigortalýnýn çalýþtýðý iþten ayrýldýktan, (b) bendinde belirtilen sigortalýnýn sigortalýlýða esas faaliyete son verip vermeyeceðini beyan ettikten, (c) bendinde belirtilen sigortalýlarýn ise Kurumun aylýk baðlanma hakký olduðuna dair yazýsý üzerine yetkili makamdan emekliye sevk onayý aldýktan ve iliþiði kesildikten sonra yazýlý istekte bulunmasý þarttýr.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen sigortalýlara yaþlýlýk aylýðý baðlanabilmesi için ayrýca, yazýlý talepte bulunduðu tarih itibarýyla genel saðlýk sigortasý primi dahil kendi sigortalýlýðý nedeniyle prim ve her türlü borcunun olmamasý zorunludur.

Bu maddenin uygulamasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Yaþlýlýk aylýðýnýn hesaplanmasý

MADDE 29- Yaþlýlýk aylýðýna hak kazanan sigortalýlarýn aylýðý, aþaðýdaki hükümlere göre belirlenecek ortalama aylýk kazancý ile aylýk baðlama oranýnýn çarpýmý sonucunda bulunan tutardýr.

Ortalama aylýk kazanç, sigortalýnýn her yýla ait prime esas kazancýnýn, kazancýn ait olduðu yýldan itibaren aylýk talep tarihine kadar geçen yýllar için, her yýl gerçekleþen güncelleme katsayýsý ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamýnýn, itibarî hizmet süresi ile fiilî hizmet süresi zammý hariç toplam prim ödeme gün sayýsýna bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancýn otuz katýdýr.

Aylýk baðlama oraný, sigortalýnýn malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýna tâbi geçen toplam prim ödeme gün sayýsýnýn her 360 günü için 2015 yýlý sonuna kadar % 2,5; 2016 yýlý baþýndan itibaren ise % 2 olarak uygulanýr. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantýlý olarak dikkate alýnýr. Ancak aylýk baðlama oraný % 90'ý geçemez.

28 inci maddenin dördüncü ve beþinci fýkralarýna göre aylýða hak kazanan sigortalýlar için hesaplanacak aylýk baðlama oraný, prim ödeme gün sayýsý 9000 günden az olanlar için çalýþma gücü kayýp oranýnýn 9000 gün prim ödeme gün sayýsý ile çarpýmý sonucu bulunan rakamýn % 60'a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayýsýna göre, üçüncü fýkra uyarýnca tespit edilen orandýr. Prim ödeme gün sayýsý 9000 günden fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayýsýna göre aylýk baðlama oraný belirlenir.

Yukarýdaki þekilde hesaplanan aylýðýn baþlangýç tarihinin yýlýn ilk altý aylýk dönemine rastlamasý halinde 55 inci maddenin ikinci fýkrasýna göre Ocak ödeme dönemi için gelir ve aylýklara uygulanan artýþ oraný kadar artýrýlarak, yýlýn ikinci altý aylýk dönemine rastlamasý halinde ise öncelikle Ocak ödeme dönemi, daha sonra Temmuz ödeme dönemi için gelir ve aylýklara uygulanan artýþ oranlarý kadar artýrýlarak, sigortalýnýn aylýk baþlangýç tarihindeki aylýðý hesaplanýr.

Yaþlýlýk aylýðýnýn baþlangýcý, kesilmesi veya sosyal güvenlik destek primi ödenmesi

MADDE 30- 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn;

a) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen sigortalýlardan yaþlýlýk aylýðýna hak kazananlara, yazýlý istek tarihinden sonraki,

b) (c) bendinde belirtilen sigortalýlardan yetkili makamdan emekliye sevk onayý aldýktan ve görevleriyle iliþiði kesildikten sonra Kuruma baþvuranlara, iliþiðinin kesildiði tarihi takip eden,

c) (c) bendinde belirtilen sigortalýlardan her ne þekilde olursa olsun sigortalý olmayý gerektiren görevinden ayrýlmýþ olanlara ise istek tarihini takip eden,

ay baþýndan itibaren aylýk baðlanýr.

Aylýðýn ödenmesine baþlanacaðý tarihte hastalýk sigortasýndan geçici iþ göremezlik ödeneði almakta olan sigortalýnýn yaþlýlýk aylýðý, geçici iþ göremezlik ödeneði verilme süresinin sona erdiði tarihi takip eden ay baþýndan baþlar. Ancak, baðlanacak yaþlýlýk aylýðý geçici iþ göremezlik ödeneðinin aylýk tutarýndan fazla ise, aradaki fark birinci fýkraya göre tespit edilecek tarihten baþlanarak verilir.

Yaþlýlýk aylýðý almakta iken sigortalý olarak yeniden çalýþmaya baþlayanlarýn veya yabancý bir ülke mevzuatý kapsamýnda çalýþmaya veya ikamete dayalý sosyal yardým almaya baþlayanlarýn yaþlýlýk aylýklarý, çalýþmaya baþladýklarý veya ikamete dayalý sosyal yardým almaya baþladýklarý tarihi takip eden ödeme dönemi baþýnda kesilir. Yaþlýlýk aylýklarý kesilenlerden, bu Kanuna tâbi olarak yeniden çalýþmaya baþlayanlardan çalýþtýklarý süre zarfýnda 80 inci maddeye göre belirlenen prime esas kazançlarý üzerinden 81 inci madde gereðince kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarýna ait prim alýnýr. Çalýþmaya baþlamasý nedeniyle yaþlýlýk aylýklarý kesilenlerden, iþten ayrýlarak veya iþyerini kapatarak yeniden yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý için yazýlý istekte bulunan sigortalýya, yazýlý istek tarihini takip eden ay baþýndan itibaren yeniden yaþlýlýk aylýðý hesaplanarak baðlanýr. Bu durumda olanlarýn yeniden hesaplanan yaþlýlýk aylýðý, 55 inci maddenin ikinci fýkrasýna göre yeni talep tarihine kadar yükseltilen eski aylýklarýnýn altýnda olamaz.

Yaþlýlýk aylýðý almakta iken bu Kanuna tâbi sigortalý olarak yeniden çalýþmaya baþlayanlardan veya 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine tâbi faaliyete devam edeceðini beyan edenlerden aylýklarýnýn kesilmemesi için yazýlý istekte bulunanlarýn yaþlýlýk aylýklarýnýn ödenmesine devam edilir. Bunlardan 80 inci maddeye göre tespit edilen prime esas kazançlar üzerinden 81 inci maddenin (e) bendi gereðince sosyal güvenlik destek primi alýnýr. Sosyal güvenlik destek primi ödenmiþ veya bildirilmiþ süreler bu Kanuna göre malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý prim ödeme gün sayýsýna ilave edilmez, 31 inci ve 36 ncý madde hükümlerine göre toptan ödeme yapýlmaz.

Üçüncü fýkraya göre yaþlýlýk aylýðý kesilenler, bu Kanuna tâbi olarak yeniden çalýþtýklarý süre içinde dördüncü fýkra hükümlerinin uygulanmasýný; dördüncü fýkraya göre yaþlýlýk aylýðý kesilmeden çalýþanlar ise çalýþtýklarý süre içinde haklarýnda üçüncü fýkra hükümlerinin uygulanmasýný isteyebilirler.

Yaþlýlýk toptan ödemesi ve ihya

MADDE 31- Sigortalý olarak çalýþtýðý iþten ayrýlan veya iþyerini kapatan ve yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý için gerekli yaþ þartýný doldurduðu halde malûllük ve yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna hak kazanamayan sigortalýya, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bendi kapsamýnda ise kendi adýna bildirilen, (b) bendi kapsamýnda ise ödediði malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primlerinin her yýla ait tutarý, primin ait olduðu yýldan itibaren yazýlý istek tarihine kadar geçen yýllar için, her yýlýn gerçekleþen güncelleme katsayýsý ile güncellenerek toptan ödeme þeklinde verilir.

Bu Kanun veya bu Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarýna göre toptan ödeme yapýlarak hizmetleri tasfiye edilmiþ bulunanlardan, yeniden bu Kanuna tâbi olarak yahut bu Kanunla yürürlükten kaldýrýlmýþ kanunlara göre malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ olanlar, yazýlý olarak müracaat etmeleri halinde, aldýklarý toptan ödemenin ödeme tarihi ile yazýlý istek tarihi arasýnda geçen yýllar için her yýlýn gerçekleþen güncelleme katsayýsý ile güncellenerek bulunan tutarýný talep tarihini takip eden ayýn sonuna kadar ödemeleri halinde, bu hizmetler ihya edilerek bu Kanunun uygulanmasýnda dikkate alýnýr.

Ölüm sigortasýndan saðlanan haklar ve yararlanma þartlarý

MADDE 32 - Ölüm sigortasýndan saðlanan haklar þunlardýr:

a) Ölüm aylýðý baðlanmasý.

b) Ölüm toptan ödemesi yapýlmasý.

c) Aylýk almakta olan eþ ve çocuklara evlenme ödeneði verilmesi.

d) Cenaze ödeneði verilmesi.

Ölüm aylýðý;

a) En az beþ yýldan beri sigortalý bulunup, toplam olarak 900 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi bildirilmiþ,

b) Malûllük veya yaþlýlýk aylýðý almakta iken veya malûllük veya yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna hak kazanmýþ olup henüz iþlemi tamamlanmamýþ,

c) Baðlanmýþ bulunan malûllük veya yaþlýlýk aylýðý, sigortalý olarak çalýþmaya baþlamalarý sebebiyle kesilmiþ,

durumda iken ölen sigortalýnýn hak sahiplerine, yazýlý istekte bulunmalarý halinde baðlanýr. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlarýn hak sahiplerine aylýk baðlanabilmesi için ölen sigortalýnýn genel saðlýk sigortasý primi dahil kendi sigortalýlýðýndan dolayý prim ve her türlü borcunun olmamasý þarttýr.

Ölüm sigortasýndan baðlanacak aylýðýn hesaplanmasý

MADDE 33- Sigortalýnýn ölümü halinde hak sahiplerine baðlanan aylýðýn hesaplanmasýnda;

a) Sigortalýnýn almakta olduðu veya baðlanmasýna hak kazandýðý malûllük veya yaþlýlýk aylýðý,

b) Malûllük veya yaþlýlýk aylýðý baðlandýktan sonra sigortalý olarak çalýþmaya baþlamasý sebebiyle aylýðý kesilen sigortalýnýn ölüm tarihi esas alýnarak 27 nci veya 29 uncu maddelere göre tespit edilecek aylýðý,

c) 32 nci maddenin ikinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ olan sigortalýnýn prim ödeme gün sayýsý, 9000 günden az ise 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla ise toplam prim ödeme gün sayýsý üzerinden, 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanan aylýðý,

esas alýnýr.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b) ve (c) bentleri ile 5 inci madde kapsamýndaki sigortalýlar için ayrý ayrý olmak üzere; sigortalýlarýn ölümleri halinde ölüm sigortasýndan dosya bazýnda her yýl baðlanan aylýklarýn aylýk baþlangýç tarihinin ait olduðu yýlýn Ocak ayý itibarýyla yýl içine ait artýþlar uygulanmaksýzýn hesaplanacak tutarlarý, yaþlýlýk sigortasýndan bir önceki yýlýn son ödeme ayýnda söz konusu sigortalýlar için ayrý ayrý ödenen en düþük yaþlýlýk aylýðýndan az olamaz. Sigortalý baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç durumda malûl sayýlarak aylýk baðlanmasýna hak kazanmýþ ise, birinci fýkranýn (a) ve (b) bentlerinin uygulanmasýnda bu durum dikkate alýnmaz.

Ölüm aylýðýnýn hak sahiplerine paylaþtýrýlmasý

MADDE 34- Ölen sigortalýnýn 33 üncü madde hükümlerine göre hesaplanacak aylýðýnýn;

a) Dul eþine % 50'si; aylýk baðlanmýþ çocuðu bulunmayan dul eþine ise bu Kanun kapsamýnda veya yabancý bir ülke mevzuatý kapsamýnda çalýþmamasý veya kendi çalýþmalarý nedeniyle gelir veya aylýk baðlanmamýþ olmasý halinde % 75'i,

b) Bu Kanun kapsamýnda veya yabancý bir ülke mevzuatý kapsamýnda çalýþmayan veya kendi çalýþmalarý nedeniyle gelir veya aylýk baðlanmamýþ çocuklardan;

1) 18 yaþýný, lise ve dengi öðrenim görmesi halinde 20 yaþýný, yüksek öðrenim yapmasý halinde 25 yaþýný doldurmayanlarýn veya,

2) Kurum Saðlýk Kurulu kararý ile çalýþma gücünü en az % 60 oranýnda yitirip malûl olduðu anlaþýlanlarýn veya,

3) Yaþlarý ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boþanan veya dul kalan kýzlarýnýn,

her birine % 25'i,

c) (b) bendinde belirtilen çocuklardan sigortalýnýn ölümü ile anasýz ve babasýz kalan veya sonradan bu duruma düþenlerle, ana ve babalarý arasýnda evlilik baðý bulunmayan veya sigortalýnýn ölümü tarihinde evlilik baðý bulunmakla beraber ana veya babalarý sonradan evlenenler ile kendisinden baþka aylýk alan hak sahibi bulunmayanlarýn her birine % 50'si,

d) Hak sahibi eþ ve çocuklardan artan hisse bulunmasý halinde, ana ve babaya çalýþmamasý ve gelir veya aylýk baðlanmamýþ olmasý halinde % 25'i oranýnda; çalýþmayan ana ve babanýn 65 yaþýn üstünde olmasý, gelir veya aylýk baðlanmamýþ olmasý halinde ise artan hisseye bakýlmaksýzýn % 25'i,

oranýnda aylýk baðlanýr.

Sigortalý tarafýndan evlât edinilmiþ, tanýnmýþ veya soy baðý düzeltilmiþ veya babalýðý hükme baðlanmýþ çocuklarý ile sigortalýnýn ölümünden sonra doðan çocuklarý, baðlanacak aylýktan yukarýda belirtilen esaslara göre yararlanýr.

Hak sahiplerine baðlanacak aylýklarýn toplamý sigortalýya ait aylýðýn tutarýný geçemez. Bu sýnýrýn aþýlmamasý için gerekirse hak sahiplerinin aylýklarýndan orantýlý olarak indirimler yapýlýr.

Hak sahiplerinin aylýklarýnýn baþlangýcý, kesilmesi ve yeniden baðlanmasý

MADDE 35- Ölüm sigortasýndan sigortalýnýn hak sahiplerine baðlanacak aylýklar;

a) Sigortalýnýn ölüm tarihini,

b) Hak sahibi olma niteliðinin ölüm tarihinden sonra kazanýlmasý halinde, bu niteliðin kazanýldýðý tarihi,

takip eden ay baþýndan itibaren baþlatýlýr. Hak sahiplerine baðlanan aylýklar 34 üncü maddede belirtilen þartlarýn ortadan kalktýðý tarihi takip eden ödeme dönemi baþýndan itibaren kesilir.

Ancak bu Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü fýkrasýnýn (d) ve (e) bentlerinde belirtilenlerden öðrenci olanlarýn sigortalý sayýlmalarý, baðlanan aylýklarýn kesilmesini gerektirmez.

Aylýðýn kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkmasý halinde, 34 üncü maddede belirtilen þartlar saklý kalmak kaydýyla, müracaat tarihini takip eden ay baþýndan itibaren yeniden aylýk baðlanýr. Ancak evliliðin ölüm nedeniyle sona ermesi durumunda, önceki aylýðýn yeniden baðlanmasý, sonraki eþten dolayý aylýk hakkýnýn doðmamasý þartýna baðlýdýr.

Bu madde gereðince aylýðý kesilen çocuklardan, sonradan Kurum Saðlýk Kurulu kararý ile çalýþma gücünü en az % 60 oranýnda kaybederek malûl olduðu anlaþýlanlara, 34 üncü maddede belirtilen þartlarý taþýmalarý halinde, malûllük durumlarýnýn tespitine esas teþkil eden rapor tarihini takip eden ay baþýndan itibaren, 94 üncü madde hükmü saklý kalmak kaydýyla aylýk baðlanýr.

Yeniden baðlanan aylýk, aylýðýn kesildiði tarihten tekrar baðlandýðý tarihe kadar geçen süre için 55 inci maddenin ikinci fýkrasýna göre artýrýlmak suretiyle belirlenir.

Ölüme baðlý toptan ödeme ve ihya

MADDE 36- Ölen sigortalýnýn hak sahiplerine ölüm aylýðý baðlanamamasý durumunda, ölüm tarihi esas alýnmak kaydýyla 31 inci maddenin birinci fýkrasýna göre hesaplanan tutar, 34 üncü madde hükümleri dikkate alýnarak hak sahiplerine toptan ödeme þeklinde verilir.

Hak sahiplerine yapýlacak toptan ödemenin toplamý, sigortalýya yapýlacak toptan ödeme tutarýný geçemez. Bu sýnýrýn aþýlmamasý için gerekirse hak sahiplerinin hisselerinden orantýlý olarak indirim yapýlýr.

Toptan ödeme yapýldýktan sonra artan tutar olursa sigortalýnýn ölümünden sonra doðan veya soy baðý düzeltilen veya babalýðý hükme baðlanan çocuklarýna da bu madde hükümlerine göre toptan ödeme yapýlýr.

Bu Kanun veya bu Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarýna göre toptan ödeme yapýlarak tasfiye edilmiþ süreler, borçlanýlarak veya yurt dýþý hizmetleri birleþtirilerek ya da sonradan hizmet tespiti nedeniyle hak kazanýlan sürelerin eklenmesi suretiyle ölüm sigortasýndan yararlanmak için gerekli prim ödeme gün sayýsýnýn tamamlanmasý halinde, hak sahiplerinin yazýlý isteði üzerine 31 inci maddenin ikinci fýkrasýna göre ihya edilebilir. Yukarýdaki süreler, ihya edilen süreye iliþkin tutar dahil her türlü borçlarýn ödendiði tarihi takip eden ay baþý itibarýyla bu Kanuna göre aylýk baðlanmasýnda dikkate alýnýr.

Evlenme ve cenaze ödeneði

MADDE 37- Evlenmeleri nedeniyle 34 üncü maddeye göre baðlanan gelir veya aylýklarý kesilmesi gereken eþ veya çocuklarýn, evlenmeleri ve talepte bulunmalarý halinde almakta olduklarý aylýk veya gelirlerinin bir yýllýk tutarý bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneði olarak peþin ödenir. Evlenme ödeneði alan hak sahibinin aylýðýnýn kesildiði tarihten itibaren bir yýl içerisinde boþanmasý halinde, bir yýllýk sürenin sonuna kadar gelir veya aylýk baðlanmaz.

Evlenme ödeneði verilmesi halinde, diðer hak sahiplerinin aylýk veya gelirleri evlenme ödeneði verilen sürenin bitimini takip eden ödeme döneminden itibaren 34 üncü maddeye göre yeniden belirlenir.

Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu veya sürekli iþ göremezlik geliri, malûllük veya yaþlýlýk aylýðý almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortasý primi bildirilmiþ olup da ölen sigortalýnýn hak sahiplerine, asgarî ücretin üç katý tutarýnda cenaze ödeneði ödenir. Cenaze ödeneði, sýrasýyla sigortalýnýn eþine, yoksa çocuklarýna, o da yoksa ana babasýna, o da yoksa kardeþlerine verilir.

Cenaze ödeneðinin yukarýdaki fýkraya göre ödenememesi ve sigortalýnýn cenazesinin gerçek veya tüzel kiþiler tarafýndan kaldýrýlmasý durumunda, üçüncü fýkrada belirtilen tutarý geçmemek üzere belgelere dayanan masraflar, masrafý yapan gerçek veya tüzel kiþilere ödenir.

Uzun vadeli sigorta kollarý bakýmýndan sigortalýlýk süresi

MADDE 38- Malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýnýn uygulanmasýnda dikkate alýnacak sigortalýlýk süresinin baþlangýcý; sigortalýnýn, mülga 2/6/1949 tarihli ve 5417 sayýlý Ýhtiyarlýk Sigortasý Kanununa, mülga 4/2/1957 tarihli ve 6900 sayýlý Malûliyet, Ýhtiyarlýk ve Ölüm Sigortalarý Hakkýnda Kanuna, 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununa, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý Esnaf ve Sanatkârlar ve Diðer Baðýmsýz Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý Tarým Ýþçileri Sosyal Sigortalar Kanununa, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý Tarýmda Kendi Adýna ve Hesabýna Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kanununa ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununa, 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi kapsamýndaki sandýklara veya bu Kanuna tâbi olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarih olarak kabul edilir. Uluslararasý sosyal güvenlik sözleþmeleri hükümleri saklýdýr.

Bu Kanunun uygulanmasýnda 18 yaþýndan önce malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýna tâbi olanlarýn sigortalýlýk süresi, 18 yaþýný doldurduklarý tarihte baþlamýþ kabul edilir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primleri, prim ödeme gün sayýlarýnýn hesabýna dahil edilir.

Aylýk ve gelir baðlama iþlemlerinde dikkate alýnan sigortalýlýk süreleri, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi ile sigortalýnýn aylýk veya gelir baðlanmasý için yazýlý istekte bulunduðu, aylýk veya gelir baðlanmasý için istekte bulunmayan sigortalýlar için ise ölüm tarihi arasýnda geçen süredir. 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýndaki sigortalýlar bakýmýndan sigortalýlýk süresi; sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi ile 48 inci maddeye göre Kurumun aylýk baðlanma hakký kazandýðýna dair yazýsý üzerine yetkili makamdan emekliye sevk onayýnýn alýndýðý ve iliþiðinin kesildiði ayýn son günüdür. Özel kanun hükümleri hariç olmak üzere yetkili makamýn emekliye sevk onayý, talep tarihinden itibaren bir ayý geçemez.

Uzun vadeli sigorta kollarý bakýmýndan üçüncü kiþinin sorumluluðu

MADDE 39- Üçüncü bir kiþinin kastý nedeniyle malûl kalan sigortalýya veya ölümü halinde hak sahiplerine, bu Kanun uyarýnca baðlanacak aylýðýn baþladýðý tarihteki ilk peþin sermaye deðerinin yarýsý için Kurumca zarara sebep olan üçüncü kiþilere rücû edilir.

Malûllük veya ölüm hali, kamu görevlilerinin veya er ve erbaþlar ile kamu idareleri tarafýndan görevlendirilen diðer kiþilerin vazifelerinin gereði olarak yaptýklarý fiiller sonucu meydana gelmiþ ise, bu fiillerden dolayý haklarýnda kesinleþmiþ mahkûmiyet kararý bulunanlar hariç olmak üzere, sigortalý veya hak sahiplerine yapýlan ödemeler veya baðlanan aylýklar için Kurumca, kurumuna veya ilgililere rücû edilmez.

Fiilî hizmet süresi zammý

MADDE 40- Aþaðýda belirtilen iþyerlerinde ve/veya iþlerde çalýþan sigortalýlarýn, hizmet sürelerine, bu iþyerlerinde ve/veya iþlerde geçen çalýþma sürelerinin her 360 günü için karþýlarýnda gösterilen prim gün sayýlarý, fiilî hizmet süresi zammý olarak eklenir. 360 günden eksik sürelere ait fiilî hizmet süresi zammý, 360 gün için eklenen fiilî hizmet süresi ile orantýlý olarak belirlenir.

Aþaðýdaki bentlerden birden fazlasýna dahil olanlar için, en yüksek olan bentten fiilî hizmet süresi zammý uygulanýr.

                                                                                                                                            

 

Kapsamdaki Sigortalýlar	Kapsamdaki Ýþyerleri ve/veya Ýþler	Eklenecek Gün Sayýsý
1) Fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binalarýnda çalýþanlar.	1) Çelik, demir, pirinç ve tunç döküm iþlerinde. 2) Zehirli, boðucu, yakýcý, öldürücü ve patlayýcý gaz, asit, boya iþleri ile gaz maskesiyle çalýþmayý gerektiren baþka iþlerde. 3) Patlayýcý maddeler yapýlmasý iþlerinde. 4) Lokomotif ve gemi kazanlarýnýn onarýlmasý ve temizlenmesi iþlerinde. 5) Gemilerin sintine, Dabilbotom gibi kapalý sarnýçlar içindeki raspa ve boya iþlerinde. 6) Oksijen veya elektrik kaynaðý, keski, tabanca ve perçin, takým sertleþtirilmesi ve kum püskürtme suretiyle raspa iþlerinde.	90 gün
2) Basým ve gazetecilik iþyerlerinde 4857 sayýlý Ýþ Kanununa göre çalýþanlar.	1) Solunum ve cilt yoluyla vücuda geçen gaz veya diðer zehirleyici maddelerle çalýþýlan iþyerleri. 2) Fazla gürültülü ve ihtizaz yapýcý makine ve aletlerle çalýþarak iþ yapýlan iþyerleri. 3) Tabii ýþýðýn hiç olmadýðý veya münhasýran suni ýþýk altýnda çalýþýlan iþyerleri. 4) Günlük mesainin yarýdan fazlasý saat 20.00’den sonra çalýþýlarak yapýlan iþyerleri. 5) Doðrudan doðruya yüksek hararete maruz bulunarak çalýþýlan iþyerleri. 6) Fazla ve devamlý fiziki gayret sarf edilerek iþ yapýlan iþyerleri.	90 gün
3) Gemi adamlarý, gemi ateþçileri, gemi kömürcüleri, dalgýçlar.	Denizde	90 gün
4) Yeraltý iþlerinde sürekli veya münavebeli çalýþanlar.	Maden iþyerleri	180 gün
5) Mesleði icabý; röntgen, radyum ve benzeri iyonizan radyasyonlarýnda fiilen çalýþan hekim, diþ hekimi, teknisyen, saðlýk memuru, radyasyon fizikçisi ve teknisyeni ve iyonizan radyasyonla fiilen çalýþan bilumum personel ve yardýmcýlarý.	Röntgen, radyum ve benzeri iyonizan radyasyon laboratuvarlarý iþlerinde.	90 gün
6) Havayollarýnýn uçucu personeli, lokomotif makinistleri	Fiilen uçakta ve lokomotifte	90 gün
7) Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaþlar.	Türk Silâhlý Kuvvetlerinde	90 gün
8) Asaleti onaylanmýþ olmak þartýyla adaylýkta geçirilen süreler dahil polis, komiser yardýmcýsý, komiser, baþ komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarý maaþ ve derecelerdeki emniyet mensuplarý, Milli Ýstihbarat Teþkilatý mensuplarý.	Emniyet ve polis mesleðinde, Milli Ýstihbarat Teþkilatýnda	90 gün
9) 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayýlý Kanuna tâbi olarak çalýþan sigortalýlar ile Basýn Kartý Yönetmeliðine göre basýn kartý sahibi olmak suretiyle gazetecilik yaparken kamu kurumlarýna giren ve bu kurumlarda meslekleriyle ilgili görevde istihdam edilenler.	5953 sayýlý Kanun kapsamýndaki iþyerlerinde.	90 gün
10) Ýnfaz koruma memurlarý, baþ memurlarý ve diðer personel	Ceza ve tutukevlerinde fiilen hükümlü ve tutuklularla irtibat içinde olan görevliler.	90 gün
11) PTT daðýtýcýlarý	Posta daðýtýmý iþyerlerinde yaya olarak yapýlan iþlerde.	90 gün
12) Türkiye Radyo- Televizyon Kurumunda haber hizmetini yapan ve haber hizmetlerinde fiilen çalýþan; Daire Baþkaný, Baþkan Yardýmcýsý, Müdür, Müdür Yardýmcýsý, Þef, Muhabir, Stajyer Muhabir, Baþspiker, Redaktör Spiker, Spiker, Stajyer Spiker, Masa Þefi, Baþkameraman, Þef Kameraman, Kameraman, Kamera Asistaný, Baþmontajcý, Þef Montajcý, Montajcý, Stajyer Montajcý, Redaktör, Mütercim, Fotoðrafçý, Iþýkçý, Sesçi, Baþteknisyen, Þef Teknisyen, Teknisyen, Baþteleksçi, Þef Teleksçi, Teleks Operatörü.	Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu haber hizmetlerinde.	90 gün
13) Tarým Bakanlýðý Ziraî Mücadele ve Karantina Teþkilatý  ile Veteriner Teþkilatýnda vazife gören memur ve hizmetliler.	Ziraî mücadele ve ziraî karantina teknik ve idarî iþleri ile salgýn, bulaþýcý, paraziter hayvan hastalýklarý ile mücadele iþlerinde.	60 gün
14) Devlet Tiyatrosu sanatkârlarý, Cumhurbaþkanlýðý Senfoni Orkestrasýnýn þef ve üyeleri.	Devlet Tiyatrolarý ile Cumhurbaþkanlýðý Senfoni Orkestrasýnda	90 gün

 

Yukarýdaki hükümlere göre hesaplanan fiilî hizmet süresi zammý sekiz yýlý geçmemek üzere uzun vadeli sigorta kollarý uygulamasýnda prim ödeme gün sayýsýna eklenir ve emeklilik yaþ hadlerinden üç yýlý geçmemek üzere yarýsý indirilir. Yukarýda yer verilen tablonun (4) numaralý sýrasýnda yer alan ve 180 gün fiilî hizmet zammý süresi verilen sigortalýlar için sekiz yýllýk süre sýnýrý uygulanmaz.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar Kurumun önerisi üzerine Bakanlýkça çýkarýlacak yönetmelik ile düzenlenir.

Sigortalýlarýn borçlanabileceði süreler

MADDE 41- Bu Kanuna göre sigortalý sayýlanlarýn;

a) Kanunlarý gereði verilen ücretsiz doðum ya da analýk izni süreleri,

b) Er veya erbaþ olarak silâh altýnda veya yedek subay okulunda geçen süreleri,

c) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda olanlarýn, personel mevzuatýna göre aylýksýz izin süreleri,

d) Sigortalý olmaksýzýn doktora öðrenimi veya týpta uzmanlýk için yurt içinde veya yurt dýþýnda geçirdikleri normal doktora veya uzmanlýk öðrenim süreleri,

e) Sigortalý olmaksýzýn avukatlýk stajýný yapanlarýn normal staj süreleri,

f) Sigortalý iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltýna alýnanlardan bu suçtan dolayý beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltýnda geçen süreleri,

g) Grev ve lokavtta geçen süreleri ve Kurumca kabul edilecek sektörel veya genel ekonomik kriz dönemlerinde iþvereni tarafýndan ücretsiz izinli sayýlanlarýn, her yýl için 3 ayý geçmemek üzere bu süreleri,

h) Hekimlerin fahrî asistanlýkta geçen süreleri,

ý) Seçim kanunlarý gereðince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapýldýðý tarihi takip eden ay baþýna kadar açýkta geçirdikleri süreleri,

kendilerinin veya hak sahiplerinin yazýlý talepte bulunmalarý ve talep tarihinde 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sýnýrlarý arasýnda olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancýn % 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliði tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri þartý ile borçlandýrýlarak, borçlandýrýlan süreleri sigortalýlýklarýna sayýlýr.

Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni baþvuru þartý aranýr. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayýlmaz. Borçlanma sürelerinin ne þekilde belgeleneceðini belirlemeye Kurum yetkilidir.

Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalýlýðýn baþlangýç tarihinden önceki süreler için borçlandýrýlma halinde, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi, borçlandýrýlan gün sayýsý kadar geriye götürülür. Sigortalýlýk borçlanmasý ile aylýk baðlanmasýna hak kazanýlmasý durumunda, ilgililere borcun ödendiði tarihi takip eden ay baþýndan itibaren aylýk baðlanýr.

