HÜKÜMETÝN TEKLÝF ETTÝÐÝ METÝN

Uyarý: Görüntülemekte olduðunuz Kanun, TBMM Genel Kurulunda kabul edildiði halidir. Varsa daha sonra yapýlan deðiþiklikleri içermemektedir.

PETROL KÝRLÝLÝÐÝNDEN DOÐAN ZARARIN HUKUKÎ SORUMLULUÐU

ÝLE ÝLGÝLÝ ULUSLARARASI SÖZLEÞMEYE KATILMAMIZIN UYGUN

BULUNDUÐUNA DAÝR KANUN

Kanun No. 4507

Kabul Tarihi : 27.1.2000

MADDE 1. – 1992 Protokolü ile tadil edilen “Petrol Kirliliðinden Doðan Zararýn Hukukî Sorumluluðu ile Ýlgili Uluslararasý Sözleþme”ye ekli çekince ve beyanla katýlmamýz uygun bulunmuþtur.

MADDE 2. – Bu Kanun yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.

MADDE 3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

 

 

 

Ek - Sözleþme (2)

 

1992 PETROL KÝRLÝLÝÐÝNDEN

DOÐAN ZARARIN HUKUKÎ SORUMLULUÐU

ÝLE ÝLGÝLÝ ULUSLARARASI SÖZLEÞME

Madde I.

Ýþbu sözleþme anlamýnda:

1. “Gemi” sözcüðü, dökme halde petrol türevlerini (hidrokarbür) taþýmak üzere yapýlmýþ ya da bu amaçla tadil edilmiþ deniz gemisi ile her türlü deniz araçlarýný anlatýr; ancak baþka yüklerle petrol türevleri (hidrokarbür) taþýyabilecek nitelikteki gemilerde, petrol türevi taþýdýklarý zamanda ve böyle bir gemi dökme petrol türevinden arýndýrýldýðý kanýtlanmýþ olmadýkça petrol türevi seferini izleyen seferleri sýrasýnda bu konvarsiyona göre gemi kabul edilecektir.

2. “Þahýs” sözü bütün gerçek kiþileri veya devlet ve siyasî taksimatý dahil olmak üzere kamu hukuku veya hususi hukuk tüzel kiþilerini ifade eder.

3. “Donatan” sözü gemi sicilinde gemi adlarýna kayýtlý bulunan kiþi veya kiþileri gemi sicilde kayýtlý deðilse geminin mülkiyetine sahip bulunan þahýs veya þahýslarý ifade eder. Þu kadar ki gemi bir devletin mülkiyetinde olup da bu devlette donatan veya gemi iþletme müteahhidi olarak müseccel bulunan bir þirket tarafýndan iþletilmekte ise “Donatan” sözü bir þirket anlamýna gelir.

4. “Sicil Devleti” müseccel gemilerde geminin sicilinde kayýtlý bulunduðu devleti müseccel olmayan gemiler bakýmýndan ise geminin kaynaðýný taþýdýðý devleti ifade eder.

5. “Petrol” sözü gemide yük olarak veya geminin yakýt tanklarýnda taþýnmakta olan dayanýklý (buharlaþma derecesi yüksek) Hidrokarbonlarý özellikle ham petrol, fuel-oil, aðýr dizel yaðý ve gres yaðý gibi mineralleri ifade eder.

6. “Kirlenme zararý”nýn anlamý:

a) Gemiden nerede olursa olsun sýzan veya býrakýlan hidrokarbonlarýn sebep olduðu kirlenmeden, hidrokarbonu taþýyan gemi dýþýnda meydana gelen bütün ziyan veya zararlarý ifade eder, bu bozulmadan kaynaklanan kâr kaybýnýn dýþýndaki çevre bozulmasý için tazminatýn, fiilen yapýlan veya yapýlacak olan eski haline döndürme ile ilgili makul tedbirlerin maliyetlerine sýnýrlandýrýlmasý þartýyla;

b) Korunma tedbirlerinin masraflarý ve bu tedbirlerin sebep olduðu ziyan veya zararlar da buna dahildir.

7. “Korunma tedbirleri” bir hadisenin vukuundan sonra kirlenme zararlarýný önlemek veya sýnýrlý tutmak için herhangi bir þahýs tarafýndan alýnan makul tedbirleri ifade eder.

8. “Hadise” kirlilik zararýna neden olan veya bu tür hasar ile ilgili ciddi ve aðýr tehdit oluþturan ayný menþeli her türlü olayýn ortaya çýkýþý veya olaylar dizisi anlamýnda olacaktýr.

9. “Örgüt” sözcüðü Uluslararasý Denizcilik Örgütünü ifade eder.

10. 1969 Sorumluluk Sözleþmesi 1969 Petrol Kirliliðinden Doðan Zararýn Hukukî Sorumluluðu ile Ýlgili Uluslararasý Sözleþme anlamýndadýr. Bu Sözleþmenin 1976 Protokolünde taraf olan Devletler için, bu ifade, bu Protokolle deðiþtirilen 1969 Sorumluluk Sözleþmesini içeriyor kabul edilecektir.

Madde II

Ýþbu Sözleþme münhasýran aþaðýdakilere uygulanacaktýr:

(a) aþaðýdaki yerlerde neden olunan kirlenme zararýna:

(i) Âkit Taraflardan birisinin kara sularý dahil, ülkesinde; ve

(ii) Uluslararasý hukuka göre belirlenen Âkit Tarafýn münhasýr ekonomik bölgesinde, veya, Âkit Taraf böyle bir bölge belirlememiþse, bu Devlet tarafýndan uluslararasý hukuka göre belirlenmiþ ve kara sularýnýn ölçüldüðü hattan itibaren 200 deniz mili uzanan kara sularýnýn ötesinde ve bitiþiðindeki bölgede; gelen kirlenme zararlarý ile bu zararlarý önlemek veya sýnýrlý tutmak için alýnan korunma tedbirleri hakkýnda caridir.