Borçlanýlan süreler, uzun vadeli sigorta ve genel saðlýk sigortasý bakýmýndan;

a) Birinci fýkranýn (a), (b), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentleri gereði borçlananlar, borçlandýðý tarihteki 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn ilgili bendine göre,

b) Birinci fýkranýn (c) ve (ý) bentleri gereði borçlananlar, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendine göre,

sigortalýlýk süresi olarak deðerlendirilir.

Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki sürelere ait borçlanmalarda; borçlanýlan prime esas gün sayýsý borçlanýlan ilgili aylara mal edilir. Seçilen prime esas kazanç, borcun ödendiði tarihteki prime esas asgarî kazanca oranlanarak, söz konusu oran ilgili ayýn prime esas asgarî kazancý ile çarpýlýr. Bulunan tutar, ilgili ayýn prime esas kazancý kabul edilir. Ancak hesaplanan prime esas kazanç hiçbir suretle o ayýn prime esas azamî kazancýný geçemez.

Bildirim ve itiraz

MADDE 42- Kurum, sigortalýya veya hak sahiplerine baðlanacak gelir, aylýk veya toptan ödemeleri, gerekli belgelerin ve incelemelerin tamamlandýðý tarihten itibaren en geç üç ay içinde hesap ve tespit ederek sonuçlarýný yazý ile bildirir. Ýlgililer, yazýyý aldýklarý günden baþlamak üzere iki ay içinde Kuruma veya Kurumca verilen karar üzerine, yetkili mahkemeye baþvurarak Kurum kararýna itirazda bulunabilir. Mahkemeye itiraz, kararýn uygulanmasýný geciktirmez.

BEÞÝNCÝ BÖLÜM

Kamu Görevlilerine Ýliþkin Hükümler

Cumhurbaþkanlýðý, Türkiye Büyük Millet Meclisi Baþkanlýðý ve Baþbakanlýk görevinde bulunanlarýn aylýklarý

MADDE 43- Cumhurbaþkaný iken bu görevinden herhangi bir nedenle ayrýlanlara, istekleri üzerine, müracaat tarihini takip eden ay baþýndan itibaren, istek tarihinde Cumhurbaþkanýna ödenmekte olan aylýk ödeneðin % 40'ý oranýnda yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

Ancak, herhangi bir nedenle görevden ayrýlan Cumhurbaþkaný, 28 inci maddeye göre yaþlýlýk aylýðýna hak kazanýyorsa, 29 uncu maddeye göre yaþlýlýk aylýðý ayrýca hesaplanýr ve aylýklardan yüksek olaný yaþlýlýk aylýðý olarak baðlanýr. 28 inci maddeye göre aylýða hak kazanamamasý halinde birinci fýkraya göre baðlanan aylýðýn tümü, 28 inci maddeye göre aylýða hak kazanmasý halinde ve 29 uncu maddeye göre hesaplanan aylýk, birinci fýkraya göre baðlanan aylýktan düþükse aradaki fark, Hazineden tahsil edilir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Baþkaný veya Baþbakan iken bu görevinden herhangi bir nedenle ayrýlanlara, istekleri üzerine, müracaat tarihini takip eden ay baþýndan itibaren, istek tarihindeki Cumhurbaþkanýna ödenmekte olan aylýk ödeneðin % 40'ý esas alýnarak Cumhurbaþkanýna baðlanacak yaþlýlýk aylýðýnýn % 75'i oranýnda yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

Ancak herhangi bir nedenle görevden ayrýlan Türkiye Büyük Millet Meclisi Baþkaný veya Baþbakan, 28 inci maddeye göre yaþlýlýk aylýðýna hak kazanýyorsa, 29 uncu maddeye göre yaþlýlýk aylýðý ayrýca hesaplanýr ve aylýklardan yüksek olaný yaþlýlýk aylýðý olarak baðlanýr. 28 inci maddeye göre aylýða hak kazanýlamýyorsa üçüncü fýkraya göre baðlanan aylýðýn tümü, 28 inci maddeye göre aylýða hak kazanýlýyor ve 29 uncu maddeye göre hesaplanan aylýk, üçüncü fýkraya göre baðlanan aylýktan düþükse aradaki fark Hazineden tahsil edilir.

Cumhurbaþkaný, Türkiye Büyük Millet Meclisi Baþkaný veya Baþbakan iken veya bu görevlerden ayrýldýktan sonra ölenlerin hak sahiplerine, bu maddeye göre hesap edilen aylýk 34 üncü madde hükümlerine göre ölüm aylýðý olarak baðlanýr.

Bu madde kapsamýnda baðlanan gelir ve aylýklar, 55 inci maddenin ikinci fýkrasý hükümlerine göre artýrýlýr.

Bazý kamu görevlilerine yaþlýlýk aylýðý baðlanacak haller

MADDE 44- Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasýnda bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlan bazý kamu görevlilerine yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna iliþkin aþaðýdaki hükümler uygulanýr:

a) 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun 40 ýncý maddesi gereðince yaþ haddinden emekliye ayrýlanlara 5400 gün prim ödeme gün sayýsý olmasý halinde,

b) Özel kanunlarý gereðince kadrosuzluk nedeniyle emekliye sevk edilenlere yaþ þartý aranmaksýzýn, prim ödeme gün sayýsý 9000 gün olmasý halinde,

yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda olanlardan subay, astsubay, askerî memurlarla uzman jandarma ve uzman erbaþlar ahlâk noktasýndan hükümle veya yetersizlik ya da disiplin sebeplerinden dolayý sicilleri üzerine veyahut askerî mahkemelerce verilecek kararlar üzerine kurumlarýnca re'sen, bunlar dýþýnda kalanlar ise ahlâk ve yetersizlik sebeplerinden dolayý yönetmeliðine göre sicilleri üzerine kurumlarýnca re'sen emekliye sevk edilenlere ise, 28 inci maddenin ikinci ve üçüncü fýkrasýnda belirtilen yaþ ve prim ödeme gün sayýsýný tamamlamalarý halinde yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

Birinci fýkranýn (a) ve (b) bentleri gereðince baðlanan yaþlýlýk aylýklarý, 28 inci maddenin ikinci ve üçüncü fýkrasýnda aranan yaþ ve prim ödeme gün sayýsý tamamlanýncaya kadar bunlarý çalýþtýran kamu idarelerinden tahsil edilir.

Kanunlarý gereðince görevden uzaklaþtýrýlanlar, tutuklananlar veya görevine son verilenlerin sigortalýlýklarý ve primleri

MADDE 45- Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda olan sigortalýlardan görevden uzaklaþtýrýlan, görevi ile ilgili olsun veya olmasýn herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltýna alýnanlardan, kanunlarý gereðince eksik aylýða müstahak bulunanlarýn prime esas kazançlarýnýn yarýsý; kanunlarýna göre bu müddetler için sonradan görevlerine iade edilerek tam aylýða hak kazananlarýn ise prime esas kazançlarýnýn tamamý üzerinden prim alýnýr.

Görevine son verilenlerden yargý kararý ile görevlerine iade edilenlerin primleri, göreve son verildiði tarihten görevine baþladýðý tarihe kadar kendi kadrosunun veya emsali kadronun prime esas kazancýna göre hesaplanýr. Bu durumdakilerin primlerine ait sigortalý ve iþveren hisselerinin gecikme cezasý ve gecikme zamlarý kurumlarýnca ödenir ve bu süreler sigortalýlýk süresinden sayýlýr.

Birinci ve ikinci fýkraya göre sigortalýlýk durumu deðiþenler için ek bildirge düzenlenerek Kuruma verilir ve bu durumda 102 nci madde hükümleri uygulanmaz.

Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlanlardan, ilgili kanunlarý gereðince kullandýklarý aylýksýz izin sürelerinin bitiminden sonra göreve baþlayanlar ile göreve baþlamasý için tanýnan sürelerde bu Kanunun 67 nci maddesinde aranan 30 günlük prim ödeme þartý aranmaz.

Bazý kamu görevlilerinin prime esas kazançlarý ve prime esas kazanç üst sýnýrý

MADDE 46- Harp okullarý ile fakülte ve yüksek okullarda silâhlý kuvvetler hesabýna okuyanlarýn ve astsubay meslek yüksek okulu öðrencilerinin öðrenci harçlýklarý ile ilgisine göre en az aylýk alan teðmen veya astsubay çavuþun prime esas kazançlarý arasýndaki farkýn primi; polis akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda Emniyet Genel Müdürlüðü hesabýna okuyan veya kendi hesabýna okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüðü hesabýna okumaya devam eden öðrencilerin öðrenci harçlýklarý ile komiser yardýmcýsý veya polis memuru prime esas kazançlarý arasýndaki farkýn primi, öðrenciler adýna kurumlarýnca ödenir.

Fakülte veya yüksek okullarda kendi hesabýna okuduktan sonra subay naspedilen veya yedek subaylýk hizmetini takiben subaylýða geçirilenler ile fakülte ve yüksekokullarda kendi hesabýna okuduktan sonra, komiser yardýmcýsý veya polis memuru olarak atananlarýn yüksek öðrenim süresinin fiilî hizmetten sayýlmasý nedeni ile doðacak borçlanma bedeli, ilgisine göre talep tarihindeki en az aylýk alan teðmenin veya komiser yardýmcýsýnýn prime esas kazancý üzerinden, sigortalý prim hissesi kendilerince, iþveren prim hissesi de kurumlarýnca verilmek suretiyle borcun teblið tarihinden itibaren iki yýl içinde eþit taksitler halinde ödenir.

Talim ve manevra için rütbe ile silâh altýna alýnan 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda olan sigortalýlardan rütbelerinin prime esas kazançlarý, vazifelerinin prime esas kazancýndan fazla olanlarýn prime esas kazanç farklarýna ait primleri vazife gördükleri kurumlarýnca ve seferberlik ve harp için silâh altýna alýnanlardan vazifelerinin prime esas kazançlarý, rütbelerinin prime esas kazancýndan fazla olanlarýn prime esas kazançlarý arasýndaki farkýn primleri de, rütbelerinin prime esas kazancýný ödeyen kamu idaresince kesilerek Kuruma ödenir.

Kamu görevlilerinin kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarýnýn uygulamasý bakýmýndan prime esas kazançlarýnýn tespitinde 82 nci maddede belirtilen üst sýnýr aranmaz. Ancak yurt dýþýnda geçici ya da sürekli göreve gönderilen kamu görevlilerinin prime esas kazancý olarak,  Türkiye'deki emsali kadrodaki sigortalýnýn prime esas kazancý ile yurt dýþýnda görevlendirme öncesindeki görevlerinin prime esas kazancýndan yüksek olaný esas alýnýr.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda bulunanlara geçici iþ göremezlik ödeneði verildiði sürece, bunlarýn uzun vadeli sigorta kollarý primleri ile genel saðlýk sigortasý primleri iþverenlerince ödenmeye devam edilir.

Vazife malûllüðü, harp malûllüðü ile harp malûllerine verilecek malûllük zammý ve vazife malûllerine verilecek sürekli iþ göremezlik geliri karþýlýðý

MADDE 47- 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýndaki kamu görevlileri için 13 üncü maddede yazýlý iþ kazasý; vazifelerini yaptýklarý sýrada vazifelerinden veya vazifeleri dýþýnda kurumlarýn verdiði herhangi bir kuruma ait baþka iþleri yaparken bu iþlerden veya kurumlarýn menfaatini korumak maksadýyla bir iþ yaparken ya da görevleriyle ilgili olarak iþe geliþi ve iþten dönüþü sýrasýnda doðmuþ olursa, buna vazife malûllüðü ve bunlara uðrayanlara da vazife malûlü denir. Bunlarýn sürekli iþ göremezlik gelirleri, 19 uncu madde hükümlerine göre hesaplanýr.

Subay (yedek subay dahil), astsubay, uzman jandarma, uzman erbaþ ile Türk Silâhlý Kuvvetlerince görevlendirilen ve bu Kanun kapsamýnda bulunan sigortalýlardan;

a) Harpte fiilen ateþ altýnda,

b) Harpte, harp bölgelerindeki harp harekât ve hizmetleri sýrasýnda, bu harekât ve hizmetlerin sebep ve etkileriyle,

c) Harpte veya harbe hazýrlýk devresinde her çeþit düþman silâhlarýnýn etkisiyle,

d) Askerî harekâtý gerektiren iç tedip ve sýnýr hareketleri sýrasýnda, bu hareketlerin sebep ve etkisiyle,

e) Barýþta veya olaðanüstü hallerde, emir veya görev ile uçuþ yapan uçucularla hangi meslek ve sýnýftan olursa olsun emirle görevli olarak uçakta bulunanlardan uçuþun havadaki ve yerdeki sebepleriyle ve yine emir ve görev ile dalýþ yapan dalgýçlarla, hangi meslek ve sýnýftan olursa olsun emirle görevli olarak denizaltý gemisinde veya dalgýç kýtasýnda bulunanlardan denizaltýcýlýðýn veya dalgýçlýðýn çeþitli sebep ve tesirleriyle,

f) Anayasanýn 92 nci maddesi veya Türkiye'nin taraf olduðu uluslararasý sözleþmeler uyarýnca yabancý ülkelere Türk Silâhlý Kuvvetleri gönderilmesini gerektiren durumlarda, birliklerin bulunduklarý yerlerden hareketlerinden itibaren yurt içinde, yurt dýþýnda, yabancý ülkelerde veya yurda dönüþ sýrasýnda,

bu Kanunun 19 uncu maddesinde belirtildiði þekilde sürekli iþ göremezlik gelirine esas olacak þekilde meslekte kazanma gücünü kaybeden veya bu Kanunun 25 inci maddesine göre malûl sayýlmayý gerektirecek derecede malûl olanlara, harp malûlü denir.

Bunlardan uzman erbaþlara bulunduklarý kademenin üç ilerisindeki kademenin, uzman jandarmalara bulunduklarý rütbenin bir üst rütbesinin ayný kademesinin; astsubaylarla yarbay rütbesine kadar (yarbay hariç) bir üst rütbenin ayný kademesinin, yarbaylara albay, albaylara kýdemli albay, kýdemli albay ile general ve amirallere bir üst rütbenin, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda bulunan sigortalýlara ise bir üst derecesine veya kademesine karþýlýk gelen prime esas kazancý üzerinden sürekli iþ göremezlik geliri baðlanýr.

Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) ve (b) bentleri kapsamýnda bulunan sigortalýlardan, Türk Silâhlý Kuvvetlerince görevlendirilenlere, öðrenim durumlarýna göre 14/7/1965 tarihli ve 657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanununun 36 ncý maddesinde tespit edilen giriþ derece ve kademesinin bir üst derecesindeki ayný kademesine karþýlýk gelen prime esas kazanç üzerinden; bunlardan öðrenim görmemiþ olanlara ayný iþ göremezlik derecesinden sürekli iþ göremezlik geliri alan ve Devlet Memurlarý Kanununa ekli gösterge tablosundaki ilkokulu bitiren sigortalýya baðlanmasý icap eden derece ve kademesinin bir üst derecesindeki ayný kademesine karþýlýk gelen prime esas kazanç üzerinden sürekli iþ göremezlik geliri baðlanýr. Bulunduklarý derecenin bir üst derecesi olmayanlar için o derecenin üç ilerisindeki kademe göstergesi, üç ilerisindeki kademe göstergesi olmayanlar için de o derecenin son kademe göstergesi esas alýnýr.

Sigortalýlardan harp malûlü olanlara baðlanacak sürekli iþ göremezlik geliri, harp malûlü erlere baðlanacak sürekli iþ göremezlik gelirinden az olamaz.

Harp malûllerinin, malûllük derecesine göre aþaðýdaki yazýlý göstergelerin, memur aylýk katsayýsý ile çarpýmý sonucu bulunacak miktar "Harp malûllüðü zammý" olarak sürekli iþgöremezlik gelirlerine ayrýca eklenir.

Ýþ Göremezlik Derecesi        Göstergeler

% 81 ve üzeri                           1100

% 67 ilâ 80                              1000

% 51 ilâ 66                                900

% 41 ilâ 50                                800

% 31 ilâ 40                                700

% 21 ilâ 30                                600

% 10 ilâ 20                                450

Harp malûlü sayýlanlardan bir harekâtýn baþarýyla sonuçlanmasýný þahsen saðladýðý ve örnek tutulacak cesaret ve fedakârlýk gösterdiði sýralarda bu malûllüðe uðradýklarý usûlüne göre sýralý üstlerince saptanan Türk Silâhlý Kuvvetleri mensuplarý ile Türk Silâhlý Kuvvetlerince görevlendirilen sivil görevlilere, Genelkurmay Baþkanlýðýnýn uygun görmesi ve Millî Savunma Bakanýnýn onayý ile harp malûllüðü zamlarý % 25 fazlasýyla baðlanýr.

5434 sayýlý Kanunun harp malûllüðü hükümlerine iliþkin diðer kanunlarda yapýlan atýflar bu maddeye yapýlmýþ sayýlýr.

Bu madde gereðince sürekli iþ göremezlik geliri almakta iken veya baðlanmasý gerekirken ölenlerin hak sahiplerine harp malûllüðü zammý da dahil olmak üzere prim ödeme gün sayýsýna bakýlmaksýzýn ölüm aylýðý baðlanýr.

Harp malûlü olanlara verilecek her türlü malûllük zammý tutarýnýn Kurumca belirlenecek peþin sermaye deðeri toplamý en geç bir ay içinde Millî Savunma Bakanlýðý veya Ýçiþleri Bakanlýðý tarafýndan Kurumun göstereceði hesaplara yatýrýlýr. Süresinde yatýrýlmayan tutarlar için 89 uncu madde hükümleri uygulanýr.

Bu madde gereðince kendilerine sürekli iþ göremezlik geliri baðlananlarýn, sigortalý olarak çalýþmaya baþlamalarý halinde bu gelirleri kesilmez.

Harp malûllerinin hak sahiplerine baðlanacak ölüm gelirinin tutarý, harp malûllüðü zammý da ayrýca dikkate alýnarak hesap edilir.

Harp malûlleri, vazife malûlleri ve malûl olanlar istekleri halinde, bu Kanun hükümleri uygulanmaksýzýn malûllüklerinin engel olmadýðý baþka vazife veya sýnýflara nakil suretiyle tayinleri yapýlmak üzere, istifa etmiþ sayýlýrlar. Bunlarýn, istifa etmiþ sayýlmalarýndan sonra dahi, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasýný isteme haklarý saklýdýr. Ancak, kurumlarýnda baþka vazife veya sýnýflara nakli mümkün olanlardan, özel kanunlarýna göre yükümlülük süresine tâbi olanlar, bu yükümlülüklerini tamamlamadýkça veya malûliyetlerinin yeni vazifelerine de mani olduðuna dair bu Kanun hükümlerine göre yeniden rapor almadýkça bu haklarýný kullanamazlar.

Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlan Türk Silâhlý Kuvvetleri personelinin harp malûllüðü, iþ kazasý, meslek hastalýðý ve malûllük sonucu çalýþma gücü kaybý ve iþ göremezlik derecelerinin tespiti, Türk Silâhlý Kuvvetleri Saðlýk Yeteneði Yönetmeliði hükümleri esas alýnarak Kurum tarafýndan belirlenir.

Kamu görevlilerinin emekliye sevk onaylarý

MADDE 48- 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda olanlarýn yaþlýlýk veya malûllük aylýðý almak üzere görevleriyle iliþiklerinin kesilmesi;

a) Re'sen emekliye sevk hallerinde, sigortalýnýn çalýþtýðý göreve atamasýndaki usûle göre atamaya yetkili makamýn,

b) Ýstek üzerine veya yaþ haddi veya malûllük hallerinde atamaya yetkili makamýn,

c) Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, belediye baþkanlarý, belediye meclisi ve il genel meclisi üyelerinin yaþlýlýk aylýðý taleplerinde, malûliyet ve yaþ haddi hallerinde adlarýna prim kesilmiþ en son kurumun en yüksek amirinin, bunlardan bu görevlerinden önce herhangi bir kamu kurumuna tâbi olarak çalýþmayanlarýn son defa görev yaptýklarý yer baþkanýnýn,

d) Kurumlarýn yönetim kurulu üyelerinin istek, malûliyet ve yaþ haddi hallerinde, atanmalarýnda atamayý yapan kurumun en yüksek amirinin,

e) Danýþtay Baþkanýnýn istek, malûliyet ve yaþ haddi hallerinde Baþbakanlýk, Sayýþtay Baþkanýnýn ayný halleri için Türkiye Büyük Millet Meclisi Baþkanlýðý,

onayý ile tekemmül eder.

Özel kanun hükümleri hariç olmak üzere yetkili makamýn emekliye sevk onayý, talep tarihinden itibaren bir ayý geçemez. Bakanlar Kurulu kararý veya müþterek kararname ile atananlarýn görevleriyle iliþiklerinin kesilmesi ilgili bakanýn onayý ile tekemmül eder.

Özelleþtirilmeleri sonucu sermayesindeki kamu payý % 50'nin altýna düþen kuruluþlar ile satýþ veya devri yapýlmýþ olan kuruluþlarda çalýþmakta iken emekliye ayrýlanlar için emekliye sevk onayý aranmaz. Birinci fýkranýn (b) bendine göre emekliye ayrýlmak isteyenler için her durumda, istek tarihinden itibaren bir aylýk süre sonunda iliþikleri kesilmiþ sayýlýr.

Ýtibarî hizmet süreleri ve itibarî hizmet süresi primi

MADDE 49- Ýtibarî hizmet süresi, bu Kanuna göre baðlanacak aylýklar ve yapýlacak toptan ödemelerin hesabýnda fiilen çalýþýlmak suretiyle geçen hizmet sürelerine eklenen süredir. Sigortalýlarýn aþaðýda yazýlý görevlerde geçen zamlar hariç, fiilî hizmet sürelerinin her yýlý için;

a) Subay (yedek subay dahil), astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaþlardan;

1) Harbi doðuran genel ve kýsmî seferberliðe katýlanlarýn, harbin ilânýndan seferberliðin bitim tarihine,

2) Seferberliði gerektiren iç tedip hareketlerine fiilen katýlan birliklerde görevli olanlarýn, çarpýþmalarýn baþlangýcýndan seferberliðin sona erdiði tarihe,

3) Harp veya seferberlik ilân edilmeden, Anayasanýn 92 nci maddesi veya Türkiye'nin taraf olduðu uluslararasý sözleþmeler uyarýnca, yabancý ülkelere gönderilen Türk Silâhlý Kuvvetlerinde görev yapanlarýn, yabancý ülkeye gönderildiði tarihten Türkiye'ye dönüþ tarihine,

kadar geçen tutsaklýk süreleri dahil fiilî hizmet sürelerinin,

b) 4 üncü madde gereði sigortalý sayýlanlardan birinci fýkranýn (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaralý alt bentlerinde yazýlý hareketlere sivil görevli, er veya erbaþ olarak katýlanlarýn, bu durumlarda geçen fiilî hizmet sürelerinin, bu tarihlerden sonra devam eden tutsaklýk sürelerinin,

c) Harp halinde düþmana tutsak düþen veya düþman tarafýndan enterne edilen sigortalýlardan kanunlarý gereðince, aylýklarý ödenmek suretiyle, sözleþmeli personel hariç olmak üzere kurumlarý ile ilgileri kesilmeyenlerin, bu durumlarda geçen fiilî hizmet sürelerinin,

bir katý, itibarî hizmet süresi olarak eklenir. Bu nedenlerle eklenecek itibarî hizmet sürelerinin toplamý, beþ yýldan fazla olamaz.

Türk Silâhlý Kuvvetleri, Milli Ýstihbarat Teþkilâtý Müsteþarlýðý, Emniyet Genel Müdürlüðü ve Orman Genel Müdürlüðünde pilot olan ve olmayan uçucu, denizaltýcý, dalgýç, kurbaða adam ve paraþütçülerin bu görevlerinde geçirdikleri fiilî hizmet sürelerinin her yýlý için altý ay itibarî hizmet süresi eklenir. Bunlardan bu maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinin (1) ve (2) numaralý alt bentlerinde gösterilenler için itibarî hizmet süresi zamlarý ayrýca eklenir. Bu fýkradaki nedenlere baðlý olarak eklenecek itibarî hizmet sürelerinin hesabýnda, beþ yýllýk sýnýr uygulanmaz.

Ýtibarî hizmet süreleri, aylýk baðlama oranýnýn hesabýnda prim ödeme gün sayýsýna eklenir. Bu süreler malûllük, yaþlýlýk ve ölüm aylýðý baðlanmasý için gerekli prim gün sayýsý, yaþ ve emekli ikramiyesi hesabýnda nazara alýnmaz.

Her yýl sonunda, sigortalýnýn fiilî hizmet süresine bu maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b) ve (c) bentleri ile ikinci fýkrasý hükümleri uyarýnca eklenen itibarî hizmet süresinin her otuz günü için, yýlýn son ayýnda sigortalý adýna ödenen sigortalý ve iþveren prim toplamý kadar ayrýca itibarî hizmet süresi primi iþverenden tahsil edilir. Süresinde yatýrýlmayan tutarlar için 89 uncu madde hükümleri uygulanýr.

ALTINCI BÖLÜM

Ýsteðe Baðlý Sigorta Hükümleri

Ýsteðe baðlý sigorta ve þartlarý

MADDE 50- Ýsteðe baðlý sigorta; kiþilerin isteðe baðlý olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarýna ve genel saðlýk sigortasýna tâbi olmalarýný saðlayan sigortadýr.

Ýsteðe baðlý sigortalý olabilmek için Türkiye'de yasal olarak ikamet edenlerde;

a) Bu Kanuna tâbi zorunlu sigortalý olmayý gerektirecek þekilde çalýþmamak veya sigortalý olarak çalýþmakla birlikte, ay içerisinde 30 günden az çalýþmak veya son bir yýl içinde 360 günden az çalýþmak ya da tam gün çalýþmamak,

b) Kendi sigortalýlýðý nedeniyle aylýk baðlanmamýþ olmak,

c) 18 yaþýný doldurmuþ bulunmak,

d) Ýsteðe baðlý sigorta talep dilekçesiyle Kuruma baþvuruda bulunmak,

þartlarý aranýr.

Ýsteðe baðlý sigorta baþlangýcý ve sona ermesi

MADDE 51- Ýsteðe baðlý sigortalýlýk, müracaatýn Kurum kayýtlarýna intikal ettiði tarihi takip eden günden itibaren baþlar.

Ýsteðe baðlý sigortalý olarak prim ödenen tarihlerde, 4 üncü maddeye göre sigortalý olmayý gerektirecek çalýþmasý bulunduðu tespit edilenlerin, zorunlu sigortalýlýkla çakýþan isteðe baðlý prim ödenen süreleri iptal edilerek, bu süreye iliþkin ödedikleri primler ilgililere iade edilir.

Ýsteðe baðlý sigortalýlýk;

a) Ýsteðe baðlý sigortalýlýðýný sona erdirme talebinde bulunanlarýn, primi ödenmiþ son günü takip eden günden,

b) Aylýk talebinde bulunanlarýn, aylýða hak kazanmýþ olmak þartýyla talep tarihinden,

c) Ölen sigortalýnýn ölüm tarihinden,

itibaren sona erer.

Ýsteðe baðlý sigorta primi ödenmiþ süreler, malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý ile genel saðlýk sigortasý hükümlerinin uygulamasýnda dikkate alýnýr ve bu süreler 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda sigortalýlýk süresi olarak kabul edilir.

Ýsteðe baðlý sigorta primleri ve ödenmesi

MADDE 52- Ýsteðe baðlý sigorta primi, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazancýn alt sýnýrý ile üst sýnýrý arasýnda, sigortalý tarafýndan belirlenen günlük kazanç ve prim ödeme gün sayýsý üzerinden bulunacak kazancýn % 32'sidir. Bunun % 20'si malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi, % 12'si genel saðlýk sigortasý primidir.

Ýsteðe baðlý sigortalý olanlar, bakmakla yükümlü olunan kiþi olsa dahi, 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr ve genel saðlýk sigortasý primini de ödemekle yükümlüdürler.

Ait olduðu aydan itibaren en geç 12 ay içinde 89 uncu maddenin ikinci fýkrasýna göre hesaplanacak gecikme cezasý ve gecikme zammýyla birlikte ödenmeyen süreler, sigortalýlýk süresinden sayýlmaz. Bu 12 aylýk süreden sonra ödenen primler 89 uncu maddenin üçüncü fýkrasý hükümlerine göre iade edilir.

Ýsteðe baðlý sigortalýlarýn zorunlu sigortalýlýk nedeniyle prim borcunun bulunmasý halinde, isteðe baðlý sigortaya tâbi ödenen primler öncelikle zorunlu sigortalýlýk nedeniyle Kuruma olan borçlarýna mahsup edilir.

 

 

YEDÝNCÝ BÖLÜM

Kýsa ve Uzun Vadeli Sigorta Kollarýna

Ýliþkin Ortak Hükümler

Sigortalýlýk hallerinin birleþmesi

MADDE 53- Sigortalýnýn, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalýlýk nedenlerinden birden fazlasýna ayný anda tâbi olmasýný gerektirecek þekilde çalýþmasý halinde; öncelikle (c) bendi kapsamýnda, (c) bendi kapsamýnda çalýþmasý yoksa ilk önce baþlayan sigortalýlýk iliþkisi esas alýnarak sigortalý sayýlýr.

Sigortalýnýn, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalýlýk halleri ile 5 inci maddenin (a) ve (e) bentlerine tâbi sigortalýlýk hallerinin çakýþmasý halinde, 4 üncü madde kapsamýnda sigortalý sayýlýr ve birinci fýkra hükmü uygulanýr.

Sigortalýnýn, bu madde hükmüne göre sigortalý sayýlmasý gereken sigortalýlýk halinden baþka bir sigortalýlýk hali için prim ödemiþ olmasý durumunda, ödenen primler birinci fýkraya göre esas alýnan sigortalýlýk hali için ödenmiþ ve esas alýnan sigortalýlýk halinde geçmiþ kabul edilir.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten itibaren ilk defa sigortalý sayýlanlardan 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasýna tâbi olarak çalýþmýþ olanlarýn aylýk baðlanma taleplerinde, en son sigortalý sayýldýðý tarihten geriye doðru en fazla sigortalýlýðýn geçtiði sigortalýlýk hali esas alýnýr.

Aylýk ve gelirlerin birleþmesi

MADDE 54- Bu Kanuna göre baðlanacak aylýk ve gelirlerin birleþmesi durumunda;

a) Uzun vadeli sigorta kollarýndan;

1) Hem malûllük hem de yaþlýlýk aylýðýna hak kazanan sigortalýya, bu aylýklardan yüksek olaný, aylýklar eþitse yalnýz yaþlýlýk aylýðý,

2) Malûllük veya yaþlýlýk aylýðý ile birlikte, ölen eþinden dolayý da aylýða hak kazanan sigortalýya her iki aylýðý,

3) Ana ve babasýndan ayrý ayrý aylýða hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylýðýn tamamý, az olan aylýðýn yarýsý,

4) Birden fazla çocuðundan aylýða hak kazanan ana ve babaya en fazla ödemeye imkân veren ilk iki dosyadan yüksek olan aylýðýn tamamý, düþük olan aylýðýn yarýsý,

5) Kýz çocuklarýnýn hem eþinden, hem de ana ve babasýndan ölüm aylýðýna hak kazanmasý halinde, tercih ettiði aylýðý,

baðlanýr.

b) Kýsa vadeli sigorta kollarýndan;

1) Sürekli iþ göremezlik geliriyle birlikte ölen eþinden dolayý da gelire hak kazanan eþe her iki geliri,

2) Ana ve babadan ayrý ayrý gelire hak kazananlara, yüksek olan gelirin tamamý, az olanýn yarýsý,

3) Birden fazla çocuðundan gelire hak kazanan ana ve babaya, en fazla ödemeye imkân veren ilk iki dosyadan yüksek olan aylýðýn tamamý, düþük olan aylýðýn yarýsý,

4) Kýz çocuklarýnýn hem eþinden, hem de ana ve babasýndan ölüm gelirine hak kazanmasý halinde tercih ettiði geliri,

baðlanýr.

c) Malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý ile iþ kazasý ve meslek hastalýðý sigortasýndan hak kazanýlan aylýk ve gelirler birleþirse, sigortalýya veya hak sahibine bu aylýk veya gelirlerden yüksek olanýn tamamý, az olanýn yarýsý, eþitliði halinde ise iþ kazasý ve meslek hastalýðýndan baðlanan gelirin tümü, malûllük ve yaþlýlýk aylýðýnýn yarýsý baðlanýr.