(b) bu zararlarýn önlenmesi veya en aza indirgenmesi için alýnan önleyici tedbirlere.

Madde III

1. Bu hadise neticesinde geminin sebep olduðu bütün kirlenme zararlarýndan bu maddenin 2 ve 3 üncü paragraflarýndaki haller hariç geminin hadise zamanýndaki donataný, hadise bir olaylar dizisinden oluþuyorsa ilk olay tarihindeki donataný mesuldür.

2. Donatan kirlenme zararýnýn:

a) Bir harp düþmanlýk, iç savaþ veya ayaklanma hareketi yahut önlenmesi ve kaçýnýlmasý kabil olmayan anormal bir tabiat hadisesi sonucu olduðunu, veya

b) Münhasýran üçüncü bir þahsýn zarar verme kasdiyle vukubulan bir hareket veya ihmalinin sonucu olduðunu, veya

c) Münhasýran bir hükümetin yahut fener veya sair seyir yardýmcýlarýnýn bakýmýndan sorumlu bir merciin bu görevinin yerine getirilmesindeki bir ihmali veya baþkaca nizamlara aykýrý bir fiili sonucu olduðunu, ispat ederse mesul olmaz.

3. Donatan kirlenme zararýnýn kýsmen veya tamamen, zarar gören þahsýn zarar verme kasdiyle vuku bulan bir hareket veya ihmalinden yahut baþkaca bir kusurundan ileri geldiðini ispat ederse bu þahsa karþý mesuliyetten kýsmen veya tamamen ayný tutulabilir.

4. Donatandan kirlenme zararlarý sebebiyle tazminat, ancak bu sözleþme hükümleri dairesinde talep edilebilir. Ýþbu maddenin 5 inci paragrafýna tabi olarak aþaðýdaki görevlerden, hasarýn, zarar verme kasdiyle veya dikkatsizce ve zarara sebep olabileceðinin bilinciyle yaptýklarý kiþisel bir hareket veya ihmalden kaynaklanmamasý koþuluyla, ne bu Sözleþmeye ne de baþka bir sebebe müsteniden kirlenme zararlarý sebebiyle tazminat talep edilemez.

(a) Donatanýn hizmetlileri veya acentalarý veya mürettebatý;

(b) Mürettebatýn dýþýnda gemi için hizmet veren kaptan veya diðer bir þahýslar;

(c) Herhangi bir gemi kiracýsý (nasýl tanýmlandýðýna bakýlmaksýzýn, bare boat kiracýsý dahil), gemi müdürü veya iþletmecisi;

(d) Donatanýn izni ile veya yetkili kamu merciinin talimatý ile kurtarma operasyonlarý ifa eden herhangi bir þahýs;

(e) önleyici tedbirler alan her bir þahýs;

(f) Alt paragraf (c), (d) ve (e)’de belirtilen hizmetliler veya þahýs acentalarý.

5. Ýþbu sözleþme donatanýn üçüncü þahýslara rücu haklarýna halel getirmez.

Madde IV

Bir hadise iki veya daha fazla geminin karýþmasýyla olduðu zaman ve bundan kirlenme zararlarý meydana gelirse söz konusu bütün gemilerin donatanlarý yeterli bir emniyetle ayrýlabilmesi mümkün olmayan bütün zararlardan, madde III’ün hükümleri saklý olmak kaydýyla müteselsilen mesul olurlar.

Madde V

1. Bir gemi donataný, iþbu Sözleþme uyarýnca herhangi bir olay ile ilgili sorumluluðunu, aþaðýdaki þekilde hesaplanan toplam bir meblaðla sýnýrlamak hakkýna haizdir.

(a) 5,000 tonaj biriminin üzerinde olmayan bir gemi için 3 milyon hesap birimi;

(b) 5,000 tonaj biriminin üzerindeki bir gemi için, (a) alt paragrafýnda belirtilen meblaða ilaveten her bir ilave tonaj birimi için 420 hesap birimi; bununla birlikte, bu toplam meblaðýn her durumda 59,7 milyon hesap birimini geçmemesi þarttýr.

2. Donatanýn, kirlilik zararýnýn bu donatanýn, bu tür bir zarara neden olmak için kasýtlý, veya ihmali ve bu zararýn mehtemelen sonuçlanacaðýný bilerek iþlediði þahsi eylemi veya eylemsizliðinden kaynaklandýðý ispatlanýrsa, iþbu Sözleþme altýndaki sorumluluðunu sýnýrlama hakkýna sahip olmayacaktýr.

3. Bu maddenin 1 inci paragrafýnda öngörülen sýnýrlamadan istifade edebilmek için donatan, IX uncu madde gereðince ülkesinde dava açýlacak olan Âkit Devletlerden herhangi birinin mahkemesinde veya yetkili diðer bir merciinde veya böyle bir dava açýlmamýþsa, Madde IX uyarýnca bir iþlem yapýlabilecek Âkit Taraflarýn bir mahkemesi veya selahiyet sahibi merciinde kendisinin tüm mesuliyet miktarýnca bir fon tesis etmek zorundadýr. Fon, hesaplanan meblaðýn depo edilmesi yahut bir banka garantisi mevzuatýna göre þeyaný kabul ve mahkeme veya diðer yetkili mercice yeterli sayýlacak baþka bir garantinin ibrazý suretiyle olunabilir.

4. Fon, zarar görenler arasýnda sabit olan alacaklarý nispetinde paylaþtýrýlýr.

5. Fon paylaþtýrýlmadan önce söz konusu hadiseden dolayý kirlenme zararlarý için tazminat ödeyen donatan yahut müstahdem veya görevli bir þahsý veya sigortacýsý yahut ona baþkaca malî güvence vermiþ olan kiþi, tazminat alan þahsýn iþbu sözleþme uyarýnca haiz bulunduðu haklara tediye miktarýnca halef olur.

6. Bu maddenin 5 inci paragrafýnda öngörülen halefiyet hakký, olayda uygulanacak millî kanun cevaz verdiði takdirde, paragrafta zikredilenlerden baþka bir þahýs tarafýndan dahi kirlenme zararlarý yüzünden ödediði tazminat için kullanýlabilir.

7. Donatan veya diðer bir þahýs fonun paylaþýlmasýndan önce tediyede bulunmasý halinde 5 veya 6 ncý paragrafa göre halefiyet hakkýný haiz bulunacaðý bir tazminatý kýsmen veya tamamen daha sonraki bir tarihte ödemek zorunda kalabileceðini ispat ederse ülkesinde fon tesis olunan devletin mahkemesi veya sair yetkili mercii kendisinin sözü edilen daha sonraki bir tarihte fondan talepte bulunabilmesini teminen yeterli bir meblaðýn saklý tutulmasýný emredebilir.

8. Donatanýn kirlenme zararlarýný önlemek veya sýnýrlý tutmak için isteyerek yaptýðý makul masraf ve fedakârlýklar kendisine fon üzerinde diðer alacaklýlarla eþit haklar bahþeder.

9 (a) Ýþbu Maddenin 1. paragrafýnda anýlan “hesap birim”, Uluslararasý Para Fonu tarafýndan tanýmlanan Özel Çekme Hakký anlamýndadýr. Paragraf 1’de belirtilen meblaðlar, paragraf 3’te anýlan fonun oluþturulmasý tarihinde Özel Çekme Hakkýna referansla bu para birimi deðeri esasýna göre ulusal para birimine dönüþtürülecektir. Özel Çekme Hakký açýsýndan, Uluslararasý Para Fonu üyesi olan Âkit Taraf bir Devletin ulusal para birim deðeri, operasyon ve iþlemler için söz konusu tarihte yürürlükte olan Uluslararasý Para Fonunca uygulanan deðerlendirme yöntemine göre hesaplanacaktýr. Özel Çekme Hakký açýsýndan, Uluslararasý Para Fonu üyesi olmayan bir Âkit Taraf Devletin ulusal para birimi deðeri, bu Devlet tarafýndan belirlenen þekilde hesaplanacaktýr.

9 (b) Bununla beraber, Uluslararasý Para Fonu üyesi olmayan ve kanunu, 9 (a) paragrafý hükümlerinin uygulanmasýna müsaade etmeyen bir Âkit Taraf Devlet, iþbu Sözleþmenin onayý, kabulü, tasvibi veya Sözleþmeye giriþ tarihinde veya bu tarihten sonraki herhangi bir tarihte, 9 (a) paragrafýnda anýlan hesap biriminin 15 altýn franga eþit olacaðýný beyan edebilir. Bu paragrafta anýlan altýn frank, 900/1000 ayarýnda 65.5 miligram saf altýn karýþýmýna karþýlýk gelmektedir. Altýn frangýn ulusal para birimine dönüþtürülmesi, ilgili Devlet kanununa göre yapýlacaktýr.

9 (c) 9 (a) paragrafýnýn son cümlesinde belirtilen hesaplama ve 9 (b) paragrafýnda adý geçen dönüþtürme, 9(a) paragrafýnýn ilk üç cümlesinin uygulamasýndan kaynaklanacak paragraf 1’deki meblaðlarýn, Âkit Taraf Devletin ulusal para biriminde mümkün olduðu kadar gerçek ayný deðeri ifade edecek þekilde yapýlacaktýr. Âkit Taraflar, iþbu Sözleþme onayý, kabulü, tasvibi veya Sözleþmeye giriþ belgesi verildiðinde ve bunlardan herhangi birisinde bir deðiþiklik olduðuna, paragraf 9 (a)’ya göre hesaplama þeklini veya 9 (b) paragrafýndaki dönüþtürme sonucunu, durum hangisini gerektiriyorsa, belgenin yatýrýlacaðý yer ile görüþecektir.

10. Ýþbu Maddenin amacý için, gemi tonajý, 1969 Gemileri Tonaj Ölçümü ile ilgili Uluslararasý Sözleþmenin Ek I’de belirtilen tonaj ölçme düzenlemelerine göre hesaplanacaktýr.

11. Sigortacý veya malî güvence veren kiþiler, iþbu maddeye göre gemi donatanýyla eþit þartlar veya ayný hukukî etkiye sahip olmak üzere bir fon oluþturma hakkýna haizdirler. Paragraf 2 uyarýnca, donatan, sorumluluðunu sýnýrlandýrma hakkýna haiz olmasa bile, böyle bir fon kurulabilir, ancak bu fon kurma, bu durumda donatan aleyhine talepte bulunacak talep sahiplerinin haklarýna zarar vermeyecektir.

Madde VI

1. Donatan hadiseden sonra Madde V gereðince bir fon tesis eder ve mesuliyetini sýnýrlamak hakkýný da haiz bulunursa:

a) Bu hadiseden doðan kirlenme zararlarý sebebiyle hiç bir tazminat hakký donatanýn baþka mallarý üzerinde istimal edilemez.

b) Her Âkit Taraf Devletin mahkemesi veya sair yetkili mercii, hadiseden doðan kirlenme zararlarý sebebiyle ileri sürülen bir tazminat alacaðý için haczedilmiþ olan gemi veya donatanýn diðer mallarýný keza böyle bir haczi önlemek maksadýyla verilmiþ olan tazminat veya baþkaca garantileri serbest býrakýr.

2. Yukarýdaki hükümler ancak alacaklýnýn fonu idare eden mahkemeye baþvurulabilmesi ve fonun da gerçekten onun alacaðýný ödemede kullanýlabilmesi þartlarý ile caridirler.

Madde VII

1. Âkit bir Devlette müseccel olup da dökme olarak 2000 tondan fazla hidrokarbon yükü taþýyan donataný, iþbu sözleþmeye müsteniden kirlenme zararlarýndan mesuliyetini karþýlamak üzere bir sigorta yaptýrmak yahut bir banka garantisi veya enternasyonel bir tazminat fonunca Madde V, 1 inci paragrafýnda tespit olunan mesuliyet sýnýrlarýna uygun olarak tanzim olunmuþ bir sertifika gibi baþkaca bir malî güvence vermekle mükelleftir.