Birinci fýkradaki sýralamaya göre yapýlacak deðerlendirmeler sonucunda, bir kiþide ikiden fazla gelir veya aylýk birleþtiði takdirde, bu gelir ve aylýklardan en fazla ödemeye imkân veren iki dosya üzerinden gelir veya aylýk baðlanýr, diðer dosya veya dosyalardaki gelir ve aylýk haklarý durum deðiþikliði veya diðer bir dosyadan gelir veya aylýða hak kazanýldýðý tarihe kadar düþer.

Gelir ve aylýklarýn düzeltilmesi, yükseltilmesi, ödenmesi ve yoklama iþlemleri

MADDE 55- Bu Kanuna göre gelir veya aylýk baðlanan sigortalý ile hak sahibi kiþilerin durumlarýnýn, kendilerine veya baþka hak sahiplerine baðlanmýþ bulunan gelir veya aylýk tutarýnýn düzeltilmesini gerektirir bir þekilde deðiþmesi halinde gelir veya aylýk tutarlarý, deðiþikliðin meydana geldiði tarihten sonraki ödeme dönemi baþýndan baþlanarak yeni duruma göre düzeltilir.

Bu Kanuna göre baðlanan gelir ve aylýklar, her yýlýn Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altý aylýk döneme göre Türkiye Ýstatistik Kurumu tarafýndan açýklanan en son temel yýllý tüketici fiyatlarý genel indeksindeki deðiþim oraný kadar artýrýlarak belirlenir.

Sigortalýya veya hak sahiplerine baðlanan gelir veya aylýklar, her ay peþin olarak ödenir. Gelir ve aylýklarýn ödeme dönemleri, ödeme tarihleri, ödeme þekli ve ödeme merkezleri Kurumca belirlenir.

Gelir ve aylýk alma þartlarýnýn devam edip etmediðine yönelik yoklama iþlemlerine iliþkin usûl ve esaslar ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelik ile düzenlenir.

Gelir ve aylýk baðlanmayacak haller

MADDE 56- Ölen sigortalýnýn hak sahiplerinden;

a) Kesinleþmiþ yargý kararý üzerine, kendisinden aylýk baðlanacak sigortalýyý veya gelir ya da aylýk baðlanmýþ olan sigortalýyý, kasten öldüren veya öldürmeye teþebbüs edenlere veya bu Kanun gereðince sürekli iþ göremez hale veya malûl duruma getirenlere,

b) Kesinleþmiþ yargý kararý üzerine, kendisinden aylýk baðlanacak sigortalýya veya gelir ya da aylýk baðlanmamýþ olan sigortalýya veya hak sahibine karþý aðýr bir suç iþlemesi veya bunlara karþý aile hukukundan doðan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme baðlý bir tasarrufla mirasçýlýktan çýkarýlanlara,

c) Sonraki eþinden dolayý bu Kanuna göre gelir veya aylýða hak kazanan dul eþe, önceki eþinden,

gelir veya aylýk ödenmez. Ödenmiþ bulunan gelir ve aylýklar, 96 ncý madde hükümlerine göre geri alýnýr.

Eþinden boþandýðý halde, boþandýðý eþiyle fiilen birlikte yaþadýðý belirlenen eþ ve çocuklarýn, baðlanmýþ olan gelir ve aylýklarý kesilir. Bu kiþilere ödenmiþ olan tutarlar, 96 ncý madde hükümlerine göre geri alýnýr.

Yaþ

MADDE 57- Ýþ kazasýyla meslek hastalýðý halinde, hak sahiplerine baðlanacak gelirlerin hesabýnda, iþ kazasýnýn olduðu veya meslek hastalýðýnýn hekim veya saðlýk kurulu raporu ile ilk defa tespit edildiði tarihte nüfus kütüðünde kayýtlý bulunan doðum tarihleri esas alýnýr.

Malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýna iliþkin yaþ ile ilgili hükümlerin uygulanmasýnda, sigortalýlarýn ve hak sahibi çocuklarýnýn, mülga 2/6/1949 tarihli ve 5417 sayýlý Kanun ve mülga 4/2/1957 tarihli ve 6900 sayýlý Kanun ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý kanunlara, 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Kanunun geçici 20 nci maddesine tâbi sandýklara veya bu Kanuna göre ilk defa malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýna tâbi olduðu tarihte, nüfus kütüðünde kayýtlý bulunan doðum tarihleri, sigortalýnýn bu Kanuna göre ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten sonra doðan çocuklarýnýn ise nüfus kütüðüne ilk olarak yazýlan doðum tarihleri esas alýnýr.

Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýndan gelir ve aylýk tahsisleri ile sermaye deðerinin hesabýnda, iþ kazasýnýn olduðu veya meslek hastalýðýnýn hekim raporuyla ilk defa tespit edildiði veya sigortalýlarýn bu Kanuna ve bu Kanunla yürürlükten kaldýrýlmýþ kanunlara tâbi olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten sonraki yaþ düzeltmeleri dikkate alýnmaz.

Nüfus kayýtlarýnda doðum ay ve günleri yazýlý olmayanlar 1 Temmuz’da, doðum ayý yazýlý olup da günü yazýlý olmayanlar o ayýn birinde doðmuþ sayýlýr.

Türk Silâhlý Kuvvetleri mensuplarýnýn 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun 40 ýncý maddesinde belirlenen yaþ hadleri sebebiyle emeklilik iþlemleri, doðum tarihlerinde ay ve gün yazýlý olmayanlar ile doðum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doðum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yýlýn 1 Eylül tarihinde yapýlýr.

Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulu

MADDE 58- Bu Kanunda yazýlý olan görevleri yerine getirmek üzere branþlarý Kurum tarafýndan belirlenecek uzman hekimlerden oluþan Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulu kurulur. Kurul; Millî Savunma Bakanlýðý, Saðlýk Bakanlýðý, Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý, Yüksek Öðretim Kurulu, en fazla üyeye sahip iþveren, iþçi ve kamu çalýþanlarýný temsil eden konfederasyonlar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlarý Konfederasyonu, Türk Tabipleri Birliði ile Kurum tarafýndan görevlendirilecek birer uzman hekimden oluþur. Ayný usûlle birden fazla Kurul oluþturmaya Bakanlýk yetkilidir.

Kurula, kendi aralarýndan seçecekleri üye baþkanlýk eder. Baþkan, yokluðunda yerine bakacak üyeyi belirler. Kurul, haftada en az bir kez ve en az yedi üye ile toplanýr, kararlar salt çoðunlukla alýnýr. Kurulda görevlendirilecek olan hekimlerin hizmet süreleri üç yýl olup, üç yýl sonunda yeniden görevlendirilebilirler. Bir takvim yýlý içerisinde mazeretsiz olarak birbirini izleyen beþ veya toplam on toplantýya katýlmayan üyelerin üyelikleri kendiliðinden sona erer. Bu þekilde üyeliði sona eren üyenin yerine bir baþka kiþi, ayný usûlle görevlendirilir.

Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kuruluna iþtirak edenlerden; katýldýklarý her toplantý günü için uhdesinde kamu görevi bulunanlara (2000), uhdesinde kamu görevi bulunmayanlara ise (3000) gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýmý sonucu bulunacak miktarda ve ayda dört toplantýyý geçmemek üzere huzur hakký ödenir. Kurulun çalýþmalarý ile ilgili her türlü giderler Kurumca ödenir. Kurul gerek gördüðü hallerde dýþarýdan uzman kiþilerin görüþüne baþvurabilir.

Kurul, sigortalýlar hakkýnda iþ kazasý ve meslek hastalýðý sonucu sürekli iþ göremezlik derecesi tespiti ile çalýþma gücünün malûliyeti gerektirecek derecede kaybýna iliþkin Kurumca verilen kararlardan itiraza konu olanlarý inceleyerek karara baðlar. Kurul, sigortalý veya hak sahiplerinin talebi üzerine görevlendirdiði uzman bir hekimi dinlemek zorundadýr.

Kurul, bu Kanunda yazýlý görevlerle sýnýrlý olmak kaydýyla, mahkemelerden intikal eden ve bilirkiþi sýfatýyla rapor düzenlenmesi talep edilen dava dosyalarý hakkýnda, gerekli incelemeleri yaparak görüþ bildirir. Mahkemeler, bahse konu dosyalar için belirlediði bilirkiþi ücretini kurul üyelerine iletilmek üzere Kuruma gönderir.

Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunun hizmetlerini ifa etmesi için gerekli sekretarya iþlemleri Kurumca yerine getirilir. Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunun görev, yetki, çalýþma usûl ve esaslarý ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Kurumun denetleme ve kontrol yetkisi

MADDE 59- Bu Kanunun uygulanmasýna iliþkin iþlemlerin denetimi, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiþ memurlarý eliyle yürütülür. Askerî iþyerlerine ait sigorta iþlemlerinin denetim ve kontrolü, askerî iþ müfettiþleri tarafýndan da yapýlabilir.

Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiþ memurlarýnýn görevleri sýrasýnda tespit ettikleri Kurum alacaðýný doðuran olay ve bu olaya iliþkin iþlemler, yemin hariç her türlü delile dayandýrýlabilir. Bunlar tarafýndan düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir. Ýþverenler ve sigortalýlar ile iþyeri sahipleri, tasfiye ve iflâs idaresinin memurlarý, iþle ilgili gerçek ve tüzel kiþiler, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiþ memurlarýna bilgi verilmek üzere çaðrýldýklarý zaman gelmek, gerekli olan defter, belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek, görevlerini yapmak için her türlü kolaylýðý saðlamak ve bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler. Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiþ memurlarý görevlerini yaparken, tüm kamu görevlileri gerekli kolaylýðý gösterir ve yardýmcý olurlar.

Bu Kanunun uygulanmasý bakýmýndan, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiþ memurlarý, 4857 sayýlý Ýþ Kanununda belirtilen denetim, teftiþ ve kontrol yetkisini de haizdir.

Ýhaleli iþler ile özel bina inþaatý iþyerleri iþverenlerine, Kuruma prim borçlarýnýn bulunmadýðýný gösteren iliþiksizlik belgesinin verilmesinde, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayýlý Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Malî Müþavirlik ve Yeminli Malî Müþavirlik Kanununa göre yetki verilmiþ serbest muhasebeci malî müþavirler ile yeminli malî müþavirler tarafýndan iþyeri kayýtlarýnýn incelenmesi sonucunda Kuruma bildirildiði tespit edilen iþçilik tutarlarýnýn uygunluðu, Kurumun denetim yetkisi saklý kalmak kaydýyla, esas alýnabilir.

Usûl ve esaslarý Kurumca belirlenmiþ hesaplama yöntemine uygun olarak serbest muhasebeci malî müþavirler ile yeminli malî müþavirlerce düzenlenen rapor ile Kuruma yeterli iþçilik bildirilmediði anlaþýlan iþyeri ve iþverenlerinin, tespit edilen fark iþçilik tutarý üzerinden hesaplanacak prim, gecikme cezasý ve gecikme zammý tutarýný 102 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (d) bendi ile (e) bendinin (4) numaralý alt bendi uyarýnca verilecek idarî para cezalarý ile birlikte ödemeleri kaydýyla iliþiksizlik belgesi verilebilir.

Kurumca belirlenen usûl ve esaslara aykýrý hareket ederek Kurum zararýna sebebiyet verdiði anlaþýlan serbest muhasebeci malî müþavirler ile yeminli malî müþavirler tarafýndan düzenlenen raporlar dikkate alýnmaz ve bunlarýn daha sonra düzenleyecekleri raporlar Kurumca iþleme konulmaz. Gerçeðe aykýrý rapor düzenleyen serbest muhasebeci malî müþavirler ile yeminli malî müþavirler, Kurumun bu nedenle uðradýðý zarardan iþverenle birlikte müþtereken ve müteselsilen sorumlu olup, bunlar hakkýnda, genel hükümlere göre Kurumun takip hakký saklýdýr. Meslek mensuplarý, iþverenlerin devamlý iþyerlerinin sigortalýlarý ile yaptýklarý iþler ile Kurumda tescil edilmemiþ veya tescil edilmiþ olmakla birlikte iþçilik bildiriminde bulunulmamýþ olan yukarýdaki iþler hakkýnda inceleme yapamazlar.

Kamu idarelerinin denetim ve kontrolle görevlendirilmiþ memurlarý, kendi mevzuatý gereðince iþyerlerinde yapacaklarý soruþturma, denetim ve incelemeler sýrasýnda, çalýþtýrýlanlarýn sigortalý olup olmadýðýný da tespit ederek, sigortasýz çalýþtýrýlanlarý Kuruma bildirmek zorundadýr. Bu kurumlar ayrýca kendi mevzuatlarý gereðince yaptýklarý inceleme ve tespitler sýrasýnda bu Kanuna göre sigortalý sayýlanlarýn prime esas kazançlarýnýn veya sigortalý gün sayýlarýnýn eksik bildirilmesi sonucunu doðuran tespitlerini de en geç bir ay içinde Kuruma bildirirler. Kurum bu bildirimleri esas almak üzere gerekli yasal iþlemi yapar. Ýlgililerin itiraz haklarý saklýdýr.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Genel Saðlýk Sigortasý Hükümleri

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Kapsamdaki Kiþiler ve Tescili

Genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar

MADDE 60- Yerleþim yeri Türkiye'de olan kiþilerden;

a) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn;

1) (a) ve (c) bentleri gereðince sigortalý sayýlan kiþiler,

2) (b) bendi gereðince sigortalý sayýlan kiþiler,

b) Ýsteðe baðlý sigortalý olan kiþiler,

c) Yukarýdaki (a) ve (b) bentlerine göre sigortalý sayýlmayanlardan;

1) 18/6/1992 tarihli ve 3816 sayýlý Ödeme Gücü Olmayan Vatandaþlarýn Tedavi Giderlerinin Yeþil Kart Verilerek Devlet Tarafýndan Karþýlanmasý Hakkýnda Kanun kapsamýnda yeþil kart verilen kiþiler,

     2) Vatansýzlar ve sýðýnmacýlar,

3) 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayýlý 65 Yaþýný Doldurmuþ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaþlarýna Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanun hükümlerine göre aylýk alan kiþiler,

4) 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayýlý Ýstiklal Madalyasý Verilmiþ Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Þeref Aylýðý Baðlanmasý Hakkýnda Kanun hükümlerine göre þeref aylýðý alan kiþiler,

5) 28/5/1986 tarihli ve 3292 sayýlý Vatani Hizmet Tertibi Aylýklarýnýn Baðlanmasý Hakkýnda Kanun hükümlerine göre aylýk alan kiþiler,

6) 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayýlý Nakdi Tazminat ve Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanun hükümlerine göre aylýk alan kiþiler,

7) 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayýlý Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakým ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kiþiler,

8) Harp malûllüðü aylýðý alanlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamýnda aylýk alanlar,

9) 18/3/1924 tarihli ve 442 sayýlý Köy Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fýkrasýna göre görevlendirilen kiþiler,

d) Oturma izni almýþ yabancý ülke vatandaþlarýndan yabancý bir ülke mevzuatý kapsamýnda sigortalý olmayan kiþiler,

e) 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayýlý Ýþsizlik Sigortasý Kanunu gereðince iþsizlik ödeneðinden yararlandýrýlan kiþiler,

f) Bu Kanun veya bu Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarýna göre gelir veya aylýk baðlanmýþ olan kiþiler,

g) Yukarýdaki bentlerin dýþýnda kalan ve baþka bir ülkede saðlýk sigortasýndan yararlanma hakký bulunmayan kiþiler,

genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr.

6 ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b), (c), (f), (g), (h), (ý), (j) ve (k) bentlerinde sayýlanlarýn öncelikle, genel saðlýk sigortalýsýnýn bakmakla yükümlü olduðu kiþi olup olmadýðýna bakýlýr. Genel saðlýk sigortalýsýnýn bakmakla yükümlü olduðu kiþi ise tescili yapýlmaz. Aksi takdirde birinci fýkra hükümlerinden durumuna uyan bende göre genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr. Birinci fýkranýn (f) bendi kapsamýnda gelir almasý nedeniyle genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar, ayný zamanda diðer bentler gereði de genel saðlýk sigortalýsý sayýlmasý halinde (f) bendi dýþýndaki bentler kapsamýnda genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr.

6 ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (d), (e) ve (l) bentleri kapsamýnda olanlar, ceza infaz kurumlarý ile tutukevleri bünyesinde bulunan hükümlü ve tutuklular, kamu idarelerinin dýþ temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilciliðin bulunduðu ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin vatandaþlýðýný da haiz bulunan Türk uyruklu sözleþmeli personelden, bulunduðu ülkenin sosyal güvenlik kurumunda sigortalý olduðunu belgeleyenler ile kamu idarelerinin dýþ temsilciliklerinde istihdam edilen sözleþmeli personelin uluslararasý sosyal güvenlik sözleþmeleri çerçevesinde ve temsilciliðin bulunduðu ülkenin kamu düzeninin zorunlu kýldýðý hallerde, bulunulan ülkede sosyal sigorta kapsamýnda sigortalý olanlar, birinci fýkranýn (d) bendi kapsamýna girenler Türkiye'de bir yýldan kýsa süreyle yerleþik olmasý halinde genel saðlýk sigortalýsý ve genel saðlýk sigortalýsýnýn bakmakla yükümlü olduðu kiþi sayýlmazlar.

Birinci fýkranýn (d) ve (g) bentlerinin uygulanmasýnda evli olanlar için, eþlerden hangisinin bu maddeye göre genel saðlýk sigortalýsý, hangisinin bakmakla yükümlü olunan kiþi olacaðýnýn tespiti kendi tercihlerine býrakýlýr. Diðer bentler gereði eþlerin her ikisinin de genel saðlýk sigortalýlýk þartlarýnýn oluþmasý halinde her ikisi de ayrý ayrý genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr.

Genel saðlýk sigortalýlýðýnýn baþlangýcý, bildirimi ve tescili

MADDE 61- Genel saðlýk sigortalýlýðý baþlangýcýnýn tespiti ve tescil iþlemleri aþaðýdaki hükümlere göre yürütülür. 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn;

a) (a) ve (b) bentlerinde sayýlanlar; sigortalý veya isteðe baðlý sigortalý olarak tescil edildikleri tarihten itibaren genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr ve ayrýca bir bildirime gerek olmaksýzýn tescil edilmiþ sayýlýr.

b) (c) bendinde sayýlanlar; ilgili mevzuatlarý gereði yeþil kart aldýklarý, aylýða hak kazandýklarý, vatansýz ve sýðýnmacý sayýldýklarý, korunma, bakým ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz yararlanmaya baþladýklarý tarihten itibaren genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr ve ilgili kurumlarýn kapsama alýnan tarihten itibaren bir ay içinde verecekleri genel saðlýk sigortasý giriþ bildirgesi ile tescil edilirler.

c) (d) bendinde sayýlanlar; Türkiye'deki  yerleþim süresinin bir yýlý geçtiði tarihten itibaren genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr ve bu tarihten itibaren bir ay içinde verecekleri genel saðlýk sigortasý giriþ bildirgesi ile tescil edilirler.

d) (e) bendinde sayýlanlar, iþsizlik ödeneðinden yararlanmaya baþladýklarý tarihten itibaren genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr ve Türkiye Ýþ Kurumu tarafýndan iþsizlik ödeneðinin baðlandýðý tarihten itibaren bir ay içinde vereceði genel saðlýk sigortasý giriþ bildirgesi ile tescil edilirler.

e) (f) bendinde sayýlanlar; gelir veya aylýktan yararlanmaya baþladýklarý tarihten itibaren genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr ve ayrýca bir bildirime gerek olmaksýzýn tescil edilmiþ sayýlýr.

f) (g) bendinde sayýlanlar; diðer bentlere göre genel saðlýk sigortalýsý olmadýklarý tarihten itibaren genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr ve bu tarihten itibaren bir ay içinde verecekleri genel saðlýk sigortasý giriþ bildirgesi ile tescil edilirler.

60 ýncý madde gereði genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlarýn çocuklarý, ana ya da babanýn tescil edilmiþ olmasýna bakýlmaksýzýn ve ayrýca bir iþleme gerek olmaksýzýn 18 yaþýna kadar genel saðlýk sigortalýsýnýn bakmakla yükümlü olduðu kiþi olarak saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan yararlandýrýlýr. 18 yaþýndan küçük çocuðun ana ve babasý da yok ise 18 yaþýna kadar 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinin (7) numaralý alt bendi kapsamýnda primi Devlet tarafýndan ödenmek üzere genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr.

60 ýncý madde gereði genel saðlýk sigortalýsý iken durumunda deðiþiklik olan kiþilerden, ayný maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinin (1) numaralý alt bendine veya (g) bendi kapsamýna giren kiþiler durumlarýnda deðiþiklik olduðu tarihten itibaren en geç bir ay içinde 18/6/1992 tarihli ve 3816 sayýlý Kanun gereði yeþil kart veren kuruma baþvurmak zorundadýr. Bu kiþilere yeþil kart verilmemesi halinde deðiþiklik olduðu tarihten baþlamak üzere (g) bendi kapsamýnda genel saðlýk sigortalýsý sayýlýrlar.

Genel saðlýk sigortalýlýðý, yerleþim yerinin Türkiye olmadýðý veya 60 ýncý maddenin üçüncü fýkrasý gereði genel saðlýk sigortasý kapsamý dýþýna çýkýlan tarihten itibaren sona erer.

Bu maddede belirtilen genel saðlýk sigortasý giriþ bildirgesini süresi içinde vermeyenler hakkýnda 102 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendine göre idarî para cezasý uygulanýr.

Genel saðlýk sigortasý giriþ bildirgesinin içerik ve þekli ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Saðlýk hizmetleri ve diðer haklar ile bunlardan yararlanma

MADDE 62- Bu Kanun gereðince genel saðlýk sigortasýndan saðlanacak saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan yararlanmak, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþiler için bir hak, Kurum için ise bu hizmet ve haklarýn finansmanýný saðlamak bir yükümlülüktür.

Saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan genel saðlýk sigortalýsý ile bakmakla yükümlü olduðu kiþiler yararlandýrýlýr.

Bu Kanun kapsamýndaki kiþilere saðlanacak saðlýk hizmetleri ve diðer haklar ile kiþilerden alýnan primlerin tutarý arasýnda iliþki kurulamaz.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Saðlanan Saðlýk Hizmetleri ve Diðer Haklar

Finansmaný saðlanan saðlýk hizmetleri ve süresi

MADDE 63- Genel saðlýk sigortalýsýnýn ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýklý kalmalarýný; hastalanmalarý halinde saðlýklarýný kazanmalarýný; iþ kazasý ile meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk sonucu týbben gerekli görülen saðlýk hizmetlerinin karþýlanmasýný, iþ göremezlik hallerinin ortadan kaldýrýlmasýný veya azaltýlmasýný temin etmek amacýyla Kurumca finansmaný saðlanacak saðlýk hizmetleri þunlardýr:

a) Kiþilerin hastalanmalarýna bakýlmaksýzýn kiþiye yönelik koruyucu saðlýk hizmetleri ile insan saðlýðýna zararlý madde baðýmlýlýðýný önlemeye yönelik koruyucu saðlýk hizmetleri.

b) Kiþilerin hastalanmalarý halinde ayakta veya yatarak; hekim tarafýndan yapýlacak muayene, hekimin göreceði lüzum üzerine teþhis için gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diðer taný yöntemleri, konulan teþhise dayalý olarak yapýlacak týbbî müdahale ve tedaviler, hasta takibi ve rehabilitasyon hizmetleri, organ, doku ve kök hücre nakline ve hücre tedavilerine yönelik saðlýk hizmetleri, acil saðlýk hizmetleri, ilgili kanunlarý gereðince saðlýk meslek mensubu sayýlanlarýn hekimlerin kararý üzerine yapacaklarý týbbî bakým ve tedaviler.

c) Analýk sebebiyle ayakta veya yatarak; hekim tarafýndan yapýlacak muayene, hekimin göreceði lüzum üzerine teþhis için gereken klinik muayeneler, doðum, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diðer taný yöntemleri, konulan teþhise dayalý olarak yapýlacak týbbî müdahale ve tedaviler, hasta takibi, rahim tahliyesi, týbbî sterilizasyon ve acil saðlýk hizmetleri, ilgili kanunlarý gereðince saðlýk meslek mensubu sayýlanlarýn hekimlerin kararý üzerine yapacaklarý týbbî bakým ve tedaviler.

d) Kiþilerin hastalanmalarý halinde ayakta veya yatarak; aðýz ve diþ muayenesi, diþ hekiminin göreceði lüzum üzerine aðýz ve diþ hastalýklarýnýn teþhisi için gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diðer taný yöntemleri, konulan teþhise dayalý olarak yapýlacak týbbî müdahale ve tedaviler, diþ çekimi, konservatif diþ tedavisi ve kanal tedavisi, hasta takibi, travmaya ve onkolojik tedaviye baðlý protez uygulamalarý, aðýz ve diþ hastalýklarý ile ilgili acil saðlýk hizmetleri, 18 yaþýný doldurmamýþ kiþilerin ortodontik diþ tedavileri ile 18 yaþýný doldurmamýþ veya 45 yaþýndan gün almýþ kiþilerin diþ protezlerinin 72 nci maddeye göre belirlenen tutarýnýn % 50'si.

e) Evli olmakla birlikte çocuk sahibi olmayan genel saðlýk sigortalýsý kadýn ise kendisinin, erkek ise karýsýnýn;

1) Yapýlan týbbî tedavileri sonrasýnda normal týbbî yöntemlerle çocuk sahibi olamadýðýnýn ve ancak yardýmcý üreme yöntemi ile çocuk sahibi olabileceðinin Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmet sunucularý saðlýk kurullarý tarafýndan týbben mümkün görülmesi,

2) 23 yaþýndan büyük, 39 yaþýndan küçük olmasý,

3) Son üç yýl içinde diðer tedavi yöntemlerinden sonuç alýnamamýþ olduðunun Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmet sunucularý saðlýk kurullarý tarafýndan belgelenmesi,

4) Uygulamanýn yapýldýðý týbbî merkezin Kurum ile sözleþme yapmýþ olmasý,

5) En az beþ yýldýr genel saðlýk sigortalýsý veya bakmakla yükümlü olunan kiþi olup, 900 gün genel saðlýk sigortasý prim gün sayýsýnýn olmasý,

þartlarýnýn birlikte gerçekleþmesi halinde en fazla iki deneme ile sýnýrlý olmak üzere yardýmcý üreme yöntemi tedavileri ile bir hastalýðýn tedavisinin baþka týbbî bir yöntemle mümkün olmamasý ve Kurumca yetkilendirilen saðlýk hizmet sunucularý saðlýk kurullarý tarafýndan týbben zorunlu görülmesi halinde yardýmcý üreme yöntemi tedavileri.

f) Yukarýdaki bentler gereðince saðlanacak saðlýk hizmetleriyle ilgili teþhis ve tedavileri için gerekli olabilecek kan ve kan ürünleri, kemik iliði, aþý, ilaç, ortez, protez, týbbî araç ve gereç, kiþi kullanýmýna mahsus týbbî cihaz, týbbî sarf, iyileþtirici nitelikteki týbbî sarf malzemelerinin saðlanmasý, takýlmasý, garanti süresi sonrasý bakýmý, onarýlmasý ve yenilenmesi hizmetleri.

Kurum, finansmaný saðlanacak saðlýk hizmetlerinin teþhis ve tedavi yöntemleri ile (f) bendinde belirtilen saðlýk hizmetlerinin türlerini, miktarlarýný ve kullaným sürelerini Saðlýk Bakanlýðýnýn görüþünü alarak belirlemeye yetkilidir. Kurum, bu amaçla bilimsel komisyonlar kurar, ulusal ve uluslararasý tüzel kiþilerle iþbirliði yapabilir.

60 ýncý maddede sayýlan genel saðlýk sigortalýsý sayýlma þartlarýnýn yitirilmesi halinde, devam etmekte olan tedavi nedeniyle saðlanacak saðlýk hizmetleri kiþinin iyileþmesine kadar sürer.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Saðlýk Bakanlýðýnýn görüþü üzerine Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Kurumca saðlanmayacak saðlýk hizmetleri

MADDE 64- Kurumca saðlanmayacak saðlýk hizmetleri þunlardýr:

a) Vücut bütünlüðünü saðlamak amacýyla yapýlan ve iþ kazasý ile meslek hastalýðýna, kazaya, hastalýklara veya konjenital nedenlere baðlý olarak ortaya çýkan durumlarda yapýlacak saðlýk hizmetleri dýþýnda estetik amaçlý yapýlan her türlü saðlýk hizmeti ile estetik amaçlý ortodontik diþ tedavileri.

b) Saðlýk Bakanlýðýnca izin veya ruhsat verilmeyen saðlýk hizmetleri ile Saðlýk Bakanlýðýnca týbben saðlýk hizmeti olduðu kabul edilmeyen saðlýk hizmetleri.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar Saðlýk Bakanlýðýnýn uygun görüþü alýnarak, Kurumca çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri

MADDE 65- Hekimin veya diþ hekiminin muayene veya tedavi sonrasý týbben göreceði lüzum üzerine genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýk hizmetinden yararlanmalarý için muayene ve tedavi edildikleri yerleþim yeri dýþýna yapýlan sevkinde, ayakta tedavilerde kendisinin ve bir kiþi ile sýnýrlý olmak üzere refakatçisinin gidiþ ve dönüþ yol gideri ve gündelikleri; yatarak tedavilerde ise gidiþ ve dönüþ tarihleri için gündelikleri ile yol gideri Kurumca karþýlanýr.

Genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin yatarak tedavileri sýrasýnda, hekimin veya diþ hekiminin týbben göreceði lüzum üzerine yanýnda kalan refakatçinin yatak ve yemek giderleri bir kiþi ile sýnýrlý olmak üzere Kurumca karþýlanýr.

Yurt içinde veya yurt dýþýna yapýlan sevkler nedeniyle ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin tutarý 72 nci maddede belirtilen Saðlýk Hizmetleri Fiyatlandýrma Komisyonu tarafýndan belirlenir.

Sürekli iþ göremezlik veya malûllük durumlarýnýn tespiti, kontrolü veya periyodik saðlýk muayenesi amacýyla yapýlan saðlýk hizmeti giderleri ile yol ve gündelik giderleri de bu madde hükümlerine göre ödenir.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Yurt dýþýnda tedavi

MADDE 66- 63 üncü maddede sayýlan saðlýk hizmetlerinin yurt içindeki saðlýk hizmet sunucularýndan saðlanmasý esastýr. Ancak;

a) 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinin (1) numaralý alt bendinde sayýlan genel saðlýk sigortalýlarýndan; iþverenleri tarafýndan Kurumca belirlenen usûle uygun olarak veya kamu idareleri için özel mevzuatlarýnda belirtilen usûle uygun olarak geçici görevle yurt dýþýna gönderilenlere, acil hallerde,

b) 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinin (1) numaralý alt bendinde sayýlan genel saðlýk sigortalýlarýndan; iþverenleri tarafýndan Kurumca belirlenen usûle uygun olarak veya kamu idareleri için özel mevzuatlarýnda belirtilen usûle uygun olarak sürekli görevle yurt dýþýna gönderilenler ile bunlarýn yurt dýþýnda birlikte yaþadýklarý bakmakla yükümlü olduðu kiþilere,

c) Saðlýk Bakanlýðýnýn uygun görüþü üzerine yurt içinde tedavisi mümkün olmadýðý tespit edilen kiþilerin,

saðlýk hizmetleri yurt dýþýnda saðlanýr.