2. Âkit Taraf Devletin ilgili mercii, paragraf 1 þartlarýna uyulduðunu tespit etmesinden sonra her bir gemiye, iþbu Sözleþme hükümlerine göre, sigorta veya diðer malî teminatýn yürürlükte olduðunu belirten bir belge verilecektir. Bir Âkit Taraf Devlette tescilli bir gemi ile ilgili olarak, bu belge, geminin sicile kayýtlý olduðu Devletin ilgili mercii tarafýndan verilecek veya tasdik edilecek; bir Âkit Taraf Devlette tescilli olmayan bir gemi ile ilgili olarak, bu belge, herhangi bir Âkit Tarafýn ilgili mercii tarafýndan verilebilir veya tasdik edilebilir. Bu belge, ekte verilen model formunda olacak ve aþaðýdaki bilgileri kapsayacaktýr:

(a) gemi adý ve tescil limaný;

(b) gemi donatanýnýn adý ve merkez iþ yeri

(c) teminat türü;

(d) sigortacýnýn veya teminatý veren þahsýn adý ve merkez iþyeri, ve uygun olduðunda, sigorta veya teminatýn düzenlendiði iþ yeri;

(e) belgenin geçerlilik süresi, bu süre sigorta veya diðer teminatýn geçerlilik süresinden uzun olmayacaktýr.

3. Tasdik edilen belgeler, veren Devletin resmî dili veya dillerinde olacaktýr. Kullanýlan dil ne Ýngilizce ne de Fransýzca deðilse, metin, bu dillerden birisine çevirisini içerecektir.

4. Belge, gemi güvertesinde bulundurulacak ve bir nüshasý, gemi sicil kayýtlarýný tutan mercilere verilecek veya gemi bir Âkit Taraf Devlette tescilli deðilse, belgeyi veren veya tasdik eden mercilere verilecektir.

5. Bir sigorta veya diðer malî teminat, iþbu Maddenin 2. paragrafýnda belirtilen geçerlilik süresinin dolmasý nedeninin dýþýnda baþka bir nedenle, fesih ihtarýnýn, iþbu Maddenin 4. paragrafýnda belirtilen yetkililere verilmesi tarihinden itibaren 3 ay önce sona ererse, belge bu yetkili mercilere teslim edilmedikçe veya söz konusu süre içinde yeni bir belge düzenlenmedikçe, bu sigorta veya diðer malî teminat, iþbu Madde þartlarýný karþýlamayacaktýr. Bu hükümler, benzer olarak, iþbu Madde þartlarýný artýk karþýlamayan sigorta veya teminatlardaki her türlü deðiþikliðe de uygulanacaktýr.

6. Sicil Devleti, iþbu Madde hükümlerine baðlý olarak, belge düzenleme ve geçerliliði þartlarýný tespit edecektir.

7. Paragraf 2’ye göre bir Âkit Taraf Devletin bir mercii tarafýndan verilen veya tasdik edilen belgeler, iþbu sözleþme amaçlarý için diðer Âkit Taraflarca kabul edilecek ve Âkit Taraf Devlette tescilli olmayan bir gemi ile ilgili olarak verilmiþ veya tasdik edilmiþ olsa bile, kendileri tarafýndan verilen veya tasdik edilen belgelerle ayný geçerlikteymiþ gibi kabul edeceklerdir. Bir Âkit Taraf Devlet, belgeyi düzenleyen veya tasdik eden Devletin, Belgede adý geçen sigortacý veya garantörün, iþbu Sözleþme ile getirilen yükümlülükleri karþýlayabilme kabiliyetinde olduðu kanaatinde olup olmadýðý hususu ile ilgili olarak herhangi bir tarihte görüþme talebinde bulunabilir.

8. Kirlenme zararýnýn tazmini ile ilgili her talep, doðrudan sigortacý veya gemi donatanýn kirlilik zararý sorumluluðu için malî teminat saðlayacak diðer þahýs aleyhine yapýlabilir. Böyle bir durumda, davalý, donatan, Madde V, paragraf 2’ye göre sorumluluðunu sýnýrlama hakkýna haiz olmamasýna raðmen, Madde V, paragraf 1’de belirtilen sorumluluk sýnýrlamalarýndan yararlanabilir.

9. Birinci paragraf uyarýnca bir sigorta akdi ve baþkaca teminat gösterilmesi suretiyle tesis olunan fon münhasýran iþbu sözleþmelerden olaðan tazminat alacaklarýnýn tesviyesine tahsis olunur.

10. Âkit Devletler kendi bayraklarýný taþýyan ve bu madde hükümlerine tabi olan gemilere iþbu maddenin 2 veya 12 nci paragrafý uyarýnca düzenlenmiþ bir sertifikaya sahip bulunmadýkça, ticarî faaliyette bulunma izni vermezler.

11. Ýþbu madde hükümleri baðlý kalmak üzere, her Âkit Devlet dökme halinde 2000 tondan fazla hidrokarbon yükü taþýyan ve ülkesi dahilinde bir limana gelen veya onu terk eden veya açýkta kara sularý dahilinde bir yükleme boþaltma yerine gelen veya onu terk eden gemilerin, hangi memleket sicilinde kayýtlý bulunursa bulunsunlar, 1 inci paragraf hükümlerine uygun bir sigorta yapmalarýný veya sair malî güvence göstermelerini millî mevzuatiyle saðlar.