Ancak, yukarýdaki fýkranýn (a) ve (b) bentleri gereði yurt dýþýnda saðlanan saðlýk hizmetlerinin Kurumca karþýlanacak bedelleri, yurt içinde sözleþmeli saðlýk hizmet sunucularýna ödenen tutarý geçemez. Bu tutarý aþan kýsým iþverenler tarafýndan ödenir. Uluslararasý sosyal güvenlik sözleþmeleri hükümleri saklýdýr.

Bakanlar Kurulu kararý ile birlik halinde ya da kamu idarelerinin yetkili makamlarýnca yurt dýþýna askerî veya güvenlik amaçlý görevlendirilenlerin, bu Kanun kapsamýna giren saðlýk hizmetlerinin saðlanmasý ile bu hizmetlere iliþkin giderlerin yurt içindeki sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularýna ödenen tutarý aþan kýsmý, kurumlarýnca karþýlanýr.

Kurum, birinci fýkranýn (a) ve (b) bentleri kapsamýndaki kiþilerin saðlýk hizmetlerini, bu kiþilerin geçici veya sürekli görev süresince genel saðlýk sigortasý için Kuruma ödenen prim tutarýný geçmemek kaydýyla, ilgili ülkede saðlýk sigortasý yaptýrmak suretiyle de saðlayabilir.

Birinci fýkranýn (c) bendi gereðince yurt dýþýna sevk edilen kiþilerin saðlýk hizmeti bedelinin tümü ödenir. Ancak bu tutar varsa Kurumun yurt dýþýnda sevke konu tedaviye iliþkin sözleþmeli olduðu saðlýk hizmet sunucularýna ödenen tutarý geçemez. Bu kiþilerin 65 inci madde hükümlerine göre yapýlacak giderleri ayrýca karþýlanýr.

Yukarýdaki haller dýþýnda, yurt dýþýnda saðlýk hizmetlerine iliþkin giderler Kurumca ödenmez.

Bu maddenin uygulanmasýnda 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda sigortalý olmasý nedeniyle genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlarýn daimi olarak altý aydan fazla süreyle yurt dýþýnda görevlendirilmeleri durumu, sürekli görevle yurt dýþýna gönderilme sayýlýr.

Kamu idarelerinde çalýþan sigortalýlar dýþýnda 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýndaki sigortalýlarýn geçici veya sürekli görevlendirilmesine iliþkin usûller ve süreler ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, ilgili Bakanlýklarýn görüþü alýnarak Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

 

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Saðlýk Hizmetlerinden Yararlanma Þartlarý ve Katýlým Payý

Saðlýk hizmetlerinden yararlanma þartlarý

MADDE 67- 18 yaþýný doldurmamýþ olan kiþiler, týbben baþkasýnýn bakýmýna muhtaç olan kiþiler, acil haller, iþ kazasý ile meslek hastalýðý halleri, bildirimi zorunlu bulaþýcý hastalýklar, 63 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri gereðince saðlanan saðlýk hizmetleri, 75 inci maddede sayýlan afet ve savaþ ile grev ve lokavt hali hariç olmak üzere saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan yararlanabilmek için;

a) 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (f) bendi hariç diðer bentleri gereði genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin, saðlýk hizmeti sunucusuna baþvurduðu tarihten önceki son bir yýl içinde toplam 30 gün genel saðlýk sigortasý prim ödeme gün sayýsýnýn olmasý,

b) 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinin (2) numaralý alt bendi ile (b), (d) ve (g) bentlerine tâbi olan genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin yukarýdaki bentte sayýlan þartla birlikte, saðlýk hizmeti sunucusuna baþvurduðu tarihte kýsa ve uzun vadeli sigorta primleri dahil genel saðlýk sigortasý prim borcunun bulunmamasý,

þarttýr.

Ayrýca genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan yararlanabilmeleri için saðlýk hizmet sunucularýna baþvurduklarýnda acil haller hariç olmak üzere (acil hallerde ise acil halin sona ermesinden sonra); nüfus cüzdaný, sürücü belgesi, evlenme cüzdaný, pasaport veya Kurum tarafýndan verilen resimli saðlýk kartý belgelerinden birinin gösterilmesi zorunludur.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Katýlým payý alýnmasý

MADDE 68- 63 üncü maddede sayýlan saðlýk hizmetlerinden katýlým payý alýnacak olanlar þunlardýr:

a) Ayakta tedavide hekim ve diþ hekimi muayenesi.

b) Ortez, protez, iyileþtirme araç ve gereçleri.

c) Ayakta tedavide saðlanan ilaçlar.

Katýlým payý, birinci fýkranýn (a) bendindeki saðlýk hizmetleri için 2 Yeni Türk Lirasý olarak uygulanýr. Katýlým payý, (b) ve (c) bendindeki saðlýk hizmetleri için gereksiz kullanýmý azaltma, saðlýk hizmetlerinin niteliði itibarýyla hayati öneme sahip olup olmamasý, kiþilerin prime esas kazançlarýnýn, gelir ve aylýklarýnýn tutarý ve benzeri ölçütler dikkate alýnarak % 10 ilâ % 20 oranlarý arasýnda olmak üzere Kurumca belirlenir. Birinci fýkranýn (a) bendindeki saðlýk hizmetleri için belirlenen katýlým payý tutarý, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayýlý Vergi Usul Kanunu uyarýnca belirlenen yeniden deðerleme oraný kadar her yýl artýrýlýr. Birinci fýkranýn (a) bendi gereði belirlenen katýlým payýný, birinci basamak saðlýk hizmet sunucularýnda yapýlan muayenelerde almamaya ya da daha düþük tutarlarda belirlemeye Kurum yetkilidir.

Ýkinci fýkrada belirtilen katýlým payý tutarý ve oranlarý, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin sevk zincirine uymadan, diðer basamaktaki saðlýk hizmet sunucularýna doðrudan müracaatlarý halinde % 50 oranýnda artýrýlarak uygulanýr.

Genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin birinci fýkranýn (b) bendi gereði ödeyecekleri katýlým payýnýn tutarý, saðlýk hizmetinin alýndýðý tarihteki asgarî ücretin % 75'ini geçemez.

63 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (e) bendi gereðince saðlanan ve bir hastalýðýn tedavisinin baþka týbbî bir yöntemle mümkün olmamasý nedeniyle yapýlacak yardýmcý üreme yöntemi tedavisi dýþýndaki, yardýmcý üreme yöntemi tedavisinde katýlým payý ilk denemede % 30, ikinci denemede % 25 oranýnda uygulanýr. Ancak katýlým payýnda dördüncü fýkra gereði uygulanan üst limit dikkate alýnmaz.

60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinin (1), (2) ve (3) numaralý alt bentleri gereði genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar ile bunlarýn bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin ödemiþ olduklarý katýlým paylarý, talepleri halinde, 29/5/1986 tarihli ve 3294 sayýlý Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþmayý Teþvik Kanunu hükümlerine göre kendilerine geri ödenir.

Katýlým paylarýný, gelir veya aylýk alan kiþilerin gelir veya aylýklarýndan, çalýþanlarýn ücret veya maaþlarýndan mahsup edilmek suretiyle tahsile ve katýlým paylarýnýn ödenme usûlünü belirlemeye Kurum yetkilidir. Sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularýna, tahsil ettikleri katýlým payý düþüldükten sonra kalan tutar ödenir.

Katýlým paylarýnýn hesaplanmasýnda 72 nci maddeye göre tespit edilen saðlýk hizmeti tutarlarý esas alýnýr. Kurumca belirlenen katýlým paylarýný tahsil etmeyen saðlýk hizmet sunucularýna 102 nci maddenin (j) bendi gereðince idarî para cezasý uygulanýr.

Katýlým paylarýnýn ödenme usûlleri ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Katýlým payý alýnmayacak haller, saðlýk hizmetleri ve kiþiler

MADDE 69- 68 inci maddede sayýlan saðlýk hizmetlerinden katýlým payý alýnmayacak haller, saðlýk hizmetleri ve kiþiler þunlardýr:

a) Ýþ kazasý ile meslek hastalýðý halleri ile askerî tatbikat ve manevralarda saðlanan saðlýk hizmetleri.

b) 75 inci maddede yer alan afet ve savaþ hali nedeniyle saðlanan saðlýk hizmetleri.

c) Aile hekimi muayeneleri ve kiþiye yönelik koruyucu saðlýk hizmetleri.

d) Saðlýk kurulu raporu ile belgelendirilmek þartýyla; Kurumca belirlenen kronik hastalýklar ve hayati önemi haiz 68 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýndaki saðlýk hizmetleri ile organ nakli.

e) Kontrol muayeneleri.

f) 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (c ) bendinin (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralý alt bentleri kapsamýnda sayýlanlar, vazife malûlleri ile 4 üncü maddenin üçüncü fýkrasýnýn (d) ve (e) bentlerinde sayýlanlar.

Bu madde gereðince katýlým payý alýnmayacak saðlýk hizmetlerini tek tek veya gruplandýrarak tespite Kurum yetkilidir.

Hizmet basamaklarý ve sevk zinciri

MADDE 70- Bu Kanunun uygulanmasý bakýmýndan saðlýk hizmeti sunucularý birinci, ikinci ve üçüncü basamak olarak Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan sýnýflandýrýlýr. Bu basamaklar ve saðlýk hizmet sunucularý arasýnda sevk zinciri; taný, ön taný, hekimlerin ve diþ hekimlerinin uzmanlýklarý dikkate alýnmak suretiyle tüm yurtta veya il ya da ilçe bazýnda Saðlýk Bakanlýðýnýn görüþü alýnarak Kurum tarafýndan belirlenir. Aile hekimleri birinci basamak hizmet sunucularý içinde yer alýr.

Kurumca saðlýk hizmetlerinin saðlanabilmesi için, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþiler sevk zinciri kurallarýna uygun hareket etmek zorundadýr.

Ýþ kazasý ile meslek hastalýðý, afet ve savaþ hali ile acil haller dýþýnda, sevk zincirine uyulmadan genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþiler tarafýndan sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularýna yapýlan baþvurular sonucu alýnan saðlýk hizmetlerinin 72 nci madde gereði belirlenen tutarýnýn % 70'i Kurumca ödenir. Aradaki fark, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþiler tarafýndan ödenir.

Kimlik tespiti ve acil haller

MADDE 71- Saðlýk hizmeti sunucularý, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilere saðlýk hizmeti sunumu aþamasýnda (acil hallerde ise acil halin sona ermesinden sonra), 67 nci maddenin ikinci fýkrasýnda sayýlan belgeleri ve bu belgelerin baþvuran kiþiye ait olup olmadýðýný kontrol etmek zorundadýr. Bu zorunluluðu yerine getirmeyen saðlýk hizmet sunucularý hakkýnda 102 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (ý) bendi gereði idarî para cezasý uygulanýr.

Genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin kendi adýna bir baþkasýnýn saðlýk hizmeti almasýný veya Kurumdan haksýz bir menfaat temin etmesini saðlamasý yasaktýr. Bu fiilleri iþleyenlerden Kurumun uðradýðý zararýn iki katý kanunî faiziyle birlikte müþtereken ve müteselsilen tahsil edilir ve ilgililer hakkýnda 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayýlý Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanýr.

Bu Kanunun uygulamasýnda acil hallerin ve acil saðlýk hizmetlerinin neler olduðuna, hangi yöntem ve ölçütlerle tespit edileceðine iliþkin hususlar, Saðlýk Bakanlýðýnýn uygun görüþü üzerine Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Malî ve Çeþitli Hükümler

Saðlýk hizmetlerinin ödenecek bedellerinin belirlenmesi

MADDE 72- 63 üncü madde hükümlerine göre saðlanan saðlýk hizmetlerinin ve 65 inci madde gereði ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin Kurumca ödenecek bedellerini; saðlýk hizmetinin sunulduðu il ve basamak, saðlýk hizmetlerinin maliyeti, Devletin doðrudan veya dolaylý olarak saðlamýþ olduðu sübvansiyonlar, saðlýk hizmetinin niteliði itibariyle hayati öneme sahip olup olmamasý, kanýta dayalý týp uygulamalarý, teþhis ve tedavi maliyetini esas alan maliyet-etkililik ölçütleri ve genel saðlýk sigortasý bütçesi dikkate alýnmak suretiyle, her bir saðlýk hizmeti için belirlemeye Saðlýk Hizmetleri Fiyatlandýrma Komisyonu yetkilidir.

Komisyon; Maliye Bakanlýðýný, Saðlýk Bakanlýðýný, Devlet Planlama Teþkilatý Müsteþarlýðýný, Hazine Müsteþarlýðýný ve Kurumu temsilen toplam beþ üyeden oluþur. Komisyon kararlarýný yýlý merkezî yönetim bütçesi yönünden Maliye Bakanlýðýnýn görüþünü almak suretiyle salt çoðunluk ile alýr; kararlar Resmî Gazetede yayýmlanýr. Komisyonca gerekli görülen hallerde saðlýk hizmetlerinin türlerine göre birden fazla alt komisyon kurulabilir. Komisyonun sekretarya iþlemleri Kurumca yerine getirilir.

Saðlýk Hizmetleri Fiyatlandýrma Komisyonuna iþtirak edenlere, ayda iki defadan fazla olmamak üzere katýldýklarý her toplantý günü için (3000) gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýlarak bulunacak tutarý üzerinden toplantý ücreti ödenir. Komisyon çalýþmalarý ile ilgili her türlü giderler Kurumca ödenir.

Kurum, Komisyon adýna çalýþmalarýna baþlamadan önce Yüksek Öðretim Kurulunun, Türk Tabipleri Birliðinin, Türk Diþ Hekimleri Birliðinin, Türk Eczacýlarý Birliðinin, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliðinin, Türkiye Sigorta ve Reasürans Þirketleri Birliðinin, Türkiye Ýþveren Sendikalarý Konfederasyonunun, en fazla üyeye sahip ilk üç iþçi ve kamu çalýþanlarý konfederasyonunun, en fazla üyeye sahip Optisyenlik Derneðinin, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlarý Konfederasyonunun, en fazla üyeye sahip özel saðlýk kurum ve kuruluþlarý dernekleri veya federasyonlarýnýn, en fazla üyeye sahip özel polikliniklerin dernek veya federasyonlarýnýn, en fazla üyeye sahip özel týbbî malzeme üretici veya ithalatçýlarý dernekleri veya federasyonlarýnýn, en fazla üyeye sahip týp uzmanlýk derneklerinin ve Komisyonca uygun görülecek diðer kurum ve kuruluþlarýn görüþlerini alýr. Ýlgili kurumlar bir ay içinde görüþlerini göndermek zorundadýr. Komisyon çalýþmalarýnýn baþlangýcýnda, bu kurumlarýn temsilcilerinin katýlýmý ile oluþturulacak toplantýda görüþlerini sözlü olarak da dinler.

Saðlýk Hizmetleri Fiyatlandýrma Komisyonunun çalýþmasýna, görev ve yetkileri ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Komisyon üyesi kurumlarýn görüþleri alýnarak Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Saðlýk hizmetlerinin saðlanma yöntemi ve saðlýk giderlerinin ödenmesi

MADDE 73- Bu Kanuna göre saðlýk hizmetleri, Kurum ile yurt içindeki veya yurt dýþýndaki saðlýk hizmeti sunucularý arasýnda yapýlan sözleþmeler yoluyla ve/veya bu Kanun hükümlerine uygun olarak genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunucularýndan satýn aldýklarý saðlýk hizmeti giderlerinin ödenmesi suretiyle saðlanýr.

Kurum, saðlýk hizmet sunucularýnýn sözleþme baþvurularýnýn deðerlendirilmesinde, sonuçlandýrýlmasýnda ve uygulanmasýnda saðlýk hizmeti sunucularý arasýnda; sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunucularýndan satýn aldýklarý saðlýk hizmeti giderlerinin ödenmesi aþamasýnda ise genel saðlýk sigortalýlarý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþiler arasýnda tarafsýzlýk, hakkaniyet ve açýklýk ilkelerine uymak ve bunun uygulandýðýnýn izlenebileceði bir sistem kurmak ve týbbî etik ve deontoloji kurallarýna uygunluðu aramak zorundadýr.

Kurum, provizyon iþlemlerini yürütmek üzere saðlýk hizmeti sunucularýnýn mahallinde provizyon merkezi açabilir ve personel çalýþtýrabilir. Sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularý, bu amaçla Kuruma uygun baðýmsýz mekân tahsis etmek zorundadýr.

Sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularý, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerden sözleþmeli olduðu saðlýk hizmetleri için otelcilik hizmetleri ile öðretim üyesi tarafýndan saðlanan saðlýk hizmetleri dýþýnda, herhangi bir fark ödemesi talep edemez. Otelcilik hizmeti ile öðretim üyesi tarafýndan saðlanan saðlýk hizmetleri için genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerden alýnabilecek fark ödemesi, 72 nci maddeye göre belirlenen tutarýn iki katýný geçemez. Bu farkýn alýnabilmesi için, kiþilerin fark ödemeyi kabul ettiðinin yazýlý olarak belgelenmesi zorunludur. Otelcilik hizmeti ile öðretim üyesi tarafýndan saðlanan saðlýk hizmetleri dýþýnda veya belirlenen tavanýn üzerinde fark alýnmasý halinde, sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularýnýn sözleþmeleri bir yýl süreyle feshedilir.

Sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunucularýndan acil hallerde alýnan saðlýk hizmeti bedeli, 72 nci madde gereði sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularý için belirlenen bedeller esas alýnarak genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilere fatura karþýlýðý ödenir. Sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunucularý, acil hallerde genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerden veya Kurumdan herhangi bir fark talep edemez.

70 inci maddedeki hükümlere uyulmak þartýyla, sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunucularýndan saðlýk hizmeti almayý tercih eden genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilere, 72 nci madde gereði sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularý için belirlenen bedellerin % 70'i fatura karþýlýðý ödenir. 70 inci madde hükümlerine uymaksýzýn sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunucularýndan saðlýk hizmeti almayý tercih eden genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilere, 72 nci madde gereði sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularý için belirlenen bedellerin % 50'si fatura karþýlýðý ödenir.

Sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunucularýndan satýn alýnan saðlýk hizmeti bedelinin bu maddenin dördüncü ve beþinci fýkralarýna göre Kurumca ödenebilmesi için; Saðlýk Bakanlýðý veya ilgili kamu idareleri tarafýndan ödenecek saðlýk hizmetine iliþkin saðlýk hizmeti sunucularýna ruhsat veya izin verme uygulamasýnýn olmasý halinde ruhsat veya izin alýnmýþ olmasý, ayrýca Kurumca sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunucusunun þartlarýnýn sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucusunda aranan þartlara uygun olduðunun kabul edilmesi þarttýr.

Saðlýk hizmeti sunucularý, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýk hizmetlerinden yararlanmaya müstahak olup olmadýðýný, Kurumun elektronik veya diðer ortamlarda saðlayacaðý yöntemlere uygun olarak kontrol etmek ve belgelemek zorundadýr.

Saðlýk hizmeti satýn alma sözleþmelerinin hazýrlanmasý ve akdedilmesi, saðlýk hizmeti giderlerinin ödenmesi ve bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Genel saðlýk sigortasý gelirlerinin kullaným amacý, kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarý için yapýlan saðlýk harcamalarý

MADDE 74- Genel saðlýk sigortasý prim gelirleri; yönetim giderleri, genel saðlýk sigortasýndan saðlanan saðlýk hizmetleri ve diðer haklar dýþýnda baþka bir amaçla kullanýlamaz.

Uzun ve kýsa vadeli sigorta kollarý bakýmýndan sürekli iþ göremezlik, malûllük, çalýþma gücü kaybý hallerinin tespiti veya bu amaçla yapýlan kontroller nedeniyle oluþan saðlýk hizmeti giderleri ile 72 nci maddeye göre, usûl ve esaslarý Kurumca belirlenecek gündelik ve yol giderleri, refakatçý giderleri, kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarý prim gelirlerinden karþýlanýr.

Doðal afetler veya savaþ hali

MADDE 75- 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayýlý Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayýsiyle Alýnacak Tedbirlerle Yapýlacak Yardýmlara Dair Kanun kapsamýndaki afetler ile 4/11/1983 tarihli ve 2941 sayýlý Seferberlik ve Savaþ Hali Kanunu gereðince ilân edilen savaþ halinde genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýk hizmetleri Kurum tarafýndan saðlanmaya devam edilir. Ancak, afet veya savaþ hallerine baðlý nedenlerden dolayý Kurumca yapýlan saðlýk hizmeti giderleri, giderlerin ödendiði takvim yýlý sonu esas alýnarak genel bütçeden Kuruma bir yýl içinde transfer edilir.

Ýþverenin, genel saðlýk sigortalýsýnýn ve üçüncü kiþilerin sorumluluðu

MADDE 76- Ýþveren, iþ kazasýna uðrayan veya meslek hastalýðýna tutulan genel saðlýk sigortalýsýna saðlýk durumunun gerektirdiði saðlýk hizmetlerini derhal saðlamakla yükümlüdür. Bu amaçla iþveren tarafýndan yapýlan ve belgelere dayanan saðlýk hizmeti giderleri ve 65 inci madde hükümlerine göre yapýlacak masraflar Kurum tarafýndan karþýlanýr.

Birinci fýkrada belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesindeki ihmalinden veya gecikmesinden dolayý, genel saðlýk sigortalýsýnýn tedavi süresinin uzamasýna veya malûl kalmasýna veya malûllük derecesinin artmasýna sebep olan iþveren, Kurumun bu nedenle yaptýðý her türlü saðlýk hizmeti giderini ödemekle yükümlüdür.

Ýlgili kanunlarý gereðince saðlýk raporu alýnmasý gerektiði halde saðlýk raporuna dayanmaksýzýn veya alýnan raporlarda söz konusu iþte çalýþmasý týbbî yönden elveriþli olmadýðý belirtildiði halde genel saðlýk sigortalýsýný çalýþtýran iþverenlere, bu nedenle Kurumca yapýlan saðlýk hizmeti giderleri tazmin ettirilir.

Ýþ kazasý ile meslek hastalýðý, iþverenin kastý veya sigortalýnýn iþ saðlýðýný koruma ve iþ güvenliði ile ilgili mevzuat hükümlerine aykýrý hareketi sonucu olmuþsa, Kurumca yapýlan saðlýk hizmeti giderleri iþverene tazmin ettirilir. Ýþverenin sorumluluðunun tespitinde kaçýnýlmazlýk ilkesi dikkate alýnýr.

Hekim veya diþ hekimi saðlýk raporu ile belli bir iþte çalýþamayacaðý belgelenen 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri kapsamýndaki kiþiler bu iþte çalýþtýrýlamaz. Bu kiþileri çalýþtýran iþverenler, genel saðlýk sigortalýsýnýn ayný hastalýk sebebiyle Kurumca yapýlan masraflarýný ödemekle yükümlüdür. Bu kiþiler, bir baþka iþverene ait iþyerinde çalýþmýþ ise, bu durumu bilerek çalýþtýran iþveren ile genel saðlýk sigortalýsý, doðacak masraflardan Kuruma karþý müþtereken ve müteselsilen sorumludur.

Genel saðlýk sigortalýsýna ve bunlarýn bakmakla yükümlü olduðu kiþiler için Kurumun saðlýk hizmeti saðlamasýna veya bu kiþilerin tedavi süresinin uzamasýna, kastý veya kusurlu bir hareketi veya ilgili kanunlarla verilmiþ bir görevi yapmamasý veya savsamasý nedeniyle sebep olduðu mahkeme kararýyla tespit edilen üçüncü kiþilere, Kurumun yaptýðý saðlýk hizmeti giderleri tazmin ettirilir.

Sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularýnýn duyurulmasý ve saðlýk hizmet sunucusunu seçme serbestisi

MADDE 77- Bu Kanun gereðince genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýk hizmetinden yararlanmak için baþvuracaklarý yurt içinde veya yurt dýþýndaki sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularýnýn unvan, isim ve adresleri Kurumca elektronik ortamda veya diðer yöntemlerle duyurulur.

Genel saðlýk sigortalýlarý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþiler, saðlýk hizmeti sunucularý arasýndan, genel saðlýk sigortasýyla ilgili diðer madde hükümlerine uymak þartýyla istediðini seçme hakkýna sahiptir.

Saðlýk hizmeti sunucularýnýn kayýt ve bildirim zorunluluðu ve kontrol yetkisi

MADDE 78- Kurum ile sözleþmesi olup olmadýðýna bakýlmaksýzýn tüm saðlýk hizmeti sunucularý, saðlýk hizmeti sunduðu tüm kiþilere ait sözleþme hükümlerinde yer verilen bilgileri, belirlenen yöntemlere ve süreye uygun biçimde elektronik ortamda veya yazýlý olarak Kuruma göndermek zorundadýr. Bu bilgiler gönderilmeksizin talep edilen saðlýk hizmeti bedelleri, bilgiler gönderilinceye kadar ödenmez.

Genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþinin saðlýk bilgilerinin gizliliði esastýr. Saðlýk bilgilerinin ne þekilde korunacaðý, ulusal güvenlik nedeniyle saðlýk bilgisi paylaþýma açýlmayacak kiþilerin tespiti ilgili bakanlýklarýn önerisi üzerine Bakanlýkça tespit edilir.

Kurum, genel saðlýk sigortasý hükümlerinin uygulanmasýyla ilgili olarak iþverenler, saðlýk hizmeti sunucularý ve diðer gerçek ve tüzel kiþiler nezdindeki defter, belge ve bilgileri inceleyebilir, ibrazýný isteyebilir.

Kurum, bu Kanunda belirtilen görevleriyle ilgili olarak saðlýk hizmeti sunucularýnýn yürüttüðü hizmet ve iþlemleri kontrol yetkisine sahiptir. Kurum, bu yetkisini görevlendirdiði personeli vasýtasýyla veya kamu kurumlarý ve özel kurumlardan hizmet satýn almak suretiyle kullanabilir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Primlere Ýliþkin Hükümler

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Prim Alýnmasý, Prime Esas Kazanç, Prim Oranlarý ve Asgarî Ýþçilik

Prim alýnmasý zorunluluðu

MADDE 79- Kýsa ve uzun vadeli sigortalar ile genel saðlýk sigortasý için, bu Kanunda öngörülen her türlü ödemeler ile yönetim giderlerini karþýlamak üzere Kurum prim almak, ilgililer de prim ödemek zorundadýr.

Kurumca tahsil edilen genel saðlýk sigortasý primleri, tahsil edilmesini müteakip doðrudan Kurum bütçesinin genel saðlýk sigortasý kalemine aktarýlýr.

Prime esas kazançlar

MADDE 80- 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri kapsamýndaki sigortalýlarýn prime esas kazançlarýnýn hesabýnda;

a) Hak edilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeþit istihkaktan o ay için  yapýlan ödemelerin brüt toplamý esas alýnýr.

b) Ölüm, doðum ve evlenme yardýmlarý, görev yolluklarý, kýdem tazminatý, iþ sonu tazminatý veya kýdem tazminatý mahiyetindeki toplu ödeme, keþif ücreti, ihbar ve kasa tazminatlarý, emekli ikramiyesi ile Bakanlýkça tutarlarý yýllar itibarýyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlarý, özel saðlýk sigortalarýna ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylýk toplamý asgarî ücretin % 30'unu geçmeyen özel saðlýk sigortasý primi ve bireysel emeklilik katký paylarý tutarlarý, görevin yerine getirilmesi için zorunlu olarak yapýlan aynî yardýmlar ile Bakanlýkça belirlenecek diðer aynî yardýmlarýn asgarî ücretin % 30'unu geçmeyen kýsmý, prime esas kazanca tâbi tutulmaz.

c) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendine tâbi sigortalýlara ödenen döner sermaye katký paylarý ve döner sermayelerden baþka adla yapýlan bu nitelikteki her türlü ödemeler ile ikramiyeler ve benzeri ödemelerden en yüksek Devlet memuru aylýðýnýn % 200'ünü aþan kýsmý prime esas kazanca tâbi tutulmaz.

Yukarýdaki fýkranýn (b) ve (c) bentlerinde belirtilen istisnalar dýþýnda her ne adla yapýlýrsa yapýlsýn tüm ödemeler prime esas kazanca tâbi tutulur. Diðer kanunlardaki prime tâbi tutulmamasý gerektiðine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasýnda dikkate alýnmaz.

Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tâbi tutulur. Diðer ödemeler ise öncelikle ödendiði ayýn kazancýna dahil edilir ve ücret dýþýndaki bu ödemelerin üst sýnýrý aþan kýsmý, ödemenin yapýldýðý ayý takip eden aydan baþlanarak oniki ayý geçmemek üzere üst sýnýrýn altýnda kalan sonraki aylarýn prime esas kazançlarýna ilave edilir. Toplu iþ sözleþmelerine tâbi iþyerleri iþverenlerince veya kamu idareleri veya yargý mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dýþýndaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadýðý veya askýda olduðu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alýnmak suretiyle prime esas kazancýn tâbi olduðu en son ayýn kazancýna dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarýda belirtilen mercilerin kararlarýnýn kesinleþme tarihini izleyen ayýn sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezasý ve gecikme zammý alýnmaz ve 102 nci madde hükümleri uygulanmaz.

Saatlik, günlük, haftalýk veya aylýk olarak belirli bir ücrete dayanmýþ olmayýp da komisyon ücreti ve kâra katýlma gibi belirsiz zaman ve tutar üzerinden ücret alan sigortalýlarýn prim ve ödeneklerinin hesabýnda esas tutulacak günlük kazançlarý, 82 nci madde hükmüne göre belirlenen alt sýnýrdýr.

Bir iþverene tâbi olarak çalýþan sigortalýnýn belirli ücretinin dýþýnda ayrýca yukarýdaki fýkra kapsamýnda ücret almasý halinde, prime esas günlük kazancý bunlarýn toplamýndan oluþur.

Bu Kanun gereðince primlerin hesabýna esas tutulacak günlük kazanç, sigortalýnýn, bir ay için prime esas tutulan kazancýnýn otuzda biridir. Ancak günlük kazancýn hesabýna esas tutulan ay içindeki bazý günlerde çalýþmamýþ ve çalýþmadýðý günler için ücret almamýþ sigortalýnýn günlük kazancý, o ay için prime esas tutulan kazancýnýn ücret aldýðý gün sayýsýna bölünmesi suretiyle hesaplanýr.

Sigortalýlarýn günlük kazançlarýnýn hesabýnda esas tutulan gün sayýlarý, ayný zamanda, bunlarýn prim ödeme gün sayýlarýný gösterir. Ancak, iþveren ve sigortalý arasýnda kýsmî süreli hizmet akdinin yazýlý olarak yapýlmýþ olmasý kaydýyla, ay içerisinde günün bazý saatlerinde çalýþan ve çalýþtýðý saat karþýlýðýnda ücret alan sigortalýnýn ay içindeki prim ödeme gün sayýsý, ay içindeki toplam çalýþma saati süresinin 4857 sayýlý Ýþ Kanununa göre belirlenen haftalýk çalýþma süresine göre hesaplanan günlük çalýþma saatine bölünmesi suretiyle bulunur. Bu þekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edilir.

Ýþveren ve sigortalý arasýnda çaðrý üzerine çalýþmaya dayalý yazýlý iþ sözleþmesinde taraflar arasýnda çalýþma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiþ ise, sigortalýnýn ay içindeki prim ödeme gün sayýsý yukarýdaki fýkra hükmüne göre hesaplanýr.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýndaki sigortalýlarýn aylýk prime esas kazançlarý, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sýnýrý ile üst sýnýrý arasýnda kalmak þartý ile kendileri tarafýndan beyan edilecek günlük kazancýn otuz katýdýr. Bu sigortalýlar tarafýndan Kurumca belirlenen sürelerde aylýk prime esas kazanç beyan edilir. Ancak beyan edilen kazançta bir deðiþiklik olmasý durumunda, sigortalýnýn yeniden beyan ettiði kazanç üzerinden hesaplanan prim tahsil edilir.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlan kiþi, ayný zamanda iþveren ise beyan edeceði aylýk kazancý, çalýþtýrdýðý sigortalýlarýn kazancýnýn en yükseðinden az olamaz. Beyanda bulunmayan sigortalýnýn primleri, prime esas asgarî aylýk kazanç üzerinden hesap ve tahsil edilir. Beyanda bulunmayan veya beyan ettiði kazancýn düþük olduðu tespit edilen sigortalýlarýn prime esas kazançlarý, tespit edilen kazanç düzeyine çýkartýlarak beyan edilen kazançla arasýndaki farkýn primi 89 uncu madde hükümlerine göre gecikme cezasý ve gecikme zammý uygulanmak suretiyle tahsil edilir.

Sigortalý olmayý gerektiren þekilde birden fazla iþte çalýþýlmasý halinde, bu Kanun gereðince alýnacak primlerine esas tutulacak aylýk ve günlük kazancýnýn tespitinde, yalnýzca bu Kanunun 53 üncü maddesine göre belirlenen 4 üncü maddenin ilgili bendi kapsamýndaki iþlerden elde ettiði aylýk ve günlük kazanç tutarý ayrý ayrý dikkate alýnýr ve primler buna göre hesaplanýr.

Yalnýzca genel saðlýk sigortasýna tâbi olanlar bakýmýndan prime esas aylýk kazancýn tespitinde; 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (d) ve (g) bentlerinde sayýlan kiþiler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sýnýrýnýn iki katýnýn otuz günlük tutarý, 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinde belirtilen kiþiler için asgarî ücret, 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (e) bendi ile 5 inci maddenin (f) bendinde belirtilen kiþiler için ise prime esas asgarî kazanç tutarý esas alýnýr.

Bu maddenin uygulamasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Prim oranlarý ve Devlet katkýsý

MADDE 81- Bu Kanun gereðince alýnacak sigorta prim oranlarý aþaðýdaki þekildedir:

a) Malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý prim oraný, sigortalýnýn prime esas kazancýnýn % 20'sidir. Bunun % 9'u sigortalý hissesi, % 11'i iþveren hissesidir.

b) Bu Kanunda belirtilen fiilî hizmet zammý uygulanan iþlerde çalýþan sigortalýlar için uygulanacak malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý prim oraný, (a) bendinde belirtilen % 20 oranýnýn, her yýl için 40 ýncý maddeye göre eklenen fiilî hizmet gün sayýsýnýn 360'a bölümü sonucu bulunacak oranda artýrýlmasý suretiyle belirlenir. Bu þekilde bulunan oran ile (a) bendinde belirtilen % 20 oraný arasýndaki farka ait primin tamamý iþveren tarafýndan ödenir.

c) Kýsa vadeli sigorta kollarý prim oraný, yapýlan iþin iþ kazasý ve meslek hastalýðý bakýmýndan gösterdiði tehlikenin aðýrlýðýna göre % 1 ilâ % 6,5 oranlarý arasýnda olmak üzere, 83 üncü maddeye göre Kurumca belirlenir. Bu primin tamamýný iþveren öder.

d) 5 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen öðrenciler ile (e) bendinde belirtilen kursiyerler için prim oraný prime esas kazançlarýnýn % 1'idir. Kursiyerlerin prime esas günlük kazançlarýnýn hesaplanmasýnda prime esas günlük kazanç alt sýnýrý dikkate alýnýr. Aday çýrak, çýrak ve meslekî eðitim gören öðrencilerin prime esas kazancý ilgili kanunlarýnda belirtilen þekilde uygulanýr.

e) Yaþlýlýk aylýðý almakta iken bu Kanuna tâbi bir iþte çalýþanlara uygulanacak sosyal güvenlik destek primi oraný (a), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen prim oranlarýnýn toplamý kadardýr. Sigortalý ve iþveren hissesi bu bentlerde belirtilen oranlardadýr.

f) Genel saðlýk sigortasý primi, kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarýna tâbi olanlar için 82 nci maddenin birinci fýkrasýna göre hesaplanan prime esas kazancýn % 12,5'idir. Bu primin % 5'i sigortalý, % 7,5'i ise iþveren hissesidir. Yalnýzca genel saðlýk sigortasýna tâbi olanlarýn genel saðlýk sigortasý primi, prime esas kazancýn % 12'sidir.

g) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýndaki sigortalýlar (a), (c) ve (f) bentlerindeki prim oranlarýnýn toplamý üzerinden, þayet sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalýþýyorlar ise (e) bendinde belirtilen prim oranlarýnýn toplamý üzerinden primlerini öderler.

Devlet, sigortalýnýn prime esas kazancý esas alýnarak; malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý için % 5 oranýnda; genel saðlýk sigortasý için ise % 3 oranýnda katký yapar. Devlet katkýsý, Kurumun ay itibarýyla tahsil ettiði malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý ile genel saðlýk sigortasý priminin dörtte biri olarak hesaplanýr. Devlet katkýsýnýn ödenmesine iliþkin usûl ve esaslar, Bakanlar Kurulu kararýyla belirlenir.

Günlük kazanç sýnýrlarý

MADDE 82- Bu Kanun gereðince alýnacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabýna esas tutulan günlük kazancýn alt sýnýrý, asgarî ücretin otuzda biri, üst sýnýrý ise günlük kazanç alt sýnýrýnýn 6,5 katýdýr.

Günlük kazançlarý yukarýdaki fýkrada belirtilen alt sýnýrýn altýnda olan sigortalýlar ile ücretsiz çalýþan sigortalýlarýn günlük kazançlarý alt sýnýr üzerinden, günlük kazançlarý üst sýnýrdan fazla olan sigortalýlarýn günlük kazançlarý da üst sýnýr üzerinden hesaplanýr.

Ýkinci fýkraya göre sigortalýnýn kazancý alt sýnýrýn altýnda ise bu kazanç ile alt sýnýr arasýndaki farka ait sigorta primleri ile ücretsiz çalýþan sigortalýlara ait sigorta primlerinin tümünü iþveren öder.

Sigortalýlarýn bu Kanunun 53 üncü maddesine göre belirlenen ayný sigortalýlýk haline tâbi olacak þekilde birden fazla iþte çalýþmasý nedeniyle Kuruma ödenen primler toplamý, bu sigortalýlýk hali için belirlenen prime esas kazanç üst sýnýrý üzerinden hesaplanacak miktarý aþarsa, aþan kýsmýn tamamý, sigortalýnýn talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde hissesi oranýnda sigortalýya defaten geri ödenir. Geri verilen primler için ayrýca gecikme cezasý ve gecikme zammý ile faiz ödenmez.

Kýsa vadeli sigorta kollarý prim tarifesi ve iþkollarýnýn ve iþlerin tehlike sýnýf ve derecelerinin belirlenmesi

MADDE 83- Kýsa vadeli sigorta kollarý primi, yapýlan iþin iþ kazasý ve meslek hastalýðý bakýmýndan gösterdiði tehlikenin aðýrlýðýna göre tespit edilir. Ýþ kollarý tehlikenin aðýrlýðýna göre sýnýflara, bu sýnýflar da özel iþ þartlarýna ve tehlikeyi önlemek için alýnmýþ olan tedbirlere göre derecelere ayrýlýr. Hangi iþ kollarýnýn hangi tehlike sýnýfýna girdiði, tehlike sýnýf ve derecesine ait prim oranlarýnýn ve tehlike derecelerinin belirlenmesinde uygulanacak esaslar, ilgili bakanlýklarýn görüþleri de alýnarak Bakanlýðýn teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararýyla yürürlüðe konulacak bir tarife ile tespit edilir. Prim tarifesi gerekli görülürse ayný usûlle deðiþtirilebilir.

Yapýlan iþin birinci fýkrada belirtilen tarifeye göre hangi tehlike sýnýf ve derecesine girdiði ve ödenecek kýsa vadeli sigorta kollarý primi oraný Kurumca belirlenerek iþverene ve 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlara teblið edilir. Ýþ kazasýný ve meslek hastalýðýný önleyecek tedbirler hakkýndaki mevzuat hükümlerine uygun bulunmadýðý tespit edilen iþler, Kurumca daha yüksek primli derecelere konulabilir.

Kurum, iþyerinin tespit edilmiþ bulunan tehlike sýnýf ve derecesini yaptýracaðý incelemelere dayanarak kendiliðinden veya iþverenin ya da 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlarýn isteði üzerine deðiþtirebilir. Kurumca yapýlacak deðiþikliklere iliþkin kararýn takvim yýlýndan en az bir ay önce iþverene, iþveren tarafýndan deðiþiklik isteðinin de takvim yýlýndan en az iki ay önce Kuruma bildirilmesi þarttýr.

Böylece karara baðlanacak deðiþiklikler, karar veya istekten sonraki takvim yýlý baþýnda yürürlüðe girer.

Ýþverenler ile 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlar, tehlike sýnýf ve derecesi ile prim oraný hakkýnda Kurumca yapýlacak yazýlý bildirimi aldýktan sonra bir ay içinde Kuruma itiraz edebilir. Kurum, bu itirazý inceleyerek en geç üç ay içinde karara baðlayarak sonucunu itiraz edene bildirir. Ýlgililer, Kurumun kararý üzerine, kararýn teblið tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili mahkemeye baþvurabilir. Kuruma itiraz edilmesi veya mahkemeye baþvurulmasý, primlerin takip ve tahsilini durdurmaz.

Ýþverenin veya 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlarýn itirazý; iþyerinin tehlike sýnýfý ve derecesi ile kýsa vadeli sigorta kollarý prim oranýnýn tebliðine iliþkin yazýnýn iþverence veya 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlar tarafýndan tebellüðünden itibaren bir ay içinde yapýlmýþ ise, deðiþtirilen iþ kolu kodu ve tehlike sýnýfý ile tehlike derecesinin hatalý uygulandýðý tarihten, bir aylýk süre dýþýnda yapýlmýþ ise, itirazýn Kurum kayýtlarýna intikali tarihini izleyen yýlbaþýndan, üçüncü fýkrada belirtilen sürelerin aþýlmasý durumunda ise, Kurumca yapýlacak deðiþikliðe iliþkin kararýn tebliðini izleyen takvim yýlý baþýndan geçerli olarak uygulanýr.

Bu deðiþiklik nedeniyle tehlike sýnýf ve derecesinin yükselmesi halinde, kararýn iþverene veya 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlara teblið edildiði tarih ile yürürlük tarihi arasýndaki süreye iliþkin kýsa vadeli sigorta kollarýna ait prim farkýnýn tebliði tarihini takip eden bir ay içerisinde Kuruma ödenmesi halinde, fark prim için gecikme cezasý ve gecikme zammý alýnmaz. Aksi takdirde, fark primi 89 uncu madde uyarýnca gecikme cezasý ve gecikme zammý ile birlikte tahsil olunur. Tehlike sýnýf ve derecesinin düþmesi halinde ise, kýsa vadeli sigorta kollarý sigortasý prim farký, iþverenin varsa borçlarýna mahsup edilir, yoksa iade edilir. Bir ay içinde iade edilmesi halinde faiz ödenmez.

Tehlike sýnýf ve derecelerini etkileyebilecek deðiþiklikler

MADDE 84- Ýþverenler ile 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý sayýlanlar, tehlike sýnýf ve derecesini etkileyebilecek her türlü deðiþikliði bir ay içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim üzerine Kurum, yaptýracaðý incelemeler sonunda tehlike sýnýf ve derecesini deðiþtirebilir. Tehlike sýnýf ve derecesini etkileyebilecek deðiþiklik bir ay içinde bildirilirse bu konuda Kurumca verilecek karar, deðiþikliðin meydana geldiði tarihten sonraki ay baþýndan baþlanarak uygulanýr.

Tehlike sýnýf ve derecesini etkileyebilecek deðiþiklik bir ay içinde bildirilmezse;

a) Tehlike sýnýfý yükseliyorsa, deðiþikliðin meydana geldiði,

b) Tehlike sýnýfý düþüyorsa, deðiþikliðin Kurumca öðrenildiði,

tarihler esas alýnmak ve bu tarihlerden sonraki ay baþýndan itibaren uygulanmak üzere, Kurumca karar alýnýr ve ilgililere teblið olunur.

Asgarî iþçilik uygulamasý

MADDE 85- Ýþverenin, iþin emsaline, niteliðine, kapsam ve kapasitesine göre iþin yürütümü açýsýndan gerekli olan sigortalý sayýsýnýn, çalýþma süresinin veya prime esas kazanç tutarýnýn altýnda bildirimde bulunduðunun tespiti halinde, iþin yürütümü açýsýndan gerekli olan asgarî iþçilik tutarý; yapýlan iþin niteliði, kullanýlan teknoloji, iþyerinin büyüklüðü, benzer iþletmelerde çalýþtýrýlan sigortalý sayýsý, ilgili meslek veya kamu kuruluþlarýnýn görüþü gibi unsurlar dikkate alýnarak tespit edilir. Söz konusu tespitler, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiþ memurlarý tarafýndan yapýlýr.

Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluþlar ile bankalar tarafýndan ihale mevzuatýna göre yaptýrýlan iþlerden ve özel nitelikteki inþaat iþlerinden dolayý bu iþleri yapan iþveren tarafýndan yeterli iþçilik bildirilmiþ olup olmadýðý Kurumca araþtýrýlýr. Bu araþtýrma sonucunda yeterli iþçiliðin bildirilmemiþ olduðu anlaþýlýrsa, eksik bildirilen iþçilik tutarý üzerinden hesaplanan prim tutarý, 89 uncu madde gereði hesaplanacak gecikme cezasý ve gecikme zammý ile birlikte bir ay içinde ödenmek üzere iþverene teblið edilir. Teblið edilen prim ve gecikme cezasý ve gecikme zammýnýn ödendiði veya ödeneceðinin iþveren tarafýndan yazýlý olarak taahhüt edilmesi halinde borç kesinleþir. Kuruma verilecek taahhütnamede üstlenilen ödeme yükümlülüðünün yerine getirilmemesi halinde, iþveren hakkýnda 88 inci ve 89 uncu maddeler uyarýnca iþlem yapýlýr. Teblið edilen prim ve gecikme cezasý ve gecikme zammýnýn ödenmemesi, taahhütname verilmemesi veya Kurumca iþyerinin denetlenmesine gerek görülmesi durumunda Kurumca inceleme yapýlýr.

Bu maddenin birinci ve ikinci fýkrasýnda belirtilen usûllerle Kuruma bildirilmediði tespit edilen asgarî iþçilik tutarý üzerinden Kurumca re'sen tahakkuk ettirilen sigorta primleri, 88 inci ve 89 uncu maddeler dikkate alýnarak iþverene teblið edilir. Ýþveren, teblið edilen prim borcuna karþý teblið tarihinden itibaren bir ay içinde Kuruma itiraz edebilir. Ýtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazýn reddi halinde iþveren, kararýn teblið tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili iþ mahkemesine baþvurabilir. Mahkemeye baþvurulmasý, prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz.

Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiþ memurlarýnca, Kuruma asgarî iþçilik tutarýnýn bildirilmediði tespit edilen iþyerleri hakkýnda ayrýca 102 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (d) bendi ile (e) bendinin (4) numaralý alt bendi uyarýnca idarî para cezasý uygulanýr.

Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluþlar ile bankalar, bu maddenin uygulanmasýyla ilgili Kurumca istenilecek bilgileri ve belgeleri yazýlý olarak en geç bir ay içinde vermeye mecburdur.

Kuruma yeterli iþçilik tutarýnýn bildirilmiþ olup olmadýðýnýn araþtýrýlmasýnda, iþin yürütümü için gerekli olan asgarî iþçilik tutarýnýn tespitinde dikkate alýnacak asgarî iþçilik oranlarýnýn saptanmasý ve asgarî iþçilik oranlarýna vaki itirazlarýn incelenerek karara baðlanmasý amacýyla Kurum bünyesinde; Kurum teknik elemanlarýndan dört üye, Yönetim Kurulunda temsil edilen iþçi ve iþveren konfederasyonlarýnca görevlendirilecek iki üye, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliðinden bir üye olmak üzere toplam yedi teknik elemandan oluþan, Asgarî Ýþçilik Tespit Komisyonu kurulur.

Kurumca gerek görüldüðünde, ayný esaslara göre birden fazla Asgarî Ýþçilik Tespit Komisyonu kurulabilir. Komisyon salt çoðunlukla toplanýr ve kararlar en az dört üyenin ayný yöndeki oyu ile alýnýr. Kurum dýþýndaki üyelerin üst üste üç toplantýya, son altý ay içinde ise beþ toplantýya katýlmamasý halinde, toplantýya katýlmayan üyeyi görevlendiren konfederasyonlarýn yerine, üye sayýsý bakýmýndan en yüksek bir sonraki konfederasyondan üye davet edilir.

Asgarî Ýþçilik Tespit Komisyonuna Kurum dýþýndan görevlendirilenlere, katýldýklarý her toplantý günü için (2500) gösterge rakamýnýn memur aylýklarýnýn hesabýnda kullanýlan katsayý ile çarpýlarak bulunacak tutarý üzerinden huzur hakký Kurumca ödenir.

Asgarî Ýþçilik Tespit Komisyonunun çalýþma usûl ve esaslarý, Komisyonda görev alacak teknik elemanlarýn nitelikleri, asgarî iþçilik tespitinde uygulanacak yöntem, verilerin belirlenmesi, tamamlanmýþ veya devam etmekte olan iþlerle ilgili yapýlacak yerinde tespit kriterleri ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Prim Belgeleri ve Primlerin Ödenmesi

Prim belgeleri ve iþyeri kayýtlarý

MADDE 86- Ýþveren bir ay içinde 4 üncü ve 5 inci maddeye tâbi çalýþtýrdýðý sigortalýlarýn ve sosyal güvenlik destek primine tâbi sigortalýlarýn;

a) Ad ve soyadlarýný, T.C. kimlik numaralarýný,

b) 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarýný,

c) Prim ödeme gün sayýlarý ile prim tutarlarýný,

gösteren ve örneði Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle belirlenen asýl veya ek aylýk prim ve hizmet belgesini, ait olduðu ayý takip eden ayýn yirmibeþinci gününün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalý çalýþtýrmadýðý takdirde, bu hususu sigortalý çalýþtýrmaya son verdiði tarihten itibaren, onbeþ gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

Ýþveren, iþyeri sahipleri; iþyeri defter, kayýt ve belgelerini ilgili olduðu yýlý takip eden yýl baþýndan baþlamak üzere on yýl süreyle, kamu idareleri otuz yýl süreyle, tasfiye ve iflâs idaresi memurlarý ise görevleri süresince, saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarýnca istenilmesi halinde onbeþ gün içinde ibraz etmek zorundadýr.

Ýþverenin, sigortalýyý, 4857 sayýlý Ýþ Kanununun 7 nci maddesine göre baþka bir iþverene iþ görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortalýyý devir alan, geçici iþ iliþkisi süresine iliþkin birinci fýkrada belirtilen belgelerin ayný süre içinde iþverene ait iþyerinden Kuruma verilmesinden, iþveren ile birlikte müteselsilen sorumludur.

Ay içinde bazý iþgünlerinde çalýþtýrýlmadýðý ve ücret ödenmediði beyan edilen sigortalýlarýn, otuz günden az çalýþtýklarýný ispatlayan belgelerin iþverence ilgili aya ait aylýk prim ve hizmet belgesine eklenmesi þarttýr. Kamu idareleri ile toplu iþ sözleþmesi imzalanan iþyerlerinde bu þart aranmaz.

Sigortalýlarýn otuz günden az çalýþtýðýný gösteren bilgi ve belgelerin aylýk prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayýlmamasý halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait aylýk prim ve hizmet belgesi Kurumca re'sen düzenlenir ve muhteviyatý primler, bu Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.

Sigortalýyý çalýþtýran iþveren ile alt iþveren ve iþ görme edimini yerini getirmek üzere sigortalýyý geçici olarak devralan iþveren; aylýk prim ve hizmet belgesinin Kurumca onaylanan bir nüshasýný sigortalýnýn çalýþtýðý iþyerinde, birden ziyade iþyeri olmasý halinde ise sigortalýnýn çalýþtýðý her iþyerinde ayrý ayrý olmak üzere, Kuruma verilmesi gereken sürenin son gününü takip eden günden baþlanarak, müteakip belgenin verilmesi gereken sürenin sonuna kadar, sigortalýlar tarafýndan görülebilecek bir yere asmak zorundadýr.

Fiilen veya iþyeri kayýtlarýndan tespit edilecek her türlü bilgiden veya kamu kurum ve kuruluþlarý tarafýndan düzenlenen belge veya alýnan bilgilerden çalýþtýðý anlaþýlan sigortalýlara ait olup, bu Kanun uyarýnca Kuruma verilmesi gereken belgelerin yapýlan tebligata raðmen bir ay içinde verilmemesi veya noksan verilmesi halinde, bu belgeler Kurumca re'sen düzenlenir ve muhteviyatý sigorta primleri Kurumca tespit edilerek iþverene teblið edilir. Ýþveren, bu maddeye göre teblið edilen prim borcuna karþý teblið tarihinden itibaren bir ay içinde, ilgili Kurum ünitesine itiraz edebilir. Ýtiraz, takibi durdurur. Ýtirazýn reddi halinde, iþveren kararýn teblið tarihinden itibaren bir ay içerisinde yetkili iþ mahkemesine baþvurabilir. Yetkili mahkemeye baþvurulmasý, prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz. Mahkemenin Kurum lehine karar vermesi halinde, 88 inci ve 89 uncu maddelerin prim borcuna iliþkin hükümleri uygulanýr.

Aylýk prim ve hizmet belgesi iþveren tarafýndan verilmeyen veya çalýþtýklarý Kurumca tespit edilemeyen sigortalýlar, çalýþtýklarýný hizmetlerinin geçtiði yýlýn sonundan baþlayarak beþ yýl içerisinde iþ mahkemesine baþvurarak, alacaklarý ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunlarýn mahkeme kararýnda belirtilen aylýk kazanç toplamlarý ile prim ödeme gün sayýlarý dikkate alýnýr.

Sigortalýnýn çalýþtýðý bir veya birden fazla iþte, bu Kanunda yazýlý þartlarý yerine getirmiþ olmasýna raðmen, kendisi için verilmesi gereken aylýk prim ve hizmet belgesinin iþveren tarafýndan verilmediði veya verilen aylýk prim ve hizmet belgesinde kazançlarýn veya prim ödeme gün sayýlarýnýn eksik gösterildiði Kurumca tespit edilirse, hastalýk ve analýk sigortalarýndan gerekli ödemeler yapýlýr.

Bu maddede belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde, 102 nci maddeye göre iþlem yapýlýr.

Kamu idarelerinde iþyerinin özelliði nedeniyle prim belgelerinin farklý sürelerde verilme zamanýný belirlemeye, Kurum yetkilidir. Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar ile belgelerin içerik ve þekli, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Prim ödeme yükümlüsü

MADDE 87- Bu Kanunun uygulanmasýnda kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarý ile genel saðlýk sigortasý ve isteðe baðlý sigorta bakýmýndan;

a) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentlerine ve 5 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendine tâbi olanlar ile bu kapsamda sayýlan kiþilerden sosyal güvenlik destek primine tâbi olanlar için bunlarýn iþverenleri,

b) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine tâbi olanlar ile bu kapsamda sayýlan  kiþilerden sosyal güvenlik destek primine tâbi olanlar, isteðe baðlý sigortalý olanlar ve 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (d) ve (g) bentlerinde sayýlan kiþilerin kendileri,

c) 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinde sayýlan kiþiler için primi yýlý merkezî yönetim bütçesinden karþýlanmak üzere ilgili kamu idareleri,

d) 60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (e) bendinde sayýlan kiþiler ile 5 inci maddenin (e) ve (f) bentlerinde belirtilenler için Türkiye Ýþ Kurumu,

e) 5 inci maddenin (b) bendinde belirtilen aday çýrak, çýrak ve iþletmelerde meslekî eðitim görenler ile meslek liselerinde zorunlu staja tâbi tutulan öðrenciler için Milli Eðitim Bakanlýðý veya bu öðrencilerin eðitim gördükleri okullar, yüksek öðrenim sýrasýnda zorunlu staja tâbi tutulan öðrenciler için öðrenim gördükleri yüksek öðretim kurumu,

f) 5 inci maddenin (c) bendine tâbi olanlar için iþverenleri veya kendileri,

prim ödeme yükümlüsüdür.

Primlerin ödenmesi

MADDE 88- 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen sigortalýlarý çalýþtýran iþveren, bir ay içinde çalýþtýrdýðý sigortalýlarýn primlerine esas tutulacak kazançlar toplamý üzerinden bu Kanun gereðince hesaplanacak sigortalý hissesi prim tutarlarýný ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarýný da bu tutara ekleyerek en geç ertesi ayýn sonuna kadar Kuruma öder.

Hak edilen ancak, ödenmemiþ olan ücretler üzerinden hesaplanacak primler hakkýnda da birinci fýkradaki hüküm uygulanýr.

60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (b), (c), (d) ve (g) bentleri gereði genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar için, her ay otuz tam gün genel saðlýk sigortasý primi ödenmesi zorunludur.

87 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen yükümlüler, her aya ait primlerini takip eden ayýn sonuna kadar Kuruma öderler. Bunlardan sosyal güvenlik destek primine tâbi olanlarýn primleri, aylýklarýndan kesilmek suretiyle tahsil edilir. Bu kiþiler primlerini en fazla 360 günle sýnýrlý olmak üzere peþin olarak erken ödeyebilir. Erken ödeme halinde erken ödenen her gün için 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayýlý Amme Alacaklarýnýn Tahsil Usulü Hakkýnda Kanunun Ek 1 inci maddesine göre erken ödeme indirimi hükümleri uygulanýr. Ancak yapýlan erken ödeme indirimi, prime esas kazançtan indirilmez. Erken ödemede sigortalýlýk süresi, sigorta priminin ait olduðu her ayýn ilk gününden itibaren, prim ödeme gün sayýsýna dahil edilir. Erken ödeme yapýlan ve prim ödeme gün sayýsýna dahil edilmeyen sürede isteðe baðlý sigortalýlýðýn sona ermesi halinde, sigortalýlýk süresine sayýlmayan günlere ait primler, ilgililere iade edilir.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlanlarýn, her ay için otuz tam gün prim ödemesi zorunludur. Bu kapsamdaki sigortalýlardan, bu Kanuna göre tescilleri yapýldýðý halde, beþ yýlý aþan süreye iliþkin prim borcu bulunanlarýn, bu sürelere iliþkin prim borçlarýnýn Kurumca yapýlacak bildirimde belirtilen süre içerisinde ödenmemesi halinde, daha önce prim ödemesi bulunan sigortalýnýn ödediði primlerin tam olarak karþýladýðý ayýn sonu itibariyle, prim ödemesi bulunmayan sigortalýnýn ise tescil tarihi itibariyle sigortalýlýðý durdurulur. Prim borcunun ait olduðu süreler sigortalýlýk süresi olarak deðerlendirilmez ve bu sürelere iliþkin Kurum alacaklarý takip edilmeyerek, Kurum alacaklarý arasýnda yer verilmez. Ancak, sigortalý ya da hak sahipleri daha sonra müracaatlarý tarihindeki 80 inci maddenin dokuzuncu fýkrasýna göre belirlenecek prime esas kazanç tutarý üzerinden hesaplanacak borç tutarýný, teblið tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalýlýk süresi olarak deðerlendirilir.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinde belirtilen sigortalýlarý çalýþtýran iþverenler, çalýþtýrdýðý sigortalýlarýn primlerine esas tutulacak kazançlar toplamý üzerinden bu Kanun gereðince hesaplanacak prim tutarlarýný ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarýný da bu tutara ekleyerek, en geç ödemenin yapýldýðý tarihi takip eden onbeþ gün içinde Kuruma öderler.

87 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (c) ve (d) bentlerinde belirtilen yükümlüler, her aya ait primleri ilgili ayý takip eden ayýn sonuna kadar Kuruma öderler.

Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarlarý, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasýnda gider yazýlamaz.

Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlanlarýn prim borçlarý, sattýklarý tarýmsal ürün bedellerinden borç tutarýný geçmemek þartýyla % 1 ilâ % 3 oranlarý arasýnda olmak üzere kesinti yapýlmak suretiyle tahsil etmeye Kurum yetkilidir.

Prim borçlarý katma deðer vergisi iade alacaðýndan mahsubu suretiyle de ödenebilir. Bu takdirde katma deðer vergisi iade hakký sahibi kendisinin, mal veya hizmet satýn aldýðý veya iþtirak veya ortaklýk iliþkisi içinde bulunduðu iþverenlerin prim borçlarý için de mahsup talep edebilir. Bu iþverenlerin mahsup talebinde bulunduklarý ayda muaccel olan prim borçlarýnýn birinci fýkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen onbeþ gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde, yasal süresi içinde ödendiði kabul edilir. Ancak prim borçlarýnýn katma deðer vergisi iade alacaðýndan mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduðu halde, süresinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçlarý için birinci fýkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen günden baþlanarak gecikme cezasý ve gecikme zammý uygulanýr. Kurum, Maliye Bakanlýðýnýn uygun görüþü ile bu uygulamadan faydalanacak iþverenleri; iþtigal konusu, iþletme türü ve iþletme büyüklüðü itibariyle belirlemeye ve lehine mahsup talebinde bulunulan iþverenlerin prim borcu ödeme süresini otuz günü aþmamak üzere uzatmaya yetkilidir.

Kurum, prim ve her türlü alacaklarýný, iþverenlere olan borçlarýndan mahsup etmek suretiyle tahsil etmeye yetkilidir.

Primlerin özel ödeme þekilleri kullanýlmak suretiyle ödenmesi zorunluluðunu getirmeye ve primlerin yatýrýlacaðý tahsilât kuruluþlarýný belirlemeye Kurum yetkilidir.

Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diðer alacaklarýnýn tahsilinde, Amme Alacaklarýnýn Tahsil Usulü Hakkýnda Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncý maddeleri hariç, diðer maddeleri uygulanýr. Kurum, Amme Alacaklarýnýn Tahsil Usûlü Hakkýnda Kanunun uygulanmasýnda Maliye Bakanlýðý ile diðer kamu kurum ve kuruluþlarý ve mercilere verilen yetkileri kullanýr.

Kurumun prim ve diðer alacaklarýnýn tahsilinde, Amme Alacaklarýnýn Tahsil Usulü Hakkýnda Kanunun uygulamasýndan doðacak uyuþmazlýklarýn çözümlenmesinde Kurumun alacaklý biriminin bulunduðu yer iþ mahkemesi yetkilidir. Yetkili iþ mahkemesine baþvurulmasý alacaklarýn takip ve tahsilini durdurmaz.

Kurumun sigorta primleri ve diðer alacaklarý haklý bir sebep olmaksýzýn bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise, kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kiþiliði haiz diðer iþverenlerin üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri, görevleri ile ilgili olarak Kuruma karþý iþverenleri ile birlikte müþtereken ve müteselsilen sorumludur.

Kurum, kamu idarelerinde iþyerinin özelliði nedeniyle primlerin farklý zamanlarda ödeme süresini belirlemeye yetkilidir. Prim alacaklarýnýn tahsili için en geç bir yýl içinde icra yoluna baþvurmayan Kurum yetkili personeli hakkýnda genel hükümlere göre kovuþturma yapýlýr.