12. Âkit bir Devletin mülkiyetinde olup da sigorta veya sair malî güvencesi bulunmayan gemilere bu maddenin ilgili hükümleri uygulanmaz; ancak böyle bir gemi, Sicil Devletinin yetkili makamlarýnca düzenlenmiþ ve geminin söz konusu devlete ait ve mesuliyetinin de Madde V’in 1 inci paragrafýnda tespit olunan sýnýrlar dahilinde karþýlanmýþ olduðunu gösteren bir belgeyi hamil olmak zorundadýr. Belge imkân nispetinde 2 nci paragraftaki örneðe uygun olacaktýr.

Madde VIII

Ýþbu sözleþmede öngörülen tazminat haklarý zararýn vukuundan itibaren üç sene içinde dava edilmedikleri takdirde düþerler. Zarara sebep olan hadise tarihinden itibaren altý sene geçtikten sonra artýk hiç bir dava açýlamaz. Hadise birden çok aþamada gerçekleþmiþse, altý senelik süre birinci aþama tarihinde iþlemeye baþlar.

Madde IX

1. Bir hadise, kara sularý veya Madde II’de belirtilen bir saha dahil bir veya birden çok Âkit Devletin ülkesinde kirlenme zararlarýna sebep olur yahut kirlenme zararlarýný önlemek veya sýnýrlý tutmak için karasularý veya sahalarý dahil olmak üzere böyle bir ülkede korunma tedbirleri alýnmýþ bulunursa tazminat davalarý ancak söz konusu Âkit Devlet veya Devletlerin mahkemelerinde açýlabilir. Bu gibi davalardan davalý münasip bir süre içinde haberdar edilir.

2. Âkit Devletlerden her biri bu gibi tazminat davalarýný hükme baðlayabilmek üzere mahkemelerine gerekli yetkiyi saðlar.

3. Beþinci madde gereðince fon tesisinden sonra ülkesinde fon tesis olunan devletin mahkemeleri fonun taksim ve tevziine ait bütün meselelerde hassen yetkilidirler.

Madde X

1. IX’uncu Maddeye göre yetkili olan bir mahkemeden sadýr olan ve menþei memleketinde aleyhine adlî kanun yollarýna baþvurulmasý artýk mümkün bulunmayan kabili icra bir hüküm bütün Âkit Devletlerce tanýnýr, meðer ki

a) Hüküm hileli bir þekilde istihsal edilmiþ olsun, veya

b) Davalý münasip bir süre içinde davadan haberdar edilmemiþ ve mahkemede kendisine savunma imkâný verilmemiþ bulunsun.

2. Birinci paragraf uyarýnca tanýnan ilam, Âkit Devletlerden her birinde mezkür devlet tarafýndan öngörülen merasim yerine getirilir getirilmez kabili icra olur. Bu merasim, esas hakkýnda yeniden inceleme yapýlmasýna izin veremez.

Madde XI

1. Ýþbu sözleþme hükümleri savaþ gemileri ile bir devlete ait veya onun tarafýndan iþletilmekte olup da söz konusu devrede münhasýran gayrý ticari bir devlet hizmetine tahsis edilmiþ olan gemiler hakkýnda kabili tatbik deðildirler.

2. Bir Âkit Devlete ait olup da ticari maksatla kullanýlan gemilerden dolayý her Âkit Devlet Madde IX’da zikrolunan mahkemelerde dava olunabilir; böyle bir halde davalý, egemen bir devlet sýfatýyla haiz bulunduðu bütün savunmalardan feragat eder.

Madde XII

Ýþbu Sözleþme, imzaya açýldýðý tarihte yürürlükte olan veya imzaya, onaya veya girmeye açýlan Uluslararasý Sözleþmeleri -sadece bu Sözleþmelerin iþbu Sözleþme ile ihtilaflý olduðu kapsamda olmak üzere- üstünde olacaktýr; bununla birlikte, iþbu Maddedeki hiçbir þey, Âkit Taraf Devletlerin, Âkit Taraf olmayan Devletlere karþý, bu Uluslararasý Sözleþmelerden kaynaklanan vecibelerini etkilemeyecektir.

Madde XII bis

Geçici hükümler

Bir Devlet, bir olay tarihinde hem iþbu Sözleþmeye hem de 1969 Sorumluluk Sözleþmesine Taraf olunmasý durumunda aþaðýdaki hükümler uygulanacaktýr:

(a) Ýþbu Sözleþme kapsamý içinde bir olay kirlenme zararýna neden olduðu durumda, iþbu Sözleþme altýndaki yükümlülük, 1969 Sorumluluk Sözleþmesi uyarýnca da bu yükümlülüðün ortaya çýkmasý halinde ve çýktýðý ölçüde, kaldýrýlmýþ addedilecektir.

(b) Bir olayýn iþbu Sözleþme kapsamý içinde kirlenme zararýna neden olduðu ve söz konusu Devlet hem iþbu Sözleþmeye hem de 1971 Petrol Kirlilik Hasarýnýn Tazmini için bir Uluslararasý Fonun Kurulmasý ile Ýlgili Uluslararasý Sözleþmeye taraf olduðu durumda, iþbu Maddenin (a) alt paragrafýnýn uygulanmasýndan sonra kalan sorumluluk, iþbu Sözleþme uyarýnca, söz konusu 1971 sözleþmesinin uygulanmasýndan sonra tazmin edilmeyen kirlenme zararý ölçüsünde ortaya çýkacaktýr;

(c) Ýþbu Sözleþmenin Madde III, paragraf 4 uygulamasýnda, “iþbu Sözleþme” ifadesi, hangi durum uygunsa, iþbu Sözleþme veya 1969 Sorumluluk Sözleþmesi olarak yorumlanacaktýr;

(d) Ýþbu Sözleþmenin Madde V, paragraf 3’ün uygulanmasýnda, oluþturulacak fonun toplam miktarý, iþbu Maddenin (a) alt paragrafýna göre ödenmiþ kabul edilecek meblað oranýnda azaltýlacaktýr.

Madde XII ter

Nihai maddeler

Ýþbu Sözleþenin nihai maddeleri, 1969 Sorumluluk Sözleþmesine deðiþiklik getiren 1992 Protokolünün 12 ila 18 arasýndaki Maddeleri olacaktýr. Ýþbu Sözleþmedeki Âkit Taraflar ile ilgili referanslar, belirtilen Protokol Tarafý Devletlerce referans olarak alýnacaktýr.