Miktarý Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen tutarý geçen ve yurt dýþýna çýkýþ yasaðý konulacaðýna dair ihtar teblið edilmesine raðmen, borcunu ödemeyen iþverenlerin kendileri veya kanunî temsilcileri hakkýnda Kurumun talebi üzerine, 5682 sayýlý Pasaport Kanununun 22 nci maddesi hükümleri uygulanýr.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar ile haklý sebebin neler olduðu, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Prim borçlarýna halef olma, gecikme cezasý ve gecikme zammý ile iadesi gereken primler

MADDE 89- Sigortalýlarýn çalýþtýrýldýðý iþyeri aktif ve pasif deðerleri ile birlikte baþka bir iþyeri ile birleþir, devredilir veya intikal ederse, eski iþverenin Kuruma olan sigorta primi ile gecikme cezasý ve gecikme zammý ve faiz dahil tüm borçlarýndan, ayný zamanda yeni iþveren de müþtereken ve müteselsilen sorumludur. Bu hükme aykýrý sözleþme hükümleri Kuruma karþý geçersizdir.

Kurumun prim ve diðer alacaklarý süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kýsmý sürenin bittiði tarihten itibaren ilk üç aylýk sürede her bir ay için % 3 oranýnda gecikme cezasý uygulanarak artýrýlýr. Ayrýca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiði tarihten baþlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrý ayrý Hazine Müsteþarlýðýnca açýklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirasý cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylýk ortalama faizi bileþik bazda uygulanarak gecikme zammý hesaplanýr. Ancak, ödemenin yapýldýðý ay için gecikme zammý günlük hesaplanýr. Bakanlar Kurulu, ilk üç ay için uygulanan gecikme cezasý oranýný iki katýna kadar artýrmaya veya bu oraný % 1 oranýna kadar indirmeye, yeniden kanunî oranýna getirmeye ve uygulama tarihini belirlemeye yetkilidir. Dava ve icra takibi açýlmýþ olsa bile, prim ve diðer Kurum alacaklarýnýn ödenmemiþ kýsmý için gecikme cezasý ve gecikme zammý tahsil edilir.

Yanlýþ veya yersiz alýnmýþ olduðu tespit edilen primler, alýndýklarý tarihten on yýl geçmemiþ ise, hisseleri oranýnda iþverenlere, sigortalýlara, isteðe baðlý sigortalýlara veya genel saðlýk sigortalýlarýna veya hak sahiplerine kanunî faizi ile birlikte geri verilir. Kanunî faiz, primin Kuruma yatýrýldýðý tarihi takip eden ay baþýndan, iadenin yapýldýðý ayýn baþýna kadar geçen süre için hesaplanýr. Ancak Borçlar Kanununun 65 inci maddesi hükmü saklýdýr.

Prim iadesi nedeniyle sigortalýlarýn, isteðe baðlý sigortalýlarýn, genel saðlýk sigortalýlarýnýn aylýk, gelir, ödenek ve saðlýk hizmetlerinden yararlanma þartlarýný yitirmeleri durumunda, bu Kanuna göre ödenen aylýk, gelir ve ödenekler ile saðlanan saðlýk hizmetleri durdurulur. Yanlýþ veya yersiz yapýlan masraflar 96 ncý madde hükümlerine göre ilgililerden geri alýnýr.

Ýliþiksizlik belgesinin aranmasý

MADDE 90- Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluþlar ve bankalar, ihale yolu ile yaptýrýlan her türlü iþleri üzerine alanlarý ve bunlarýn adreslerini onbeþ gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.

Ýþverenlerin hak ediþlerinin, Kuruma ihale konusu iþin yapýldýðý süreye iliþkin prim ve her türlü borçlarýnýn olmamasý kaydýyla ödenmesi, kesin teminatlarýnýn ise ihale konusu iþle ilgili olarak Kuruma borçlarýnýn bulunmadýðýnýn tespit edilmesinden sonra iadesi esastýr.

Hak ediþlerin ödenmesi ve prim borçlarýnýn teminata karþýlýk tutulmasýna iliþkin iþlemlerin usûl ve esaslarý, Bakanlar Kurulunca çýkarýlacak yönetmelikle tespit edilir.

Valilikler, belediyeler, il özel idareleri ve ruhsat vermeye yetkili diðer merciler tarafýndan, geçici iskân veya yapý kullanma izin belgesi verilmeden önce ilgililerden yapýlan inþaat dolayýsýyla; diðer kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluþlar ve bankalarýn, Bakanlar Kurulu kararý ile belirlenecek iþlemlerinde Kuruma borçlarýnýn bulunmadýðýna dair Kurumca düzenlenmiþ bir belgenin istenmesi zorunludur.

Bu maddede belirtilen yükümlülükler yerine getirilmeden hak ediþ ödenmesi, kesin teminatýn iade edilmesi veya geçici iskân izin belgesi ve yapý kullanma izin belgesi verilmesi veya diðer iþlemlerin gerçekleþtirilmesi hallerinde, ilgililer hakkýnda genel hükümlere göre idarî ve cezaî iþlem yapýlýr.

Afet durumunda belgelerin verilme süresi ve primlerin ertelenmesi

MADDE 91- Ýþyerleri yangýn, su baskýný, yer kaymasý, deprem gibi afete uðrayan, tabii afet nedeniyle tarýmsal faaliyetinden dolayý zarar gören iþverenler ile 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýndaki sigortalýlar, bu durumu belgelemeleri kaydýyla olayýn meydana geldiði tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmalarý ve prim ödeme aczine düþtüklerinin, yapýlacak inceleme sonucu anlaþýlmasý halinde, afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuþ mevcut prim borçlarý ile afetin meydana geldiði tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylýk prim borçlarý, olayýn meydana geldiði tarihten itibaren bir yýla kadar Kurumca ertelenebilir.

Birinci fýkrada belirtilen durumlarda, afetin meydana geldiði ayda verilmesi gereken aylýk prim ve hizmet belgeleri, afetin meydana geldiði ayý takip eden üç ay içinde Kuruma verildiði takdirde, süresinde verilmiþ sayýlýr.

15/5/1959 tarihli ve 7269 sayýlý Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayýsiyle Alýnacak Tedbirlerle Yapýlacak Yardýmlara Dair Kanun uyarýnca genel hayatý etkilediðine karar verilen afetler nedeniyle, afet bölgesinde doðrudan veya dolaylý olarak zarar gören iþverenlerle sigortalý ve hak sahiplerinin bu Kanuna göre vermekle yükümlü olduklarý belgelerin verilme süresi ile ödenmesi gereken primlerin ve diðer Kurum alacaklarýnýn ödeme sürelerini bu Kanundaki sürelere baðlý olmaksýzýn, afet bölgesindeki þartlarý ve geliþmeleri göz önünde tutarak belirlemeye ve ertelemeye Kurum yetkilidir.

Prim borcunun ertelendiði sürede zamanaþýmý iþlemez ve ertelenen kýsmýna gecikme cezasý ve gecikme zammý uygulanmaz.

 

 

BEÞÝNCÝ KISIM

Ortak ve Çeþitli Hükümler

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Ortak Hükümler

Sigortalýlýðýn zorunlu oluþu, sona ermesi ve sosyal güvenlik sicil numarasý

MADDE 92- Kýsa ve uzun vadeli sigortalar ile genel saðlýk sigortasý kapsamýndaki kiþilerin sigortalý olmasý zorunludur. Bu Kanunda yer alan sigorta hak ve yükümlülüklerini ortadan kaldýrmak, azaltmak veya baþkasýna devretmek için sözleþmelere konulan hükümler geçersizdir.

Bu Kanuna göre alýnacak sigorta primleri ve idarî para cezalarýnýn ödenmesi için, Kurumca iþverene yapýlacak bildirim üzerine prim borçlarý ve idarî para cezalarý ödenmezse, Kurumca düzenlenen prim borcunu ve idarî para cezasýný gösteren belgeler resmî dairelerin usûlüne göre düzenledikleri belgeler hükmündedir.

Sigortalýlýk, bu Kanunda sayýlan sigortalý sayýlma þartlarýnýn kaybedilmesi veya ölüm halinde sona erer.

Sigortalýlar, isteðe baðlý sigortalýlar ile bunlarýn hak sahiplerinin; genel saðlýk sigortalýlarý ve bunlarýn bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin tescil ve diðer tüm iþlemlerinde sosyal güvenlik sicil numarasý olarak Türk vatandaþlarý için T.C. kimlik numarasý, yabancý uyruklu kiþiler için ise Kurumca verilecek sosyal güvenlik sicil numarasý kullanýlýr.

Devir, temlik ve Kurum alacaklarýnda zamanaþýmý

MADDE 93- Bu Kanun gereðince sigortalýlar ve hak sahiplerinin gelir, aylýk ve ödenekleri, saðlýk hizmeti sunucularýnýn genel saðlýk sigortasý hükümlerinin uygulanmasý sonucu Kurum nezdinde doðan alacaklarý, devir ve temlik edilemez.

Kurumun prim ve diðer alacaklarý ödeme süresinin dolduðu tarihi takip eden takvim yýlý baþýndan baþlayarak on yýllýk zamanaþýmýna tâbidir. Kurumun prim ve diðer alacaklarý, hizmet tespiti veya asgarî iþçilik uygulamasý nedeniyle doðmuþ ise zamanaþýmý süresi; mahkeme kararýnýn kesinleþme tarihinden, Kurum veya diðer kamu idarelerinin denetim ve kontrolle görevlendirilen memurlarý tarafýndan yapýlan tespitler sonucunda doðmuþ ise rapor tarihinden veya bu idareler tarafýndan düzenlenen belgelerden doðmuþ ise belgenin Kuruma intikal ettiði tarihi takip eden yýl baþýndan itibaren beþ yýl olarak uygulanýr. Ancak, bu durumda zamanaþýmý süresi on yýldan az olamaz. Bu alacaklar için gecikme cezasý ve gecikme zammý, alacaðýn ait olduðu ayýn veya dönemin sonundan itibaren uygulanýr.

Bu Kanuna dayanýlarak Kurumca açýlacak tazminat ve rücû davalarý, on yýllýk zamanaþýmýna tâbidir. Zamanaþýmý tarihi; rücû konusu gelir ve aylýklar bakýmýndan Kurum onay tarihinden, masraf ve ödemeler için ise masraf veya ödeme tarihinden itibaren baþlar.

Zamanaþýmýndan sonra yapýlan ödemeler kabul edilir. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine tâbi sigortalýlarýn zamanaþýmý nedeniyle prim ödenmeyen süreleri, sigortalýlýk süresinden sayýlmaz ve bu süreye iliþkin sigortalýlýk hak ve yükümlülükleri düþer.

Kontrol muayenesi

MADDE 94- Kurum yürütülen soruþturma kapsamýyla sýnýrlý olmak üzere;

a) Saðlýk hizmeti alan genel saðlýk sigortalýsýndan veya bunlarýn bakmakla yükümlü olduðu kiþilerden, saðlýk hizmetinin gerçekten alýnýp alýnmadýðýný,

b) Sigortalýnýn, isteðe baðlý sigortalýnýn veya bunlarýn hak sahiplerinin malûllük, iþ göremezlik raporlarýnda belirtilen rahatsýzlýklarýnýn mevcut olup olmadýðýný,

tespit amacýyla kontrol muayenesi ve tetkik yaptýrýlmasýný talep edebilir.

Malûllük aylýðý veya sürekli iþ göremezlik geliri baðlanmýþ sigortalýlar, malûllük durumlarýnda artma veya baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç olduðunu ileri sürerek aylýk ve gelirlerinde deðiþiklik yapýlmasýný isteyebilecekleri gibi; Kurum da harp malûlleri ve vazife malûlleri hariç, malûllük aylýðý veya sürekli iþ göremezlik geliri baðlanmýþ sigortalýlar ile aylýk veya gelir baðlanan ve çalýþma gücünün en az % 60'ýný yitiren malûl çocuklarýn kontrol muayenesine tâbi tutulmasýný talep edebilir.

Kurumca yaptýrýlan kontrol muayenesinde veya sigortalýnýn isteði üzerine ya da iþe alýþtýrma sonunda yapýlan muayenesinde yeniden tespit edilecek malûllük durumuna göre, malûllük aylýðý veya sürekli iþ göremezlik geliri, yeni malûllük durumuna esas tutulan raporun tarihini takip eden ödeme dönemi baþýndan baþlanarak artýrýlýr, azaltýlýr veya kesilir.

Çalýþma gücünün en az % 60'ýný yitiren malûl çocuklara baðlanmýþ bulunan gelir ve aylýklar, kontrol muayenesi sonunda tespit edilecek malûllük durumuna göre, rapor tarihinden sonraki ödeme dönemi baþýndan itibaren kesilir.

Kurumun yazýlý bildiriminde belirtilen tarihten sonraki ödeme dönemi baþýna kadar kabul edilebilir bir özürü olmadýðý halde kontrol muayenesini yaptýrmayan sigortalýnýn malûllük aylýðý veya sürekli iþ göremezlik geliri ile çalýþma gücünün en az % 60'ýný yitiren malûl çocuklarýn kendilerine baðlanmýþ olan gelir veya aylýðý, kontrol muayenesi için belirtilen tarihten sonraki ödeme dönemi baþýndan itibaren kesilir.

Ancak, kontrol muayenesini Kurumun yazýlý bildiriminde belirtilen tarihten baþlayarak üç ay içinde yaptýran ve malûllük veya sürekli iþ göremezlik halinin devam ettiði tespit edilen sigortalýnýn veya aylýk ya da gelir baðlanmýþ olan malûl çocuðun kesilen aylýk veya geliri, kesildiði tarihten baþlanarak yeniden baðlanýr.

Kontrol muayenesini Kurumun yazýlý bildiriminde belirtilen tarihten üç ay geçtikten sonra yaptýran ve malûllük veya sürekli iþ göremezlik halinin devam ettiði tespit edilen sigortalýnýn malûllük aylýðý veya yeni sürekli iþ göremezlik derecesine göre hesaplanacak geliri, gelir veya aylýk baðlanan çalýþamayacak durumda malûl çocuklarýn ise almakta olduklarý gelir veya aylýk, rapor tarihinden sonraki ay baþýndan baþlanarak yeniden baðlanýr.

Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Saðlýk raporlarýnýn usûl ve esaslarýnýn belirlenmesi

MADDE 95- Bu Kanun gereðince, yurt dýþýnda tedavi için yapýlacak sevklere, çalýþma gücü kaybý, geçici iþ göremezlik ödeneklerinin verilmesine iliþkin raporlar ile iþ kazasý ve meslek hastalýðý sonucu meslekte kazanma gücü veya çalýþma gücü kaybýna esas teþkil edecek saðlýk kurulu raporlarýnýn usûl ve esaslarýný, bu raporlarý vermeye yetkili saðlýk hizmeti sunucularýnýn sahip olmasý gereken kriterleri belirlemeye, usûlüne uygun olmayan saðlýk kurulu raporu ve dayanaðý týbbî belgeleri düzenleyen saðlýk hizmet sunucusuna iade ederek belirlenen bilgileri içerecek þekilde yeniden düzenlenmesini istemeye Kurum yetkilidir.

Usûlüne uygun saðlýk kurulu raporu ve dayanaðý týbbî belgeler ile gerekli diðer belgelerin incelenmesiyle; yurt dýþýnda tedavi için yapýlacak sevklere, iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu tespit edilen meslekte kazanma gücünün kaybýna veya meslekte kazanma gücünün kaybý derecelerine iliþkin usûlüne uygun düzenlenmiþ saðlýk kurulu raporlarý ve diðer belgelere istinaden Kurumca verilen karara ilgililerin itirazý halinde, durum Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunca karara baðlanýr.

Bu maddenin uygulamasýna iliþkin usûl ve esaslar, Saðlýk Bakanlýðý ile Kurumun birlikte çýkaracaðý yönetmelikle düzenlenir.

Yersiz ödemelerin geri alýnmasý

MADDE 96- Kurumca iþverenlere, sigortalýlara, isteðe baðlý sigortalýlara gelir veya aylýk almakta olanlara ve bunlarýn hak sahiplerine, genel saðlýk sigortalýlarýna ve bunlarýn bakmakla yükümlü olduðu kiþilere, fazla veya yersiz olarak yapýldýðý tespit edilen bu Kanun kapsamýndaki her türlü ödemeler;

a) Kasýtlý veya kusurlu davranýþlarýndan doðmuþsa, hatalý iþlemin tespit tarihinden geriye doðru en fazla on yýllýk sürede yapýlan ödemeler, bu ödemelerin yapýldýðý tarihlerden,

b) Kurumun hatalý iþlemlerinden kaynaklanmýþsa, hatalý iþlemin tespit tarihinden geriye doðru en fazla beþ yýllýk sürede yapýlan ödemeler toplamý, ilgiliye teblið edildiði tarihten itibaren üç ay içinde yapýlacak ödemelerde faizsiz, üç aylýk sürenin dolduðu tarihten sonra yapýlacak ödemelerde ise bu süre sonundan,

itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacaðý varsa bu alacaklarýndan mahsup edilir, alacaklarý yoksa genel hükümlere göre geri alýnýr.

Alacaklarýn yersiz ödemelere mahsubu, en eski borçtan baþlanarak borç aslýna yapýlýr, kanunî faiz kalan borca uygulanýr. Bu hüküm ilgili hak sahiplerinin muvafakat etmeleri kaydýyla, ayný dosyadan diðer bir hak sahibine yapýlan yersiz ödemelere mahsubunda da uygulanýr.

Yersiz ödemenin gelir ve aylýklardan kesilmesinde, kesintinin baþlayacaðý ödeme dönemi baþý itibarýyla kanunî faizi ile birlikte hesaplanan borç tutarý, gelir ve aylýktan % 25 oranýnda kesilmek suretiyle uygulanýr.

Yersiz ödemelerin tespiti ile geri alýnmasýna ve bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Zamanaþýmý, hakkýn düþmesi ve avans

MADDE 97- Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, iþ kazasý, meslek hastalýðý ve ölüm hallerinde baðlanmasý gereken gelir ve aylýklarýn, hakkýn kazanýldýðý tarihten itibaren beþ yýl içinde istenmeyen kýsmý zamanaþýmýna uðrar. Bu durumda olanlarýn gelir ve aylýklarý, beþ yýl geçtikten sonra, yazýlý istek tarihini takip eden ay baþýndan itibaren baþlar.

Kuruma müracaat etmemenin haklý bir sebebe dayandýðýný genel hükümlere göre ispat edenler hakkýnda, yukarýdaki hükümler uygulanmaz.

Kýsa vadeli sigorta kollarýndan ve ölüm sigortasýndan kazanýlan diðer haklar, hakkýn doðduðu tarihten itibaren beþ yýl içinde istenmezse düþer.

Bu Kanuna göre baðlanan gelir ve aylýklarýný tahakkuk ettirildiði tarihlerden itibaren aralýksýz altý ay sonuna kadar tahsil etmeyenlerin gelir ve aylýklarý, gelir ve aylýk baðlanma þartlarýnýn devam edip etmediðinin tespiti amacýyla durdurulur.

Genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin alacaklarý, hakký doðuran olayýn öðrenildiði tarihten itibaren iki yýl içinde istenmezse zamanaþýmýna uðrar, hakký doðuran olay tarihinden itibaren ise beþ yýl sonunda düþer.

Sigortalýlar ile bunlarýn hak sahiplerinin, genel saðlýk sigortalýlarý ile bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin, bu Kanunun uygulanmasý bakýmýndan hak ettikleri alacaklarýnýn süresi içinde ödenememesi halinde, avans verilmesine Kurum yetkilidir.

Saðlýk hizmeti sunucularýna, tahakkuk etmiþ alacaklarý faturalarýn teslim tarihinden itibaren en geç yetmiþbeþ gün içinde ödenir. Ýþlemlerin gecikmesi halinde tahakkuk eden tutarýn % 75'i ilâ % 90'ý arasýndaki tutar, son ödeme tarihini takip eden ilk iþ gününde alacaklarýndan kesilmek üzere avans olarak ödenir.

Ücretlerden kesinti yapýlmamasý, özel sigortalara iliþkin hükümler ve sosyal güvenlik sözleþmelerinin yürütülmesi

MADDE 98- Ýþveren, sosyal sigortalar ve genel saðlýk sigortasý için kendisine düþen yükümlülükler nedeniyle, sigortalýlarýn ücretlerinden kesinti yapamaz. Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde özel sigortalara iliþkin hükümler, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasýnda dikkate alýnmaz.

Bu Kanun gereðince saðlýk hizmetlerinden yararlananlarýn ödemekle yükümlü olduklarý katýlým paylarý, özel sigorta þirketleri tarafýndan teminat veya ödeme konusu yapýlamaz.

Uluslararasý sosyal güvenlik sözleþmeleri kapsamýnda yapýlacak her türlü iþlemler ve hesaplaþmalar, Kurum tarafýndan yürütülür. Ýlgili sözleþmelerde irtibat kurumuna yapýlan atýflar, Kuruma yapýlmýþ sayýlýr.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Çeþitli Hükümler

Sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler ve bildirimler

MADDE 99- Sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri ile ilgili yapýlacak her türlü kanunî düzenlemeler bu Kanunda yapýlýr.

Bu Kanun gereðince yapýlacak bildirimler hakkýnda, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayýlý Tebligat Kanunu hükümleri uygulanýr.

Bilgi ve belge isteme hakký, bilgi ve belgelerin Kuruma verilme usûlü

MADDE 100- Kurum, bu Kanun hükümlerine iliþkin yapýlan soruþturmalar hakkýnda Cumhuriyet savcýlýklarýndan, kamu ve özel hukuk tüzel kiþileri ile gerçek kiþilerden bilgi ve belge isteyebilir.

Kurum, bu Kanun gereði verilecek her türlü belge veya bilginin internet, elektronik ve benzeri ortamda gönderilmesi hususunda, gerçek ve tüzel kiþileri zorunlu tutmaya yetkilidir.

Belge veya bilgileri internet, elektronik ve benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulan gerçek ve tüzel kiþilerin, Kurumun bilgi iþlem sistemlerinin herhangi bir nedenle hizmet dýþý kalmasý sonucu belge ve bilgiyi, bu Kanunda öngörülen sürenin son gününde Kuruma gönderememesi ve muhteviyatý primleri de yasal süresi içinde ödeyememesi halinde, sorunlarýn ortadan kalktýðý tarihi takip eden üçüncü iþgününün sonuna kadar belge veya bilgiyi gönderir ve muhteviyatý primleri de ayný sürede Kuruma öder ise bu yükümlülükleri Kanunda öngörülen sürede yerine getirmiþ kabul edilir.

Bu maddenin uygulanmasý ile ilgili usûl ve esaslar, Kurum tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Uyuþmazlýklarýn çözüm yeri

MADDE 101- Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasýyla ilgili ortaya çýkan uyuþmazlýklar iþ mahkemelerinde görülür.

ALTINCI KISIM

Ýdarî Para Cezalarý ve Fesih Hükümleri

Kurumca verilecek idarî para cezalarý

MADDE 102- Kurumca dayanaðý belirtilmek suretiyle diðer kanunlarda suç oluþtursa dahi ayrýca bu Kanunun;

a) 8 inci maddenin birinci fýkrasý ile 61 inci maddede belirtilen bildirgeleri; Kurumca belirlenen þekle ve usûle uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduðu halde anýlan ortamda göndermeyenler veya bu Kanunda belirtilen süre içinde vermeyenlere, her bir sigortalý için aylýk asgarî ücret tutarýnda, idarî para cezasý uygulanýr.

b) 11 inci maddede belirtilen bildirgeyi, Kurumca belirlenen þekle ve usûle uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduðu halde, anýlan ortamda göndermeyenler veya bu Kanunda belirtilen süre içinde Kuruma vermeyenlere;

1) Kamu idareleri ile bilanço esasýna göre defter tutmak zorunda olanlar için asgarî ücretin üç katý tutarýnda,

2) Diðer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgarî ücretin iki katý tutarýnda,

3) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylýk asgarî ücret tutarýnda,

idarî para cezasý uygulanýr.

c) 86 ncý maddenin birinci fýkrasý uyarýnca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen þekilde ve usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduðu halde anýlan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;

1) Belgenin asýl olmasý halinde aylýk asgarî ücretin üç katýný geçmemek kaydýyla belgede kayýtlý sigortalý sayýsý baþýna, aylýk asgarî ücretin beþte biri tutarýnda,

2) Belgenin ek olmasý halinde, aylýk asgarî ücretin üç katýný geçmemek kaydýyla her bir ek  belgede kayýtlý sigortalý sayýsý baþýna, aylýk asgarî ücretin sekizde biri tutarýnda,

3) Ek belgenin 86 ncý maddenin beþinci fýkrasýna istinaden Kurumca re'sen düzenlenmesi durumunda, aylýk asgarî ücretin yarýsý tutarýnda,

4) Belgenin mahkeme kararý, Kurum veya diðer kamu idarelerinin denetim ve kontrolle görevlendirilmiþ memurlarýnca yapýlan tespitler sonucunda veya bu idareler tarafýndan düzenlenen belgelerden hizmetleri veya kazançlarý Kuruma bildirilmediði veya eksik bildirildiði anlaþýlan sigortalýlarla ilgili olmasý halinde, belgenin asýl veya ek nitelikte olup olmadýðý, iþverence düzenlenip düzenlenmediði dikkate alýnmaksýzýn, aylýk asgarî ücretin üç katý tutarýnda,

idarî para cezasý uygulanýr.

d) 59 uncu madde uyarýnca Kurumun defter ve belge incelemeye yetkili denetim ve kontrolle görevlendirilmiþ memurlarý tarafýndan veya 59 uncu maddenin beþinci fýkrasýnda belirtilen serbest muhasebeci malî müþavirler ile yeminli malî müþavirlerce düzenlenen raporlara istinaden, Kuruma bildirilmediði tespit edilen eksik iþçilik tutarýnýn mal edildiði her bir ay için, aylýk asgarî ücretin üç katý tutarýnda idarî para cezasý uygulanýr.

e) 86 ncý maddenin ikinci fýkrasýndaki yükümlülüðü Kurumca yapýlan yazýlý ihtara raðmen onbeþ gün içinde mücbir sebep olmaksýzýn yerine getirmeyenlere;

1) Bilanço esasýna göre defter tutmakla yükümlü iseler, aylýk asgarî ücretin oniki katý tutarýnda,

2) Diðer defterleri tutmakla yükümlü iseler, aylýk asgarî ücretin altý katý tutarýnda,

3) Defter tutmakla yükümlü deðil iseler, asgarî ücretin üç katý tutarýnda,

4) Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutarýný aþmamak kaydýyla; defter ve belgelerin tümünü verilen süre içinde ibraz etmekle birlikte, kullanýlmaya baþlanmadan önce tasdik ettirilmesi zorunlu olduðu halde tasdiksiz tutulmuþ olan defterler, kanunî tasdik süresi geçtikten sonra tasdik ettirilmiþ olan defterlerin tasdik tarihinden önceki kýsmý, iþçilikle ilgili giderlerin iþlenmemiþ olduðu tespit edilen defterler, sigorta primleri hesabýna esas tutulan kazançlarýn kesin olarak tespitine imkân vermeyecek þekilde usûlsüz, karýþýk veya noksan tutulmuþ defterler, herhangi bir ay için sigorta primleri hesabýna esas tutulmasý gereken kazançlarýn ve kazançlarla ilgili ödemelerin (sigorta primine esas kazancýn ödemeye baðlý olduðu durumlar dahil) o ayýn dahil bulunduðu hesap dönemine ait defterlere iþlenmemiþ olmasý halinde, o aya ait defter kayýtlarý, Vergi Usul Kanunu gereðince bilanço esasýna göre defter tutulmasý gerekirken iþletme hesabý esasýna göre tutulmuþ defterler geçerli sayýlmaz ve bu geçersizlik hallerinin her biri için, aylýk asgarî ücretin yarýsý tutarýnda,

5) Ýþverenler tarafýndan ibraz edilen aylýk ücret tediye bordrosunda; asgarî olarak iþyerinin sicil numarasý, bordronun iliþkin olduðu ay, sigortalýnýn adý, soyadý, sigortalýnýn sosyal güvenlik sicil numarasý, ücret ödenen gün sayýsý, sigortalýnýn ücreti, ödenen ücret tutarý yer alýr. Ücretin alýndýðýna dair sigortalýnýn imzasýný ihtiva etmeyen (makbuz mukabilinde veya banka kanalýyla yapýlan ödemeler hariç) ücret tediye bordrolarý geçerli sayýlmaz ve bu geçersizlik hallerinin her biri için aylýk asgarî ücretin yarýsý tutarýnda,

idarî para cezasý uygulanýr. Verilen süre dýþýnda ibraz edilen defter ve belgelerin tümünün veya bir bölümünün geçersiz olmasý durumunda, tutulan defter türü de dikkate alýnarak bu bendin sadece (1), (2) ve (3) numaralý alt bentlerine göre idarî para cezasý uygulanýr.

f) 86 ncý maddenin altýncý fýkrasýnda ve 85 inci maddenin beþinci fýkrasýnda belirtilen yükümlülükleri belirtilen sürede yerine getirmeyenlere, aylýk asgarî ücretin iki katý tutarýnda idarî para cezasý uygulanýr.

g) 8 inci maddenin üçüncü ve altýncý fýkralarýnda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kurum ve kuruluþlar ile tüzel kiþilere ve 8 inci maddenin dördüncü fýkrasýndaki yükümlülüðü yerine getirmeyen sigortalýlara, aylýk asgarî ücret tutarýnda idarî para cezasý uygulanýr.

h) Saðlýk hizmeti sunulmadýðý halde saðlýk hizmetini fatura edenler; faturayý veya faturaya dayanak oluþturan belgeleri gerçeðe aykýrý olarak düzenleyenler; 64 üncü madde gereðince kapsam dýþý tutulan saðlýk hizmetlerini kapsam içinde olan saðlýk hizmetleri gibi gösterenler; saðlýk hizmetlerine hak kazanmayan kiþilere sunduklarý saðlýk hizmetlerini fatura edenler hakkýnda bu fiilleri nedeniyle Kurumun yersiz ödediði tutarýn beþ katý idarî para cezasý uygulanýr.

ý) 71 inci maddede yer alan kimlik tespiti yükümlülüðünü yapmayan ve bu nedenle Kurumun zarara uðramasýna sebebiyet veren saðlýk hizmeti sunucularýndan, uðranýlan zararýn beþ katý idarî para cezasý uygulanýr.

j) Kurumun mahsup suretiyle tahsilini yaptýðý haller hariç olmak üzere, alýnmasý gereken katýlým paylarýný tahsil etmeyen saðlýk hizmeti sunucularýna, fiilin her tekrarýnda tahsil edilmeyen katýlým payýnýn on katý tutarýnda idarî para cezasý uygulanýr.

k) 63 üncü madde gereði Kurumca saðlanan yardýmcý üreme yöntemlerinin týbbî etik dýþýnda uygulanmasý halinde, bu fiili iþleyen saðlýk hizmeti sunucularýna Kurumca vak’a için yapýlan tedavi masrafýnýn beþ katý tutarýnda idarî para cezasý uygulanýr.

l) Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiþ memurlarýnýn, bu Kanunun uygulanmasýndan doðan inceleme ve soruþturma görevlerini yerine getirmeleri sýrasýnda iþverenler, sigortalýlar, iþyeri sahipleri ve bu iþle ilgili diðer kiþiler, görevlerini yapmasýna engel olamazlar. Engel olanlar hakkýnda eylemleri baþka bir suç oluþtursa dahi, aylýk asgarî ücretin iki katý tutarýnda idarî para cezasý uygulanýr.