NÝHAÝ MADDELER

1969 Sorumluluk Sözleþmesine deðiþiklik getiren 1992 Protokolünün

12 ila 18 arasýndaki maddeleri

Madde 12

Ýmza, onay, kabul, tasdik ve girme

Ýþbu Protokol, Londra’da 15 Ocak 1993’ten 14 Ocak 1994 tarihine kadar imzaya açýk olacaktýr.

2. Paragraf 4’e tabi olarak, Her Devlet

(a) onay, kabul veya tasdik þartýna baðlý olarak imzadan sonra onay, kabul veya tasdik etmekle veya;

(b) Katýlmakla, bu Protokole taraf olabilir.

3. Onaylama, kabul, tasdik veya katýlma usulüne uygun bir belgenin Örgüt Genel Sekreterine tevdi suretiyle olur.

4. 1971 Petrol Kirliliði Zararýnýn tazmini için bir Uluslararasý Fonun Kurulmasý ile ilgili Uluslararasý Sözleþmeye (Bundan sonra kýsaca “1971 Fon Sözleþmesi” olarak anýlacaktýr) Taraf olan her Devlet, iþbu Protokol bu Devlette yürürlüðe girdiði tarihte yürürlüðe girmesini iptal etmedikçe, bu Sözleþmeye deðiþiklik getiren 1992 Protokolünü onaylar, kabul eder, tasdik eder veya Protokole katýlýrsa, iþbu Protokolü onaylayabilir, kabul tasdik edebilir veya Protokole katýlabilir.

5. Bu Protokole (1992) taraf olan ancak 1969 Sorumluluk Sözleþmesine Taraf olmayan bir Devlet, 1969 Sözleþmesine o þekliyle taraf olan diðer devletlere karþý Sözleþme’nin bu Protokolle deðiþtirilmiþ þekliyle baðlý olacak, fakat 1969 Sözleþmesine o þekliyle taraf olanlara karþý Sözleþmenin bu þekliyle baðlý olmayacaktýr.

6. Ýþbu Protokolle deðiþik 1969 Sorumluluk Sözleþmesinin bir deðiþikliðinin yürürlüðe girmesinden sonra verilen onay, kabul, tasdik veya katýlma belgesi, bu deðiþiklikle deðiþtirilen Sözleþmeye uygulanacak olarak kabul edilecektir.

Madde 13

Yürürlüðe giriþ

1. Ýþbu Protokol, her birisinin en az bir milyon birimlik gros tanker tonaja sahip olan dört Devlet dahil on Devletin Örgüt Genel Sekreterine onay, kabul, tasdik veya katýlma belgesi verdiði tarihten sonra oniki ay içinde yürürlüðe girecektir.

2. Bununla birlikte, 1971 Fon Sözleþmesinde Taraf olan her Devlet, iþbu Protokol ile ilgili onay, tasdik, kabul veya katýlma belgesini verdiði tarihte, bu belgenin, 1971 Fon Sözleþmesini deðiþtiren 1992 Protokolünün 31. Maddesinde belirtilen altý aylýk sürenin sonuna kadar iþbu Maddenin amaçlarý için yürürlükte olmadýðýndan kabul edileceðini beyan edebilir. 1971 Fon Sözleþmesinde Taraf olmayan ancak 1971 Fon Sözleþmesini deðiþtiren 1992 Protokolü ile ilgili onay, kabul, tasdik veya katýlma belgesini veren bir Devlet, ayrýca ayný zamanda iþbu paragrafa göre de bir beyanda bulunabilir.

3. Bir önceki paragrafa göre bir beyanda bulunan her Devlet, bu beyanýný, Örgüt Genel Sekreterine hitaben verilen bir ihbarla geri çekebilir. Bu geri çekme ihbarýnda bulunan Devletin iþbu Protokol ile ilgili onay, kabul, tasvip veya girme belgesini ihbar tarihinde vermiþ olmasýnýn kabul edileceði kaydýyla, bu geri çekme, ihbarýn alýndýðý tarihte yürürlüðe girer.

4. Yürürlüðe girmesi ile ilgili paragraf 1’deki þartlar karþýlandýktan sonra, Protokolü onaylayan, kabul, tasdik eden veya giren her Devlet için, iþbu Protokol, ilgili belgenin bu Devletçe verilmesi tarihinden sonra on iki ay içinde yürürlüðe girecektir.

Madde 14

Revizyon ve deðiþiklik

1. Örgüt, 1992 Sorumluluk Sözleþmesini revizyon veya tadili maksadýyla bir Konferansý toplantýya çaðýrýlabilir.

2. Âkit Devletlerden en az üçte birinin talebi üzerine Örgüt, Âkit Devletleri 1992 Sorumluluk Sözleþmesinin revize edilmesi veya tadili maksadýyla bir Konferansa çaðýrýr.

Madde 15

Tahdit miktarlarý deðiþiklikleri

1. Âkit Taraf Devletlerin en az üçte birinin talebi üzerine, iþbu Protokolle deðiþtirilen 1969 Sorumluluk Sözleþmesinin Madde V, paragraf 1’de belirtilen sorumluluk sýnýrlamalarýnýn deðiþtirilmesi ile ilgili teklif, Genel Sekreter tarafýndan bütün Örgüt Üyelerine ve bütün Âkit Taraflara gönderilecektir.

2. Yukarýda belirtildiði þekilde önerilen ve gönderilen her türlü deðiþiklik, gönderme tarihinden sonra en az altý ay sonraki bir tarihte deðerlendirilmesi için Örgütün Hukuk Komitesine sunulacaktýr.

3. Örgüt üyesi olsun veya olmasýn, iþbu Protokolle deðiþtirilen 1969 Sorumluluk Sözleþmesinde Taraf olan Bütün Devletler, deðiþikliklerin deðerlendirilmesi ve kabulü ile ilgili Hukuk Komitesinin çalýþmalarýna katýlma hakkýna sahip olacaktýr.

4. Deðiþiklikler, Âkit Taraflarýn en az yarýsýnýn oylamada bulunmasý þartýyla, Hukuk Komitesinde hazýr bulunanlar ve oylamaya katýlan Âkit Taraflarýn Devletlerin üçte iki çoðunluðu ile kabul edilecektir.

5. Sýnýrlamalarýn deðiþtirilmesi ile ilgili bir teklif iþlemlerinde, Hukuk Komitesi, olaylarýn görülmesini ve özellikle bu olaylardan kaynaklanan zarar miktarýný, para deðerlerindeki deðiþiklikleri ve önerilen deðiþikliðin sigorta maliyeti üzerindeki etkisini dikkate alacaktýr. Ayrýca, iþbu Protokolle deðiþtirilen Sözleþmenin V. Maddesi 1. paragraftaki limitler ile 1992 Petrol Kirliliði Zararlarýnýn Tazmini için bir Uluslararasý Fon Kurulmasý ile ilgili Uluslararasý Sözleþmesinin 4. Maddesi 4. paragrafýnda belirtilen limitler arasýndaki iliþkiyi dikkate alacaktýr.

6 (a) Ýþbu Madde altýndaki sorumluluk sýnýrlamalarýnýn hiçbir deðiþikliði, 15 Ocak 1998 tarihinden önce veya iþbu Madde altýndaki önceki deðiþikliðin yürürlüðe giriþ tarihinden sonra beþ yýldan az bir süre içinde deðerlendirilemez. Ýþbu Madde altýndaki hiçbir deðiþiklik, iþbu Protokolün yürürlüðe girmesinden önceymiþ gibi kabul edilmeyecektir.

(b) Hiçbir limit, 15 Ocak 1993’ten itibaren bileþik bir esas üzerinden hesaplanan yýlda yüzde 6 artýrýlan, iþbu Protokolle deðiþtirilen 1969 Sorumluluk Sözleþmesinde belirlenen limite karþýlýk gelen miktarý geçecek þekilde artýrýlamaz.

(c) Hiçbir limit, iþbu Protokolle deðiþtirilen 1969 Sorumluluk Sözleþmesinde belirtilen limite karþýlýk gelen meblaðýn 3 katý meblaðý geçecek þekilde artýrýlamaz.

7. Paragraf 4’e göre kabul edilen deðiþiklik, Örgüt tarafýndan bütün Âkit Taraflara bildirilecektir. Deðiþiklik, bildirim tarihinden sonraki onsekiz aylýk sürenin sonunda kabul edilmiþ olarak deðerlendirilecektir. Hukuk Komitesi tarafýndan deðiþikliðin kabul edildiði tarihte Âkit Taraf olan Devletlerin dörtte birinden az bir kýsmýnýn, deðiþikliði kabul etmediklerini Örgüte bildirmeleri þarttýr, bu durumda deðiþiklik reddedilir ve hiçbir geçerliliði olmayacaktýr.

8. Paragraf 7’ye göre kabul edildiði kabul edilen bir deðiþiklik, kabul tarihinden sonraki onsekiz ay içinde yürürlüðe girecektir.

9. Madde 16, paragraf 1 ve 2’ye göre, deðiþiklik yürürlük tarihinden en az altý ay önce iþbu Protokolü feshetmedikçe, ilgili deðiþiklik bütün Âkit Taraflarý baðlayacaktýr. Bu þekilde yapýlan bir fesih, deðiþiklik yürürlüðe girdiðinde yürürlüðe girecektir.

10. Bu deðiþiklik, deðiþiklik Hukuk Komitesi tarafýndan kabul edildiðinde ancak kabulü ile ilgili onsekiz aylýk süre henüz dolmadýðýnda, bu süre esnasýnda Sözleþme Âkidi olan bir Devleti baðlayacaktýr. Ýþbu paragrafta belirtilen durumlarda, bir deðiþiklik yürürlüðe girdiðinde veya iþbu Protokol bu Devlet için yürürlüðe girdiðinde, hangisi daha sonra ise, bu deðiþiklik Devleti baðlayacaktýr.

Madde 16

Fesih

1. Ýþbu Protokol, söz konusu bir Âkit Taraf için yürürlüðe girdiði tarihten sonraki herhangi bir tarihte, bu Âkit Tarafça feshedilebilir.

2. Fesih, Örgüt Genel Sekreterine fesih belgesinin verilmesi ile gerçekleþecektir.

3. Fesih, Örgüt Genel Sekreterine fesih belgesinin verilmesinden sonra oniki ay veya fesih belgesinde belirtilen daha uzun bir sürede yürürlüðe girecektir.

4. Ýþbu Protokole taraf olan Taraflar arasýnda, bu Taraflardan herhangi birisince 1969 Sorumluluk Sözleþmesinin adý geçen Sözleþmenin XVI. Maddesine göre feshi, hiçbir þekilde iþbu Protokolle deðiþik 1969 Sorumluluk Sözleþmesinin feshi olarak yorumlanmayacaktýr.

5. 1971 Fon Sözleþmesine deðiþiklik getiren 1992 Protokolünün 1971 Fon Sözleþmesinde bir Taraf olarak kalmaya devam eden bir devlet tarafýndan feshi, iþbu Protokolün feshi olarak kabul edilecektir. Bu fesih, 1971 Fon Sözleþmesine deðiþiklik getiren 1992 Protokolü feshinin iþbu Protokülün 34. Maddesine göre yürürlüðe girdiði tarihte geçerli olacaktýr.

Madde 17

Belgelerin verilmesi

1. Ýþbu Protokol ve Madde 15 uyarýnca kabul edilen her türlü deðiþiklik Örgüt Genel Sekreterine verilecektir.