Mahkeme kararýna, Kurum veya diðer kamu idarelerinin denetim ve kontrolle görevlendirilmiþ memurlarýnca yapýlan tespitlere ya da kamu idarelerinden alýnan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi halinde, bu maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (b) bentlerinde öngörülen cezalar % 50 oranýnda uygulanýr.

Ýdarî para cezasý uygulanmasý 8 inci, 11 inci ve 86 ncý maddelerde belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi yükümlülüðünü kaldýrmaz.

Ýdarî para cezalarý ilgiliye teblið ile tahakkuk eder. Teblið tarihinden itibaren onbeþ gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarýna yatýrýlýr veya ayný süre içinde Kuruma itiraz edilebilir. Ýtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazý reddedilenler, kararýn kendilerine teblið tarihinden itibaren onbeþ gün içinde yetkili sulh ceza  mahkemesine baþvurabilirler. Bu süre içinde baþvurunun yapýlmamýþ olmasý halinde, idarî para cezasý kesinleþir.

Ýdarî para cezalarýnýn, Kuruma itiraz edilmeden veya yargý yoluna baþvurulmadan önce teblið tarihinden itibaren onbeþ gün içinde peþin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peþin ödeme idarî para cezasýna karþý yargý yoluna baþvurma hakkýný etkilemez. Ancak Kurumca veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiþ olan ceza tutarýnýn dörttebirlik kýsmý, 89 uncu maddenin ikinci fýkrasý hükmü de dikkate alýnarak tahsil edilir.

Mahkemeye baþvurulmasý idarî para cezasýnýn takip ve tahsilini durdurmaz. Teblið tarihinden itibaren onbeþ gün içinde ödenmeyen idarî para cezalarý, 89 uncu madde hükmü gereðince hesaplanacak gecikme cezasý ve gecikme zammý ile birlikte tahsil edilir.

Ýdarî para cezalarý on yýllýk zamanaþýmý süresine tâbidir. Zamanaþýmý süresi, fiilin iþlendiði tarihten itibaren baþlar.

Ýdarî para cezalarý hakkýnda, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayýlý Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanýr.

Ýdarî yaptýrýmlar ve fesih

MADDE 103- Kurumca yapýlan inceleme neticesinde haksýz menfaat temin etmek maksadýyla;

a) Saðlýk hizmeti sunulmadýðý halde saðlýk hizmetini fatura ettiði,

b) Faturayý veya faturaya dayanak oluþturan belgeleri, gerçeðe aykýrý olarak düzenlediði,

c) 64 üncü madde gereðince kapsam dýþý tutulan saðlýk hizmetlerini, kapsam içinde olan saðlýk hizmetleri gibi gösterdiði,

d) Saðlýk hizmetlerine hak kazanmayan kiþilere, saðlýk hizmeti sunarak Kuruma fatura ettiði,

tespit edilen saðlýk hizmeti sunucularý hakkýnda genel hükümlere göre takip yapýlýr. Bu fiiller nedeniyle Kurumun yersiz ödediði tutar 96 ncý maddeye göre geri alýnýr. Ayrýca bu fiilî iþleyen saðlýk hizmeti sunucularýnýn varsa Kurum ile yaptýklarý sözleþmeleri; ilk fiilde bir ay, ilk fiilden itibaren iki yýllýk dönem içerisindeki tekrarý halinde üç ay, ayný dönem içerisinde ikinci kez tekrarý halinde ise bir yýl süreyle feshedilir.

Yukarýdaki fýkranýn (d) bendi hariç olmak üzere anýlan fiillerin sözleþmesiz saðlýk hizmet sunucularý tarafýndan iþlenmesi halinde, bir yýl süreyle acil durumlar hariç ödeme yapýlmaz. Saðlýk hizmet sunucusu bu süre içerisinde bu durumu saðlýk hizmeti alan tüm kiþilere yazýlý olarak bildirmek zorundadýr. Bildirilmeyen kiþilerin fatura bedelleri Kurum tarafýndan ödenerek, saðlýk hizmet sunucusundan iki katý olarak tahsil edilir.

71 inci maddede yer alan kimlik tespiti yükümlülüðünü yapmayan ve bu nedenle bir baþka kiþiye saðlýk hizmeti sunulmasý nedeniyle Kurumun zarara uðramasýna sebebiyet veren saðlýk hizmeti sunucularýndan uðranýlan zarar geri alýnýr.

YEDÝNCÝ KISIM

Yürürlükten Kaldýrýlan, Deðiþtirilen, Son ve Geçici Hükümler

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Deðiþtirilen ve Yürürlükten Kaldýrýlan

Hükümler

Diðer kanunlardaki atýflar

MADDE 104- Bu Kanunla yürürlükten kaldýrýlmayan hükümleri saklý kalmak kaydýyla, 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý, 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý kanunlara yapýlan atýflar ile diðer kanunlarda sosyal sigorta haklarýna, yardýmlarýna ve yükümlülüklerine, sigortalýlýða ve hak sahipliði þartlarýna, saðlýk hizmetlerinin veya tedavi bedellerinin ödenmesine iliþkin yapýlan atýflar bu Kanunun ilgili maddelerine yapýlmýþ sayýlýr.

27/7/1967 tarihli ve 926 sayýlý Türk Silâhlý Kuvvetleri Personel Kanununda kadrosuzluk tazminatýnýn ödenmesine iliþkin T.C. Emekli Sandýðýna yapýlmýþ olan atýf ile diðer kanunlarda T.C. Emekli Sandýðýna, Sosyal Sigortalar Kurumuna, Bað-Kur'a yapýlmýþ atýflar Kuruma yapýlmýþ sayýlýr.

Deðiþtirilen, eklenen ve uygulanmayacak hükümler

MADDE 105- a) 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun:

1) 89 uncu maddesinin birinci fýkrasýnda geçen "aylýk baðlamaya esas" ibaresi "ek 70 inci maddeye göre hesaplanacak" þeklinde deðiþtirilmiþtir.

2) Ek 19 uncu maddesi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

"EK MADDE 19- Vazife malûlü erlerle, bunlarýn dul ve yetimlerine ödenecek aylýk veya gelirlerin alt sýnýrý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 27 nci veya 33 üncü maddeleri hükümlerine göre belirlenir."

3) Ek 48 inci maddesinin son fýkrasýnýn baþýna "Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda yaþlýlýk aylýðýna hak kazananlar hakkýnda, ayný Kanunun geçici 2 nci maddesinin (d) bendinin uygulanmasýnda:" ibaresi eklenmiþtir.

4) Ek 68 inci maddesine birinci fýkra olarak "Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda yaþlýlýk aylýðýna hak kazananlar hakkýnda, ayný Kanunun geçici 2 nci maddesinin (d) bendinin uygulanmasýnda:" ibaresi eklenmiþ; ayný maddede geçen "ödenir" ve "ödeme yapýlýr" ibareleri "hesaplanýr" þeklinde deðiþtirilmiþ; ayný maddenin dördüncü fýkrasýnda geçen "Bu tazminatlar ilgililere ödendikçe iki ay içinde faturasý karþýlýðýnda Hazineden tahsil olunur." cümlesi ile ayný maddenin beþinci ve son fýkrasý madde metninden çýkarýlmýþ ve ayný maddenin diðer fýkralarý (a), (b), (c), (d) ve (e) bentleri olarak düzenlenmiþtir.

5) Ek 70 inci maddesinin birinci fýkrasýnda geçen "Sandýk iþtirakçilerine ödenmekte olan;" ve "emeklilik keseneðine ve Kurum karþýlýðýna tâbi tutulur." ibareleri sýrasýyla "Emekli ikramiyesinin hesabýnda;" ve "dikkate alýnýr" þeklinde; ayný maddenin son fýkrasý da “Personel kanunlarýnda yer alan aylýða iliþkin gösterge ve ek göstergeler esas alýnarak bulunan tutarlar da emekli ikramiyesi hesabýnda dikkate alýnýr."  olarak deðiþtirilmiþtir.

6) Ek 73 üncü maddesine birinci fýkra olarak "Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda yaþlýlýk aylýðýna hak kazananlar hakkýnda, ayný Kanunun geçici 2 nci maddesinin (d) bendinin uygulanmasýnda:" ibaresi eklenmiþ; ayný maddenin birinci fýkrasýnda geçen "toptan ödeme yapýlabilmesi için" ibaresi "toptan ödeme hesaplanabilmesi için" þeklinde; ikinci fýkrasýnda geçen "emeklilik" kelimesi "hesaplama" þeklinde deðiþtirilmiþ ve ayný maddenin fýkralarý (a), (b) ve (c) bentleri olarak düzenlenmiþtir.

b) 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý Tarým Ýþçileri Sosyal Sigortalar Kanununun:

1) 21 inci maddesi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

"MADDE 21- Yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna hak kazanan sigortalýya, Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 29 uncu maddesinde belirtilen esaslara göre aylýk baðlanýr."

2) 30 uncu maddesi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

"MADDE 30- Bu Kanunun gerektirdiði her türlü yardým ve ödemeler için sigortalýlardan % 12,5'i genel saðlýk sigortasý primi olmak üzere % 32,5 oranýnda prim alýnýr."

3) 39 uncu maddesinin (a) bendi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

"a) Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 13, 14, 19, 20, 21, 22, 25, 26, 27, 28, 33, 34, 35, 36, 54, 55, 57, 58, 59, 60, 61, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73,76, 77,78, 89, 94, 95, 96, 97, 100 ve 101 inci maddeleri ile 41 inci maddenin (b) bendi, 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun Geçici 82 nci maddesi,”

c) 29/5/1986 tarihli ve 3294 sayýlý Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþmayý Teþvik Kanununun 2 nci maddesinin ikinci fýkrasý aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

"Ancak, Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 60 ýncý maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendinde sayýlan genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin ayný Kanun gereði ödedikleri katýlým paylarý ile diðer saðlýk hizmetlerinin karþýlanmayan kýsmý, bu Kanun kapsamýndadýr. Ancak yýl içinde ödenen tutarlar, takip eden yýlda Hazine tarafýndan Fona geri ödenir."

d) 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayýlý Harcýrah Kanununun 18 inci maddesinin baþlýðý ve birinci fýkrasýnýn birinci paragrafý aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

"Ehliyet tespiti, imtihan ve hava deðiþimi için baþka yere gönderilenler:

Memurlar, yardýmcý hizmetler sýnýfýna dahil personel ve kurumlarda yalnýz ödenek mukabili çalýþanlardan, memuriyet mahalli dýþýna;"

e) 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayýlý Yurtdýþýnda Bulunan Türk Vatandaþlarýnýn Yurtdýþýnda Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakýmýndan Deðerlendirilmesi Hakkýnda Kanunun:

1) 1 inci maddesi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

"MADDE 1- Türk vatandaþlarýnýn yurt dýþýnda 18 yaþýný doldurduktan sonra, Türk vatandaþý iken geçen ve belgelendirilen sigortalýlýk süreleri ve bu süreleri arasýnda veya sonunda her birinde bir yýla kadar olan iþsizlik süreleri ile yurt dýþýnda ev kadýný olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluþlarýna prim ödenmemiþ olmasý ve istekleri halinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakýmýndan deðerlendirilir."

2) 2 nci maddesinin (a) bendinin sonuna "Sosyal Güvenlik Kurumu Baþkanlýðý" ibaresi ve ayný maddeye aþaðýdaki (e) ve (f) bentleri eklenmiþtir.

“e) Kurum; Sosyal Güvenlik Kurumu Baþkanlýðýný,

f) Bakanlýk; Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýný,"

3) 3 üncü maddesi baþlýðý ile birlikte aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

"Baþvurulacak kuruluþ

MADDE 3- Sigortalýlar ile yurt dýþýnda çalýþmakta iken veya yurda kesin dönüþ yaptýktan sonra ölenlerin Türk vatandaþý olan hak sahipleri Kuruma müracaat etmek suretiyle bu Kanunla getirilen haklardan yararlanýrlar."

4) 4 üncü maddesi baþlýðý ile birlikte aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

"Borçlanma tutarý ve borçlanma tutarýnýn iadesi

MADDE 4- Borçlanýlacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarý, baþvuru tarihindeki prime esas asgarî ve azamî günlük kazanç arasýnda seçilecek günlük kazancýn % 32'sidir. Borçlanýlan süreler, yurda kesin dönüþ yapýlmýþ olmasý þartýyla aylýk tahsisi için yazýlý talepleri halinde Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 41 inci maddesinin son fýkrasý hükümlerine göre deðerlendirilir. Borçlanmaya iliþkin Kurumca tahakkuk ettirilen borç tutarý, teblið edildiði tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Ödeme yapýlan gün sayýsý prim ödeme gün sayýsýna ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenler için yeniden baþvuru þartý aranýr.

Borçlanmadan sonradan vazgeçenler ile yapýlan borçlanma sonrasýnda aylýk baðlanmasý için gerekli þartlarý yerine getiremeyenlere ve bunlarýn hak sahiplerine talepleri üzerine yaptýklarý ödemeler, faiz uygulanmaksýzýn iade edilir.

Yurt dýþýnda iken borçlanma isteðinde bulunacak sigortalý veya hak sahipleri Yeni Türk Lirasý olarak bildirilecek borç tutarýný döviz cinsinden, Türkiye'de ise Yeni Türk Lirasý olarak öderler."

5) 5 inci maddenin birinci fýkrasý "Yurt dýþýndaki sigortalýlýk sürelerinin tespitinde, bunu belirten ve istek sahibinin ibraz edeceði ispatlayýcý belgelerde kayýtlý bulunan tarihler arasýndaki son tarihten geriye doðru olmak üzere gün sayýlarý esas alýnýr, bu tespitte 1 yýl 360 gün, 1 ay 30 gün hesaplanýr." þeklinde deðiþtirilmiþ; ayný maddenin üçüncü fýkrasýnýn sonuna "Bu durumda olanlar Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlýr." cümlesi eklenmiþ; maddeye "Sosyal güvenlik sözleþmesi yapýlmýþ ülkelerdeki hizmetlerini, bu Kanuna göre borçlananlarýn, sözleþme yapýlan ülkede ilk defa çalýþmaya baþladýklarý tarih, ilk iþe giriþ tarihi olarak dikkate alýnmaz." fýkrasý eklenmiþtir.

6) 6 ncý maddenin (A) fýkrasýnýn son paragrafý "Yukarýdaki þartlarý yerine getirenlerden tahsise hak kazananlarýn aylýklarý, yazýlý istek tarihini takip eden ay baþýndan itibaren baþlatýlmak üzere Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunu hükümlerine göre baðlanýr." þeklinde deðiþtirilmiþ,

Ayný maddenin (B) fýkrasý; "B) Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylýk baðlananlardan tekrar yurt dýþýnda yabancý ülke mevzuatýna tâbi çalýþanlar, ikamete dayalý bir sosyal sigorta ya da sosyal yardým ödeneði alanlar ile Türkiye'de sigortalý çalýþmaya baþlayanlarýn aylýklarý, tekrar çalýþmaya baþladýklarý veya ikamete dayalý bir ödenek almaya baþladýklarý tarihten itibaren kesilir. Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun sosyal güvenlik destek primi hakkýndaki hükümleri, bu Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylýk baðlananlar için uygulanmaz.

Yurt içinde veya yurt dýþýnda çalýþmasý sona erenlerin veya ikamete dayalý bir ödenek alanlardan ödenekleri sona erenlerin, aylýklarýnýn tekrar ödenmesi için yazýlý talepte bulunmalarý halinde, talep tarihini izleyen ay baþýndan itibaren aylýklarý tekrar ödenmeye baþlanýr." þeklinde deðiþtirilmiþtir.

f) 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayýlý Kanunun 2 nci maddesinin (b) bendine “Sosyal Güvenlik Kanunlarý;” ibaresinden sonra gelmek üzere “Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunu,” ibaresi eklenmiþtir.

 g) 27/4/2005 tarihli ve 5335 sayýlý Kanunun 30 uncu maddesi ile 10/7/1987 tarihli ve 285 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesinin onbirinci fýkrasý hariç olmak üzere, diðer kanunlarýn bu Kanuna aykýrý hükümleri uygulanmaz.

h) 27/7/1967 tarihli ve 926 sayýlý Kanunun ek 18 inci maddesinin (b) fýkrasý "b) (a) fýkrasýna göre bulunacak tutar, Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun yürürlük tarihinden önce göreve baþlayanlarýn emekliliklerinde, Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun geçici 2 nci maddesinin (d) bendine göre hesaplanacak kýsmî aylýðýn hesabýnda dikkate alýnýr." þeklinde deðiþtirilmiþtir.

Yürürlükten kaldýrýlan hükümler

MADDE 106- 1) 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun, geçici 20 inci, geçici 81 inci, geçici 82 nci ve geçici 87 nci ve geçici 89 uncu maddeleri hariç diðer maddeleri,

2) 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý Esnaf ve Sanatkârlar ve Diðer Baðýmsýz Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun, 1 ilâ 23 üncü, geçici 10 uncu ve geçici 11 inci maddeleri hariç diðer maddeleri,

3) 29/8/1977 tarihli ve 2108 sayýlý Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasasýnýn 4 üncü ve 5 inci maddeleri,

4) 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý Tarýmda Kendi Adýna ve Hesabýna Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kanunu,

5) 24/5/1983 tarihli ve 2829 sayýlý Sosyal Güvenlik Kurumlarýna Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleþtirilmesi Hakkýnda Kanun,

6) 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý Tarým Ýþçileri Sosyal Sigortalar Kanununun 1 ilâ 5 inci, 13 ilâ 17 nci maddeleri,

7) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanununun 107 nci, 188 inci, 209 uncu ve ek 22 nci maddeleri,

8) 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun, 12 ilâ 19 uncu maddeleri, 23 üncü maddesi, 30 ilâ 39 uncu maddeleri, 41 ilâ 55 inci maddeleri, 57 ilâ 59 uncu maddeleri, 61 ilâ 64 üncü maddeleri, 66 ilâ 71 inci maddeleri, 72 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fýkralarý, 73 ilâ 77 nci maddeleri, 80 inci maddesi, 82 inci maddesinin (a), (b), (c) ve (ç) bentleri, 83 ilâ 88 inci maddeleri, 90 ýncý ve 91 inci maddeleri, 93 ilâ 100 üncü maddeleri, 102 nci maddesi, 105 ilâ 107 nci maddeleri, 112 ilâ 124 üncü maddeleri, 127 ilâ 129 uncu maddeleri, 131 ilâ 135 inci maddeleri, ek 2 ilâ ek 4 üncü maddeleri, ek 8 ve ek 9 uncu maddeleri, ek 11 inci maddesi, ek 13 ilâ ek 18 inci maddeleri, ek 21 ilâ ek 23 üncü maddeleri, ek 25 ilâ ek 27 nci maddeleri, ek 29 ve ek 30 uncu maddeleri, ek 31 inci maddesinin (a) ve (b) bentleri, ek 32 ilâ 34 üncü maddeleri, ek 37 nci maddesi, ek 39 uncu maddesi, ek 41 ilâ ek 47 nci maddeleri, ek 48 inci maddesinin son fýkrasý hariç diðer fýkralarý, ek 49 uncu maddesi, ek 56 ve ek 57 nci maddeleri, ek 59 uncu maddesi, ek 69 uncu maddesi, ek 72 nci maddesi, ek 74 ve ek 75 inci maddeleri, ek 80 inci maddesi, geçici 8 inci maddesi, geçici 15 inci maddesi, geçici 16 ncý maddesi, geçici 54 üncü, geçici 65 inci, geçici 85 inci, geçici 86 ncý, geçici 88 inci, geçici 96 ilâ geçici 98 inci, geçici 103, geçici 104, geçici 109 ilâ geçici 113 üncü, geçici 115 ilâ geçici 118 inci, geçici 120 nci, geçici 121 inci, geçici 139 ilâ geçici 141 inci, geçici 146 ncý, geçici 147 nci, geçici 150 ilâ geçici 151 nci, geçici 153 üncü, geçici 157 nci, geçici 159 uncu, geçici 161 ilâ geçici 166 ncý, geçici 170 inci, geçici 171 inci, geçici 173 üncü, geçici 176 ncý, geçici 180 inci, geçici 182 ilâ geçici 186 ncý, geçici 190 ilâ geçici 192, geçici 195 ilâ geçici 200 üncü, geçici 203 üncü, geçici 204 üncü, geçici 207 nci ve geçici 208 inci, geçici 210 ilâ geçici 212 nci, geçici 218 ilâ geçici 220 nci, ek geçici 1 inci, ek geçici 2 nci, ek geçici 7 nci, ek geçici 8 inci, ek geçici 11 inci, ek geçici 19 uncu, ek geçici 20 nci, ek geçici 22 nci ve ek geçici 23 üncü maddeleri,

9) 1/10/1992 tarihli ve 3841 sayýlý Kanunun geçici 1 inci maddesi, 24/11/1994 tarihli ve 4049 sayýlý Kanunun geçici 1 inci maddesi ve 13/6/2001 tarihli ve 4677 sayýlý Kanunun geçici 1 inci maddesi,

10) 14/1/1988 tarihli ve 311 sayýlý Memurlar ve Diðer Kamu Görevlileri ile Ýlgili Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 3 üncü maddesi,

11) 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayýlý Ýþsizlik Sigortasý Kanununun 56 ncý maddesinin (C) fýkrasý,

12) 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayýlý Avukatlýk Kanununun 186 ilâ 188 inci ve 191 inci maddeleri,

13) 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayýlý Noterlik Kanununun 201 ilâ 203 üncü maddeleri,

14) 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayýlý Saðlýk Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesinin (d) bendi ile geçici 3 üncü maddesi,

15) 22/1/1990 tarihli ve 399 sayýlý Kamu Ýktisadi Teþebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 Sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazý Maddelerinin Yürürlükten Kaldýrýlmasýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin 32 nci maddesindeki "resmî ve özel saðlýk kuruluþlarýnda ayakta ve yatarak tedavileri ile" ibaresi,

16) 4/6/1937 tarihli ve 3201 sayýlý Emniyet Teþkilatý Kanununun 89 uncu maddesi,

17) 4/2/1924 tarihli ve 406 sayýlý Telgraf ve Telefon Kanununun ek 23 üncü maddesi,

18) 1/11/1983 tarihli ve 2937 sayýlý Devlet Ýstihbarat Hizmetleri ve Milli Ýstihbarat Teþkilatý Kanununun 18 inci maddesi,

19) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayýlý Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinin birinci fýkrasýnýn (f) bendi ile (g) bendinde yer alan "ve tedavileri yaptýrýlýr" ibaresi,

20) 23/4/1981 tarihli ve 2453 sayýlý Yurt Dýþýnda Görevli Personele Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnda yer alan "ile yaralanan veya sakat kalanlarýn tedavi giderleri" ibaresi,

21) 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayýlý Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayýsiyle Alýnacak Tedbirlerle Yapýlacak Yardýmlara Dair Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü ve dördüncü fýkralarý,

22) 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayýlý 65 Yaþýný Doldurmuþ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaþlarýna Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanunun 7 nci maddesi,

23) 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayýlý Ýstiklal Madalyasý Verilmiþ Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Þeref Aylýðý Baðlanmasý Hakkýnda Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fýkrasý,

24) 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayýlý Harcýrah Kanununun 18 inci maddesinin (c) bendi ile 20 nci maddesi,

25) 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayýlý Kanunun 7 nci , 11 inci, geçici 1 ilâ geçici 4 üncü maddeleri ile ayný kanunda geçen "döviz" ibareleri,

26) 18/6/1992 tarihli ve 3816 sayýlý Kanunun birinci maddesinde yer alan "Genel Saðlýk Sigortasý uygulamasýna geçilinceye kadar" ibaresi,

yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.

Yönetmelikler

MADDE 107- Bu Kanunda bahsi geçen yönetmelikler bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir yýl içerisinde çýkarýlýr. Kurum, bu Kanunun diðer maddelerinin uygulanmasýna iliþkin usûl ve esaslarý yönetmelik ile düzenleme yetkisine sahiptir.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

Malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortasýna iliþkin bazý geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 1- Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce, 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanunu ile 2925 sayýlý Tarým Ýþçileri Sosyal Sigortalar Kanununa tâbi olanlar her türlü hak ve yükümlülükleri ile bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda, 1479 sayýlý Esnaf ve Sanatkârlar ve Diðer Baðýmsýz Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kanunu ve bu Kanunla mülga 2926 sayýlý Tarýmda Kendi Adýna ve Hesabýna Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kanununa tâbi olanlar her türlü hak ve yükümlülükleri ile bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda, 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununa tâbi olanlar her türlü hak ve yükümlülükleri ile bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c ) bendi kapsamýnda kabul edilir.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce çalýþmaya baþlayýp bu tarihten sonra aylýk talebinde bulunanlardan, birinci fýkrada belirtilen sigortalýlýk hallerinden birden fazlasýna tâbi olanlara yaþlýlýk aylýðýna hak kazanma þartlarýndan hangisinin uygulanacaðý, en son sigortalý sayýldýðý tarihten geriye doðru son yedi yýllýk fiilî hizmet süresi içinde en fazla hizmetin geçtiði sigortalýlýk hali, hizmet sürelerinin eþit olmasý halinde ise son sigortalýlýk durumu esas alýnarak belirlenir.

17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý kanunlara göre baðlanan veya talepte bulunulan; aylýk, gelir, tazminat, harp malûllüðü zammý ve diðer ödenekler ile 8/2/2006 tarihli ve 5454 sayýlý Kanunun 1 inci maddesine göre ödenmekte olan ek ödemenin verilmesine devam edilir. Bu gelir ve aylýklarýn durum deðiþikliði nedeniyle artýrýlmasý, azaltýlmasý, kesilmesi veya yeniden baðlanmasýnda, bu Kanunla yürürlükten kaldýrýlan ilgili kanun hükümleri uygulanýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarih itibarýyla 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý ve 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý kanunlara göre ödenmekte olan sosyal yardým zammý ile telafi edici ödeme tutarlarý, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanunu gereðince emekli aylýðý almakta olanlara ödenmekte olan makam ve yüksek hâkimlik tazminatý, görev ve temsil tazminatý ile ek ödemeler ve yardýmlar, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihte ödenen tutarlar esas alýnarak, ilgililerin gelir ve aylýklarýna ilave edilerek ödenir.

Baðlanmýþ aylýk ve gelirler, 55 inci maddenin ikinci fýkrasýna göre artýrýlýr.

Sosyal yardým zammýnýn ilavesinde tamamý daðýtýlacak þekilde, hak sahiplerinin gelir ve aylýklardaki hisseleri esas alýnýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce ölen, ancak bu Kanunla yürürlükten kaldýrýlan ilgili Kanun hükümlerine göre ölüm aylýðýnýn baðlanabilmesi için yeterli prim ödeme gün sayýsý olmayan sigortalýnýn hak sahiplerinin, bu Kanun hükümlerine göre ölüm aylýðýna hak kazanmasý halinde ölüm aylýðýna bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten itibaren hak kazanýlmýþ sayýlýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce 5434 sayýlý Kanuna tâbi olanlardan 44 üncü maddenin ikinci fýkrasý kapsamýnda emekliye sevk edilenler hakkýnda yaþ haddi, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun geçici 205 inci maddesi esas alýnarak uygulanýr.

3 üncü maddenin (29) uncu bendinde belirtilen güncelleme katsayýsýnda yer verilen ortalama günlük prime esas kazançtaki deðiþim oraný, bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki ilk yýl için, o yýl gerçekleþen asgarî ücretteki artýþ oraný olarak kabul edilir.

Bu Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarýna tâbi geçen çalýþmalar için baðlanacak aylýklarýn hesabý

GEÇÝCÝ MADDE 2- Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý kanunlara ve 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Kanunun geçici 20 nci maddesine tâbi sandýklara tâbi olanlara baðlanacak yaþlýlýk aylýklarý aþaðýdaki þekilde hesaplanýr:

a) Sigortalýnýn veya iþtirakçinin bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihe kadar geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayýlarýna veya fiilî hizmet süresine ait aylýk; bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önceki kanun hükümlerine göre, aylýk talep tarihindeki toplam prim ödeme gün sayýsý veya fiilî hizmet süresi üzerinden, bu Kanunun yürürlük tarihi itibarýyla hesaplanacak aylýðýnýn bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihe kadarki prim ödeme gün sayýsý veya fiilî hizmet süresi ile orantýlý bölümü, aylýk baþlangýç tarihine kadar geçen yýllar için, her yýl gerçekleþen güncelleme katsayýsý ile çarpýlarak hesaplanýr.

b) Sigortalýnýn veya iþtirakçinin bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten sonra geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayýlarýna ait aylýðý, aylýk talep tarihindeki toplam prim ödeme gün sayýsý üzerinden 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanacak aylýðýnýn, bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki prim ödeme gün sayýsýna orantýlý bölümü kadardýr.

c) Aylýk, (a) ve (b) bentlerine göre hesaplanan kýsmî aylýklarýn toplamýndan oluþur. Aylýklar ayrýca 29 uncu maddenin son fýkrasýna göre artýrýlarak belirlenir.

d) 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun ek 48 inci maddesi ile ek 68 inci, ek 73 üncü ve 27/7/1967 tarihli ve 926 sayýlý Kanunun ek 18 inci maddesi ve ilgili diðer maddeleri esas alýnarak hak edilen makam veya yüksek hâkimlik, temsil veya görev tazminatlarý ve ek göstergeler, bu maddenin (a) bendinde belirtilen kýsmî aylýklarýn hesabýnda dikkate alýnýr. Ancak (a) bendine göre yapýlacak hesaplama açýsýndan bu hükmün uygulanmasý sonucu daha yüksek ek göstergeye hak kazanýlmýþ olmasý, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun ek 70 inci maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendinin uygulanmasýnda esas alýnacak ek göstergelerin yükseltilerek uygulanmasý hakkýný doðurmaz.

e) Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarih itibarýyla 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Kanunun geçici 82 nci maddesinin (a) bendine göre gösterge sistemi içinde hesaplanacak kýsmî aylýklara esas gösterge, sigortalýlarýn ortalama yýllýk kazanç hesabýna giren takvim yýlý sayýsý esas alýnmak suretiyle hazýrlanacak olan gösterge ve üst gösterge tespit tablolarý esas alýnarak belirlenir. Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayýlý Kanuna göre yurt dýþý hizmet borçlanmasý yapan sigortalýlarýn bu sürelerinin, bu Kanuna göre hangi sigortalýlýk haline göre geçmiþ sayýlacaðýnýn belirlenmesinde; þayet borçlanma yapýlan sürelerden önce sigortalýlýklarý varsa en son sigortalýlýk haline göre, þayet sigortalýlýklarý yoksa, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda geçmiþ sigortalýlýk süresi olarak kabul edilir.

Bu Kanunun yürürlük tarihine kadar geçen sürelere iliþkin aylýðýn hesabýnda esas alýnan asgarî aylýk tutarý ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Kanunun geçici 82 nci maddesinin ikinci fýkrasýna göre belirlenen eski tam aylýk tutarý, toplam prim ödeme gün sayýsý içinde bu Kanunun yürürlük tarihine kadar geçen prim ödeme gün sayýsýnýn oranýna tekabül eden tutar üzerinden esas alýnýr.

Yurt dýþý hizmet borçlanmasý yapanlarýn aylýklarý da yukarýda belirtilen fýkralara göre hesaplanýr.

Malûllük ve ölüm aylýklarý, yukarýdaki fýkralarda belirtilen hükümler esas alýnarak, 27 nci veya 33 üncü madde hükümlerine göre hesaplanýr.

Önceki mevzuat hükümlerinin uygulanmasý, Devlet katkýsý ve geçici iþ göremezlik ödeneði

GEÇÝCÝ MADDE 3- Bu Kanuna göre çýkarýlmasý gereken yönetmelikler yürürlüðe girinceye kadar, mevcut tüzük ve yönetmeliklerin, bu Kanuna aykýrý olmayan hükümleri uygulanmaya devam edilir.