2. Örgüt Genel Sekreteri:

(a) (i) tarihleri ile birlikte yeni bir imzalamayý veya belgenin verilmesini;

(ii) Madde 13 uyarýnca yapýlan herbir beyan ve bildirimi ve 1992 Sorumluluk Sözleþmesinin V. Maddesi, 9. paragrafý uyarýnca yapýlan her bir beyan ve bildirimi;

(iii) Ýþbu Protokolün yürürlüðe giriþ tarihini;

(iv) Madde 15, paragraf 1’e göre yapýlan sorumluluk sýnýrlarýnýn deðiþtirilmesine yönelik her türlü teklifi;

(v) Madde 15, paragraf 4’e göre kabul edilen herhangi bir deðiþikliði;

(vi) Ýþbu Maddenin 8 ve 9. paragraflarýna göre yürürlüðe giriþ tarihleri ile birlikte Madde 15, paragraf 7’ye göre kabul edildiði kabul edilen her türlü deðiþikliði;

(vii) Verilme tarihi ve yürürlüðe giriþ tarihi ile birlikte iþbu Protokol fesih belgelerinin verilmesini;

(viii) Madde 16, paragraf 5 uyarýnca yapýldýðý kabul edilen her türlü feshi;

(ix) Ýþbu Protokolün herhangi bir Maddesi uyarýnca istenen her türlü haberleþmeyi; iþbu Protokolü imzalayan veya Protokole giren bütün Devletlere bildirecektir.

(b) Ýþbu Protokolün tasdikli hakiki nüshalarýný bütün Ýmza Koyan Devletlere ve iþbu Protokole giren bütün Devletlere gönderecektir.

3. Ýþbu Protokol yürürlüðe girer girmez, metni, Örgüt Genel Sekreterince, Birleþmiþ Milletler Ana Sözleþmesinin 102. Maddesine göre kaydedilmesi ve yayýmý için Birleþmiþ Milletler Sekreterliðine gönderilecektir.

Madde 18

Dil

Ýþbu Protokol, her biri eþit derecede hakiki olmak üzere, Arapça, Çince, Ýngilizce, Fransýzca, Rusça ve Ýspanyolca dillerinde olmak üzere bir tek orijinal olarak yapýlmýþtýr.

Yirmiyedi Kasým Bindokuzyüzdoksaniki tarihinde Londra’da düzenlenmiþtir.

Yukarýda belirtilenlerin þehadetiyle, aþaðýda imzasý bulunanlar, bu amaç için ilgili Hükümetlerce tam yetkili olarak imzalanmýþtýr.

EK

SÝGORTA BELGESÝ VEYA PETROL KÝRLÝLÝÐÝ ZARARI ÝÇÝN HUKUKÎ

SORUMLULUK ÝLE ÝLGÝLÝ DÝÐER MALÎ TEMÝNATLAR

1992 Petrol Kirliliðinden Doðan Zararlardan Hukukî Sorumluluk ile ilgili Uluslararasý Sözleþmesinin VII. Maddesi hükümlerine göre düzenlenmiþtir.

Ýþbu belge ile, yukarýda adý geçen gemi ile ilgili olarak, 1992 Petrol Kirliliðinden Doðan

Zararlardan Hukukî Sorumluluk ile ilgili Uluslararasý Sözleþmenin VII. Maddesi þartlarýný

karþýlayan bir sigorta poliçesi veya diðer bir malî teminat olduðu tasdik edilir.

Teminat Türü : .......................................................

................................................................................

Teminat süresi : .....................................................

................................................................................

Sigorta Edenin(lerin) ve/veya Garantörün(lerin) Adý ve Adresi :

Adý : ......................

Adresi : .................

Ýþbu sertifika ........................... tarihine kadar geçerlidir.

..................... Hükümeti tarafýndan düzenlenmiþ veya tasdik edilmiþtir.

(Devletin tam adý)

......................... (Yer)		..................... (tarih)
		............................................
		Düzenleyen veya tasdik eden
		yetkilinin Ýmzasý ve Unvaný

Açýklayýcý Notlar :

1. Ýstendiðinde, Devlet açýklamasý, belgenin verildiði ülkenin yetkili kamu merciine referansý içerebilir.

2. Teminat toplam tutarý, birden fazla kaynak tarafýndan verilmiþse, bu kaynaklarýn her birisinin saðladýðý tutar belirtilmelidir.

3. Teminat, bir kaç formda verilmiþse, bu formlar belirtilmelidir.

4. “Teminat Süresi” kýsmýnda, bu teminatýn yürürlüðe girdiði tarihi belirtmelidir.

TÜRKÝYE’NÝN ÇEKÝNCESÝ

Sözleþmenin II/a (ii) maddesinde yeralan “... veya, Âkit Taraf böyle bir bölge belirlememiþse, bu Devlet tarafýndan uluslararasý hukuka göre belirlenmiþ ve karasularýnýn ölçüldüðü hattan itibaren 200 deniz mili uzanan karasularýnýn ötesinde ve bitiþiðindeki bölgede...” ifadesi Türkiye açýsýndan baðlayýcý deðildir. Zira, böyle bir ifade, uluslararasý hukuk normlarýyla çeliþmekte olup, Türkiye bu alanlarý açýk deniz olarak tanýmaktadýr.

TÜRKÝYE’NÝN BEYANI

Türkiye Cumhuriyeti, eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliði’nin 24 Haziran 1975 tarihinde Sözleþmeye taraf olurken Sözleþme’nin XI (2) maddesine getirdiði çekinceyi not etmiþtir.

Türkiye Cumhuriyeti, söz konusu çekinceyi tanýmadýðýný ilan eder. Türkiye Cumhuriyeti, ticarî amaçlarla kullanýlan bir devlet gemisinin hukukî sorumluðuyla ilgili bir dava söz konusu olduðunda, uluslararasý hukukun, bir devlete diðer bir devletin mahkemelerinin yargý yetkisinden muafiyet hakký vermediði görüþündedir.