47 nci maddenin son fýkrasýnda sözü edilen Türk Silâhlý Kuvvetleri Saðlýk Yeteneði Yönetmeliði hükümleri, bu Kanunun yayýmlandýðý tarihten itibaren en geç iki yýl içinde, Kurumun da görüþü alýnarak, bu Kanun hükümlerine uyumlu hale getirilir.

Malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý ile genel saðlýk sigortasý primine Devlet katkýsýnýn oraný ile bu katkýnýn hesaplanmasýnda esas alýnan oraný, söz konusu sigorta kollarýnýn açýklarýnýn azalmasýna paralel olarak azaltmaya, Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Sigortalýlardan 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda olanlarýn, bu Kanuna göre istirahatli bulunup, geçici iþ göremezlik ödeneði alamadýklarý sürelere ait ücretleri ve çalýþýrken aldýklarý aylýklarý ile geçici iþ göremezlik ödenekleri arasýndaki farklar ilgili mevzuatýnda deðiþiklik yapýlýncaya kadar çalýþtýklarý kurumlarýnca ödenmeye devam edilir.

8/2/2006 tarihli ve 5454 sayýlý Kanunun 1 inci maddesi hükümleri bu Kanun kapsamýnda gelir ve aylýk baðlanan kiþiler için uygulanýr.

5434 sayýlý Kanuna iliþkin geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 4- Bu Kanunun yürürlüðe girmesinden önce sakatlýk kontenjanýndan göreve baþlayan ve T.C. Emekli Sandýðýna tâbi bir göreve devam edip bu Kanunun malûlen emeklilik þartlarýný taþýmayanlardan onbeþ yýl hizmeti bulunanlara, istekleri halinde yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

Kamu görevlilerinin emeklilik ikramiyeleri, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanun hükümlerince hesaplanarak bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir yýl süreyle, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun 89 uncu maddesi ve bu Kanunla mülga 24/5/1983 tarihli ve 2829 sayýlý Kanun ile personel kanunlarýna göre Kurumca ödenir ve ilgili kurumlardan tahsilât, anýlan maddedeki usûlle yapýlýr. Bir yýllýk sürenin dolmasýndan itibaren emekli ikramiyeleri 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun 89 uncu maddesi hükümlerine göre kamu görevlisinin son defa çalýþtýðý kurumunca, çalýþtýðý son kurumun özelleþtirilmesi halinde ise Hazinece ödenir.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihe kadar 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun mülga 12 nci maddesi uyarýnca isteðe baðlý iþtirakçi olarak T.C. Emekli Sandýðý ile iliþkilendirilenler ile ayný tarihe kadar isteðe baðlý iþtirakçi olmak üzere baþvuruda bulunanlardan gerekli koþullarý saðladýklarý anlaþýlanlarýn bu Kanuna göre isteðe baðlý sigortalý olmaya devam etmeleri durumunda emekli ikramiyeleri hakkýnda anýlan madde hükümlerinin uygulanmasýna devam olunur.

49 uncu maddede düzenlenen itibarî hizmet süreleri, emeklilik ikramiyelerinin hesabýnda dikkate alýnmaz.

8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanuna göre aylýða hak kazanamayýp bu Kanunda yapýlan düzenlemelere göre aylýða hak kazananlarýn prime esas kazancý olarak, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihteki emsali sigortalýnýn prime esas kazancý kabul edilir.

Bu durumdakilerin aylýk veya gelirleri, yukarýdaki fýkraya göre hesap edilecek prime esas kazanca, bu Kanuna göre hak edilen aylýk ve kazancýn hesap edilmesine iliþkin maddelerinin uygulanmasý suretiyle bulunur.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihte kamu idarelerinde hizmet akdi ile veya sözleþmeli olarak çalýþanlardan; ilgili kanunlarý gereði 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanun ile ilgilendirilenler ayný statüde çalýþmaya devam ettikleri sürece bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendine göre sigortalý sayýlýrlar. Ancak, bunlarýn prime esas kazançlarý ile emekli ikramiyeleri, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce uygulanan hükümlere göre tespit olunmaya devam olunur.

8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun mülga geçici 191 inci ve mülga geçici 192 nci maddeleri uyarýnca, istekleri üzerine 399 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnameye tâbi kurumlarda sözleþmeli olarak çalýþmakta iken anýlan Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 nci ve geçici 1 inci maddelerine göre zorunlu olarak, özelleþtirilen kurumlarda sözleþmeli olarak çalýþtýrýlmakta iken 28/5/1986 tarihli ve 3291 sayýlý Kanunun Anayasa Mahkemesi tarafýndan iptal edilen 16 ncý ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun ek 71 inci maddeleri uyarýnca ve sözleþmeli olarak çalýþtýklarý kurumun özel kanunundaki hükümler nedeniyle T.C. Emekli Sandýðý ile ilgilendirilmiþ olanlarýn söz konusu hizmetleri, bu Kanuna tâbi olarak geçmiþ sayýlýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanuna tâbi olan iþtirakçilerin, bu Kanuna göre belirlenen prime esas kazanç matrahý ile 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanuna göre keseneðe tâbi kazançlarý arasýndaki matrah farkýna ait sigorta primi iki yýl süre ile kurumlarýnca karþýlanýr.

8/9/1999 tarihi ile bu Kanunun yürürlük tarihi arasýnda T.C. Emekli Sandýðý iþtirakçisi olanlardan, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun 32 nci maddesine göre fiilî hizmet sürelerine zam yapýlanlarýn yaþ hadlerinden, eklenilen sürenin, üç yýldan çok olmamak üzere, yarýsý indirilir.

Kamu görevlilerinden personel kanunlarýna göre aylýksýz izinli sayýlanlardan, aylýksýz izinli olarak geçen süreleri esnasýnda isteðe baðlý sigortalýlýk primi ödemeyenlerin, istekleri halinde baþvuru tarihindeki prime esas kazanç tutarý üzerinden % 32 oranýnda hesap edilecek primleri defaten ödemeleri halinde, aylýksýz geçen izin süreleri hizmet sürelerine eklenir.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce ek göstergeli veya daha yüksek ek göstergeli görevlere atanan T.C. Emekli Sandýðý iþtirakçilerinin bu Kanunun yürürlüðe girmesinden sonra bu görevlerde geçen süreleri, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun ek 68 inci maddesi ile ek 73 üncü maddesinde belirtilen sürelerin doldurulmasýnda dikkate alýnýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihte, Emniyet Hizmetleri sýnýfýnda çalýþmakta olanlarla daha önce bu sýnýflarda çalýþmýþ bulunan personelden halen 4 üncü madde kapsamýnda çalýþmaya devam edenlerin istekleri halinde; 4 üncü maddenin üçüncü fýkrasýnýn (e) bendinde belirtilen okullarda geçen baþarýlý eðitim süreleri, ilgilinin talep tarihindeki en az aylýk alan komiser  yardýmcýsýnýn   prime  esas  kazancý  üzerinden  sigortalý  prim  hissesi  kendilerince, iþveren prim hissesi de kurumlarýnca verilmek suretiyle borcun teblið edildiði tarihten itibaren dört yýl içinde eþit taksitler halinde ödenir.

Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce, seçimler neticesinde belediye baþkaný olarak görev yapmýþ olup, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanunu haricindeki diðer sosyal güvenlik kanunlarýna göre malûllük veya yaþlýlýk aylýðý almakta olanlardan; 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun mülga 39 uncu maddesine göre aylýk baðlanmasý þartlarýný haiz olanlara, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren, bu kiþilerden bu Kanunun yürürlük tarihi itibarýyla 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun mülga 39 uncu maddesine göre aylýk baðlanmasý þartlarýný haiz olmayanlara ise bu þartlarý haiz olduklarý tarihten itibaren 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun ek 68 inci maddesinde belirtilen þartlar da dikkate alýnarak, emsali belediye baþkanýnýn almakta olduðu makam tazminatý ve buna baðlý olarak temsil veya görev tazminatý tutarý, bu Kanunun geçici 1 inci maddesi çerçevesinde almakta olduklarý malûllük veya yaþlýlýk aylýklarýna ilave edilmek suretiyle ödenir. Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce seçimler neticesinde belediye baþkaný olarak görev yapmýþ olup, bu Kanuna göre sigortalý iken malûllük veya yaþlýlýk aylýðý baðlananlardan; 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun mülga 39 uncu maddesine göre aylýk baðlanmasý þartlarýný haiz olanlara bu Kanunun geçici 2 nci maddesi hükümleri de dikkate alýnarak bu fýkrada belirtilen þartlar dahilinde söz konusu tazminatlar aylýklarýna ilave edilmek suretiyle ödenir. Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce seçimler neticesinde belediye baþkaný olarak görev yapmýþ olanlardan ölenlerin bu Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen þartlara sahip olmalarý halinde, 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun ek 68 inci maddesinde belirtilen þartlar da dikkate alýnarak, hak sahiplerine bu Kanunun 34 üncü, geçici 1 inci ve geçici 2 nci  maddeleri  hükümlerine göre söz konusu tazminatlar bu Kanunun yürürlük tarihinden önce ölenler için bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren, bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölenler için ise ölüm tarihinden itibaren ölüm aylýklarýna eklenmek suretiyle ödenir. Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce seçimler neticesinde belediye baþkaný olarak görev yapmýþ olanlardan; malûllük aylýðý almakta olanlar ile malûllük aylýðýna hak kazanacaklar 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun mülga 39 uncu maddesinde belirtilen aylýk baðlamaya iliþkin þartlar dikkate alýnmaksýzýn yukarýda belirtilen tazminat haklarýndan yararlandýrýlýr.

Toptan ödeme ve ihya geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 5- Bu Kanuna göre yapýlacak toptan ödemelerin, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önceki hizmet sürelerine ait bölümü, bu Kanunla bazý maddeleri yürürlükten kaldýrýlan ilgili kanun hükümlerine göre bu Kanunun yürürlük tarihi itibarýyla hesaplanarak, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarih ile toptan ödemenin yapýlmasýna iliþkin yazýlý istek tarihine kadar geçen yýllar için her yýlýn güncelleme katsayýsý ile çarpýlarak bulunan tutar, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten sonraki süreler için bu Kanuna göre hesaplanan toptan ödeme tutarýna ilave edilerek ödenir.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce toptan ödeme yapýlarak tasfiye edilen hizmetlerin 31 inci, 36 ncý ve 41 inci maddelere göre ihyasýnda veya borçlanýlmasýnda, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarih itibarýyla bu Kanunla bazý maddeleri yürürlükten kaldýrýlan ilgili kanunun hükümlerine göre hesaplanan tutarý, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarih ile ihya talebine iliþkin yazýlý istek tarihi arasýnda geçen yýllar için, her yýlýn güncelleme katsayýsý ile çarpýlarak bulunan deðeri dikkate alýnýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanunun mülga 87 nci maddesinde sayýlan sebepler nedeniyle görevlerinden ayrýlan, kurumlarýnca malûllük ve yaþ haddi dahil re'sen emekliye sevk edilen ve ölenlerden; kesenek iadesi veya toptan ödeme yapýlmak suretiyle hizmetleri tasfiye edilmiþ veya bu süreleri hariç tutularak aylýk baðlanmýþ veya bu sürelerle birlikte aylýða hak kazanmýþ olanlarýn, kendileri veya dul ve yetimlerinin bu Kanunun 31 inci ve 41 inci maddelerinde belirtilen esaslara göre hesaplanacak olan meblaðý, ayný maddedeki þartlarla Kuruma ödemeleri halinde, paranýn ödendiði tarihi takip eden ay baþýndan itibaren kendilerine veya bu tarihte aylýða müstahak dul ve yetimlerine aylýk baðlanýr veya baðlanmýþ aylýklarý düzeltilir. Ancak bu kiþilere emekli ikramiyesi ödenmez.

Kesenek veya toptan ödemeleri zamanaþýmýna uðramýþ olmasý nedeniyle hizmetleri tasfiye edilmiþ olanlarýn, tasfiye edilmiþ süreleri bu Kanuna göre birleþtirilecek hizmetlerden kabul edilir.

506 sayýlý Kanuna iliþkin geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 6- 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Kanuna göre 1/4/1981 tarihinden önce malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýna tescil edilmiþ olanlar hakkýnda, bu Kanunun 38 inci maddesinin ikinci fýkrasýndaki sigortalýlýk süresinin 18 yaþýn doldurulduðu tarihten baþlayacaðýna iliþkin hükmü uygulanmaz.

506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun mülga ek 24 üncü maddesinde sayýlan kurum ve kuruluþlarca, Kuruma ödenmeyen sosyal yardým zamlarý, Hazine tarafýndan ilgili kurum ve kuruluþlardan tahsil edilmek üzere Kuruma ödenir.

17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Kanun hükümlerine göre yapýlmýþ olan iþyeri tescilleri, bu Kanun hükümlerine göre yapýlmýþ sayýlýr. Kamu idarelerinden bu þekilde iþyeri tescili bulunmayanlar, 11 inci maddede belirtilen iþyeri bildirgesini bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren onbeþ gün içinde Kuruma vermek zorundadýr. Ýþyeri bildirgesinin bu süre içinde Kuruma verilmemesi durumunda, 102 nci maddenin (b) bendi gereðince idarî para cezasý uygulanýr.

506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 86 ncý maddesi hükmüne göre topluluk sigortasýna tâbi olanlarýn ödedikleri iþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk, analýk, malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primleri genel saðlýk sigortasý dahil bu Kanuna göre ödenmiþ sayýlýr. Bu süreler yatýrýldýklarý sigorta kollarý bakýmýndan baþlangýç süresi ve prim ödeme gün sayýsý olarak kabul edilir.

Bu Kanunun yürürlük tarihi itibarýyla 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 86 ncý maddesine göre malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý bakýmýndan topluluk sigortasýna devam edenler, bu Kanunun 4 üncü maddesi kapsamýnda durumlarý deðerlendirilerek, durumlarýna uyan bent kapsamýnda sigortalý sayýlýrlar. Bunlarýn kendileri veya iþverenleri tarafýndan verilmesi gereken belgeler en geç üç ay içinde Kuruma verilmek zorundadýr.

506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 96 ncý maddesinin ikinci fýkrasýna göre Sosyal Sigortalar Kurumuna devir olan sandýklardan 23/1/1968 tarihli ve 991 sayýlý Kanunun geçici 2 nci maddesine göre baðlanmýþ emekli, adi malûllük veya vazife malûllüðü aylýklarý ile 23/1/1968 tarihli ve 991 sayýlý Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fýkrasýna göre Kurumca baðlanan aylýklarla dul ve yetim aylýklarý (aylýk alan tek kiþi de olsa) toplamý, net asgarî ücretin % 70'inden aþaðý olamaz.

Aylýk baðlama þartlarý bakýmýndan bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlarak aylýk baðlanacaklar için;

a) 28 inci maddenin ikinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen 9000 günlük süre ilk defa;

1) 1/1/2007 ilâ 31/12/2007 tarihleri arasýnda sigortalý sayýlanlar için 7100 gün olarak,

2) 1/1/2008 tarihinden itibaren sigortalý sayýlanlar için ise her takvim yýlý baþýnda 7100 güne 100 gün eklenmek suretiyle 9000 günü geçmemek üzere,

b) 28 inci maddenin üçüncü fýkrasýnda belirtilen 5400 günlük süre ilk defa;

1) 1/1/2007 ilâ 31/12/2007 tarihleri arasýnda sigortalý sayýlanlar için 4600 gün olarak,

2) 1/1/2008 tarihinden itibaren sigortalý sayýlanlar için ise her takvim yýlý baþýnda 4600 güne 100 gün eklenmek suretiyle 5400 günü geçmemek üzere,

c) 28 inci maddenin dördüncü fýkrasýnda belirtilen 3960 günlük süre ilk defa;

1) 1/1/2007 ilâ 31/12/2007 tarihleri arasýnda sigortalý sayýlanlar için 3700 gün olarak,

2) 1/1/2008 tarihinden itibaren sigortalý sayýlanlar için ise her takvim yýlý baþýnda 3700 güne 100 gün eklenmek suretiyle 3960 günü geçmemek üzere,

d) 28 inci maddenin beþinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen 4320 günlük süre ilk defa;

1) 1/1/2007 ilâ 31/12/2007 tarihleri arasýnda sigortalý sayýlanlar için 3700 gün olarak,

2) 1/1/2008 tarihinden itibaren sigortalý sayýlanlar için ise her takvim yýlý baþýnda 3700 güne 100 gün eklenmek suretiyle 4320 günü geçmemek üzere,

e) 28 inci maddenin beþinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen 4680 günlük süre ilk defa;

1) 1/1/2007 ilâ 31/12/2007 tarihleri arasýnda sigortalý sayýlanlar için 4100 gün olarak,

2) 1/1/2008 tarihinden itibaren sigortalý sayýlanlar için ise her takvim yýlý baþýnda 4100 güne 100 gün eklenmek suretiyle 4680 günü geçmemek üzere,

uygulanýr.

506, 1479, 5434, 2925, 2926 sayýlý kanunlara iliþkin ortak geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 7- 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý kanunlar ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Kanunun geçici 20 nci maddesine göre sandýklara tâbi sigortalýlýk baþlangýçlarý ve hizmet süreleri, fiilî hizmet süresi zammý, itibarî hizmet süreleri, borçlandýrýlan süreler ve sigortalýlýk süreleri bu Kanun kapsamýnda geçmiþ sayýlýr.

Kamu görevlilerinden borçlandýrýldýklarý paralardan ödenmeyen kýsmý var ise, prime esas kazanç tutarlarýndan sigortalý hissesi oranýnda iþverenleri tarafýndan aylýklarýndan tahsil edilerek Kuruma ödenir.

Türk vatandaþý olarak borçlanma talebinde bulunan ve kendilerine emekli aylýðý baðlanan sigortalýlarýn sonradan ýskat dýþýnda baþka bir devlet vatandaþlýðýný kazanmalarý halinde de aylýklarý ödenir.

Aylýklarýn hesabýnda 41 inci maddeye ve 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayýlý Kanuna göre yapýlan borçlanmalarýn bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önceki sürelere ait kazançlarý, bu Kanunla yürürlükten kaldýrýlan ilgili kanun hükümlerine göre deðerlendirilir. Ancak, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda bulunan sigortalýlar için bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki dönemlere ait süreler, bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra borçlanýlmasý halinde de 41 inci madde ve 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayýlý Kanun hükümleri uygulanýr.

1479 sayýlý Kanuna iliþkin geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 8- 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý Kanun kapsamýnda sigortalýlýk niteliði taþýdýðý halde, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce kayýt ve tescilini yaptýrmamýþ olanlarýn sigortalýlýk hak ve yükümlülüðü, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren iki yýl içinde kayýt ve tescil yaptýrmadýklarý takdirde düþer.

Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý Kanuna tâbi iken, daha sonradan T.C. Emekli Sandýðý iþtirakçisi olup vergi yükümlülüðü devam etmesi nedeniyle 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý Kanuna tâbi sayýlan kiþilerin bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir yýl içinde müracaatlarý halinde T.C. Emekli Sandýðý iþtirakçisi sayýldýðý tarihten itibaren Bað-Kur sigortalýlýðý sona erdirilerek bunlar hakkýnda 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Kanun hükümleri uygulanýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce 1479 sayýlý Kanunun 53 üncü maddesi  gereðince Ýcra ve Ýflas Kanununa göre baþlatýlmýþ olan icra takipleri anýlan kanun hükümlerine göre takip edilerek sonuçlandýrýlýr.

Emeklilik yaþýna iliþkin bazý geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 9- 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda olup da 8/9/1999 tarihinden bu Kanunun yürürlük tarihine kadar ilk defa sigortalý sayýlanlar; kadýn ise 58, erkek ise 60 yaþýný doldurmak ve 7000 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ olmak þartýyla veya kadýn ise 58, erkek ise 60 yaþýný doldurmak ve 25 yýldan beri sigortalý bulunmak ve en az 4500 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ olmak þartýyla yaþlýlýk aylýðýndan yararlanýrlar.

4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda olup da 8/9/1999 tarihinden bu Kanunun yürürlük tarihine kadar ilk defa sigortalý sayýlanlar; kadýn ise 60, erkek ise 62 yaþýný doldurmak ve en az onbeþ tam yýl malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemek þartýyla kýsmî yaþlýlýk aylýðýndan yararlanýrlar.

17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý Kanun kapsamýnda sigortalý olup da 8/9/1999 tarihinden bu Kanunun yürürlük tarihine kadar ilk defa sigortalý sayýlanlar; kadýn ise 58, erkek ise 60 yaþýný doldurmak ve onbeþ yýldan beri sigortalý olup 3600 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemek þartýyla yaþlýlýk aylýðýndan yararlanýrlar.

Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce bazý hükümleri yürürlükten kaldýrýlan 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigortalý sayýlanlardan;

a) En az 20 yýldan beri Bakanlýkça tespit edilen maden iþyerlerinin yeraltý iþyerlerinde sürekli çalýþan ve bu iþlerde en az 5000 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödeyen sigortalýlara yazýlý talepleri halinde 28 inci maddenin ikinci fýkrasýnýn (a) bendindeki yaþ þartlarý aranmaksýzýn yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

b) En az 25 yýldan beri Bakanlýkça tespit edilen maden iþyerlerinin yeraltý iþyerlerinde yeraltý münavebeli iþlerinde çalýþan ve bu iþlerde en az 4000 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödeyen sigortalýlara da 28 inci maddenin ikinci fýkrasýnýn (a) bendindeki yaþ þartlarý aranmaksýzýn 8100 gün prim ödemiþ sigortalýlar gibi yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

c) 50 yaþýný dolduran ve malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýna tâbi çalýþmalarýnýn en az 1800 gününü Bakanlýkça tespit edilen maden iþyerlerinin yeraltý iþlerinde geçirmiþ olan sigortalýlara da birinci fýkrada belirtilen diðer þartlarla yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce sigortalý olanlarýn, bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra dördüncü fýkrada belirtilen þekilde geçen prim ödeme gün sayýlarýna, her bir yýl için 90 gün fiilî hizmet süresi zammý eklenir.

506 sayýlý Kanunun malûllük, sakatlýk hükümleri ile sosyal güvenlik destek primi ödemesi geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 10- 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda olup bu Kanunun yürürlük tarihinden önce ilk defa sigortalý olanlardan, sigortalý olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten önce 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 53 üncü maddesine göre malûl sayýlmayý gerektirecek derecede hastalýk veya özürü bulunan ve bu nedenle malûllük aylýðýndan yararlanamayan sigortalýlar, yaþlarý ne olursa olsun en az onbeþ yýldan beri sigortalý bulunmak ve en az 3600 gün malûllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ olmak þartýyla yaþlýlýk aylýðýndan yararlanýrlar.

Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce sakatlýðý nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmýþ durumda olan sigortalýlar hakkýnda, 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 60 ýncý maddesinin (C) bendinin (b) alt bendi ve geçici 87 nci maddesine göre iþlem yapýlýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce sakatlýðý nedeniyle vergi indiriminden yararlananlardan yaþlýlýk aylýðý baðlananlarýn aylýklarýnýn kesilmesi ve tekrar baðlanmasýnda bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki hükümler geçerlidir.

Birinci ve ikinci fýkraya göre baðlanan aylýklarýn aylýk baðlama oraný, 5400 gün üzerinden hesaplanan orandan az olamaz.

27 nci maddenin ikinci fýkrasýndaki malûllük aylýðý alt sýnýrý ile 33 üncü maddesinin ikinci fýkrasýndaki ölüm aylýðý alt sýnýrý 17/10/1983 tarihli ve 2925 ve bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý Kanunlara göre baðlanacak malûllük ve ölüm aylýklarýnda, ayný kanunlar gereði baðlanan yaþlýlýk aylýðý ile kýyaslanarak uygulanýr.

Yukarýdaki fýkrada belirtilen alt sýnýr aylýklarýnýn hesabýnda, 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 92 nci maddesinin ikinci fýkrasýna göre belirlenen yarým aylýklar ile ayný Kanunun mülga 96 ncý maddesinin beþinci fýkrasý hükmüne göre alt sýnýr aylýðý uygulanmayan aylýklar ile sosyal güvenlik sözleþmeleri gereðince baðlanan kýsmî aylýklar dikkate alýnmaz.

27/4/2005 tarihli ve 5335 sayýlý Kanunun 30 uncu maddesinde belirtilenler hariç olmak üzere bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce mevcut sosyal güvenlik kurumlarýndan yaþlýlýk veya emekli aylýðý alýp, bu tarih itibarýyla bu Kanuna tâbi çalýþmayý sürdürecekler hakkýnda 30 uncu madde hükümleri uygulanýr.

Sigortalý tesciline, sigorta sicil numarasýna ve dýþ temsilciliklerdeki görevlilere iliþkin geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 11- Bu Kanun yürürlüðe girmeden önce mevcut sosyal güvenlik kurumlarýnda tescili yapýlan sigortalýlar ile bunlarýn hak sahipleri için ortak bilgi bankasý oluþturulur. Bu sigortalýlar ile sisteme yeni katýlacak sigortalýlarýn tescilinde, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarý sosyal güvenlik sicil numarasý olarak esas alýnýr. Ayrýca vergi mükellefi olan sigortalýlarýn vergi numaralarý da sosyal güvenlik sicil numaralarý ile birlikte kayýt altýna alýnýr ve iþlemlerde birlikte kullanýlýr.

Sigortalýlarýn eski sigorta sicil numaralarý, bu Kanuna göre tescil edilecekleri tarihe kadar kullanýlmaya devam edilir.

Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) ve (c) bentleri kapsamýnda olan sigortalýlarýn, bu Kanunun 17 nci maddesine göre hesaplanacak günlük kazançlarýnda; bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki sürelere ait prime esas kazanç hesabýnda dikkate alýnan unsurlar, bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki sürelere ait prime esas kazanç hesabýnda da dikkate alýnýr.

Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihte dýþ temsilciliklerde görevli sigortalý veya genel saðlýk sigortalýsý personelden, temsilciliðin bulunduðu ülkede sürekli ikamet iznini veya bu devletin vatandaþlýðýný da haiz olanlar, uluslararasý sosyal güvenlik sözleþmelerindeki hükümler saklý kalmak üzere ve Dýþiþleri Bakanlýðýnýn olumlu görüþünün alýnmasý þartýyla bulunduðu ülkenin sosyal güvenlik kurumlarý ile irtibatlandýrýlabilirler.

Genel saðlýk sigortasý geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 12- Bu Kanunun uygulamasýnda saðlýk hizmeti sunucularýnýn sigortalýlýk kontrolü ve diðer provizyon iþlemlerini elektronik ortamda yapmaya baþlamasý için gerekli altyapýnýn kurulmasýna kadar, saðlýk bilgilerinin yazýlý olarak tutulmasýna baþlanýr ve saðlýk belgesinin veya saðlýk karnesinin Kurumca verilmesine devam edilir.

Mevcut sosyal güvenlik kurumlarýnýn, kamu idarelerinin saðlýk hizmetlerinin saðlanmasýna iliþkin görevleri, yürürlükten kaldýrýlan kanunlardaki hak ve yükümlülükler çerçevesinde ilgili kayýt ve iþlemler Kurum tarafýndan devralýnan tarihe kadar devam eder. Ancak bu süre altý ayý geçemez.

Kiþilerin yürürlükten kaldýrýlan kanun hükümleri gereðince hak ettikleri saðlýk hizmetleri, bu Kanun hükümleri gereðince kapsama alýnmamýþ ise tedavi tamamlanýncaya kadar yürürlükten kaldýrýlan kanun hükümlerine göre Kurumca saðlanmaya devam edilir. 67 nci madde gereði hesaplanan 30 günün hesabýnda kiþilerin lehine olan durum uygulanýr. Genel saðlýk sigortalýsýnýn ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce baþlayan, ancak, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten sonra faturalandýrýlan tedavi giderleri Kurum tarafýndan karþýlanýr.

60 ýncý maddenin birinci fýkrasýnýn (d) ve (g) bentleri gereðince sigortalý sayýlanlar, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten itibaren en geç iki yýl içinde bildirimlerini yapmak zorundadýr. Ancak, aile hekimliði uygulamasýna baþlanan illerde, bu kiþiler iki yýllýk süreye bakýlmaksýzýn genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþi olarak kapsama alýnýr.

Aile hekimleri tarafýndan baþlatýlan sevk zincirine uygun olarak alýnan saðlýk hizmetlerinde 68 inci maddenin ikinci fýkrasýnda belirtilen katýlým paylarý, üç yýl süreyle % 50 oranýnda azaltýlarak uygulanabilir.

70 inci maddenin birinci fýkrasý gereði yapýlacak belirlemeler, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten itibaren en geç bir yýl içinde tamamlanýr. Bu süre içerisinde 70 inci maddenin ikinci ve üçüncü fýkralarýnýn uygulanmasýný il ve ilçe bazýnda ertelemeye, Saðlýk Bakanlýðý yetkilidir.

Ýlgili kanunlarý gereði tedavi yardýmlarý karþýlanan kiþiler, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihte herhangi bir iþleme gerek kalmaksýzýn, bu Kanun açýsýndan genel saðlýk sigortalýsý veya genel saðlýk sigortalýsýnýn bakmakla yükümlü olduðu kiþi sayýlýr. Bu kiþilerin durumlarýnda deðiþiklik oluncaya kadar, saðlýk hizmetlerinden yararlanma koþullarý açýsýndan bu Kanun hükümleri uygulanmaz. Bu kiþilerin sigortalý ve sigortalýnýn bakmakla yükümlü olduðu kiþilere iliþkin bilgileri ilgili kurumlar tarafýndan bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren en geç üç ay içinde Kuruma bildirilir.

211 sayýlý Türk Silâhlý Kuvvetleri Ýç Hizmet Kanununun, bu Kanuna aykýrý hükümleri, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten itibaren bir yýl süreyle uygulanýr.

17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý Kanun kapsamýnda sigortalýlýk hali devam eden sigortalýlar ile bunlarýn saðlýk yardýmýna müstahak eþ ve çocuklarý, genel saðlýk sigortasý hükümlerine göre saðlanan saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan yararlanma hakkýna sahiptir.

Bu Kanunun 67 nci maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendi gereði aranan þart, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten sonra tahakkuk eden prim borçlarý için uygulanýr.

4046 sayýlý Kanunun uygulanmasýna iliþkin geçiþ esaslarý

GEÇÝCÝ MADDE 13- 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayýlý Kanunun 21 inci maddesi kapsamýnda iþ kaybý tazminatý alanlar 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda sigortalý ve genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr, ancak iþ kazasý ve meslek hastalýðý sigortasýna tâbi deðildir.

Sigortalýlarýn sigortalý olduklarýný ayrýca Kuruma bildirme sorumluluklarý yoktur.

Türkiye Ýþ Kurumu tarafýndan ilk iþ kaybý tazminatýnýn ödendiði tarihi takip eden ay sonu itibarýyla, iþ kaybý tazminatý alanlara iliþkin primlerin aktarýldýðý anda sigortalý bildirimi ve tescili yapýlmýþ sayýlýr.

Bu kapsamdakilerin sigortalýlýklarý iþ kaybý tazminatý ödeme süresinin bittiði tarihte sona erer. Ýþ kaybý tazminatý sona erenler için bu Kanunun 9 uncu maddesinin dördüncü fýkrasý uygulanmaz.

Ýþ kaybý tazminatýndan yararlananlar için Türkiye Ýþ Kurumu prim ödeme yükümlüsü olmakla birlikte bu Kanun kapsamýnda iþyeri ve iþveren sayýlmaz.

Yürürlük

MADDE 108- Bu Kanun 1/1/2007 tarihinde yürürlüðe girer.

Yürütme

MADDE 109- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.