Advanced Search

Dönem : 21 Uyarı: Görüntülemekte olduğunuz Kanun, TBMM Genel Kurulunda kabul edildiği halidir. Varsa daha sonra yapılan değişiklikleri içermemektedir. TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE MAKEDONYA CUMHURİYETİ ARASINDA SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİNİN ONAYL


Published: 2000-03-07
Read law translated into English here: https://www.global-regulation.com/translation/turkey/523282/dnem-%253a-21----------uyar%253a-grntlemekte-olduunuz-kanun%252c-tbmm-genel-kurulunda-kabul-edildii-halidir.-varsa-daha-sonra-yaplan-deiiklikleri-iermemekte.html

Subscribe to a Global-Regulation Premium Membership Today!

Key Benefits:

Subscribe Now for only USD$40 per month.
Dönem : 21

Uyarý: Görüntülemekte olduðunuz Kanun, TBMM Genel Kurulunda kabul edildiði halidir. Varsa daha sonra yapýlan deðiþiklikleri içermemektedir.


TÜRKÝYE CUMHURÝYETÝ ÝLE MAKEDONYA CUMHURÝYETÝ

ARASINDA SOSYAL GÜVENLÝK SÖZLEÞMESÝNÝN

ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUÐUNA

DAÝR KANUN

Kanun No. 4546

 

Kabul Tarihi : 7.3.2000

 

MADDE 1. – 6 Temmuz 1998 tarihinde Üsküp’te imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Makedonya Cumhuriyeti Arasýnda Sosyal Güvenlik Sözleþmesi”nin onaylanmasý uygun bulunmuþtur.

MADDE 2. – Bu Kanun yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.

MADDE 3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

 

 

 

 

 

TÜRKÝYE CUMHURÝYETÝ

ÝLE

MAKEDONYA CUMHURÝYETÝ

ARASINDA

SOSYAL GÜVENLÝK SÖZLEÞMESÝ

“Türkiye Cumhuriyeti” ile “Makedonya Cumhuriyeti” (Metnin devamýnda “Taraf” ülkeler olarak adlandýrýlacaklardýr.)aralarýndaki sosyal güvenlik alanýný kapsayan konularý düzenlemek amacýyla aþaðýdaki hususlarda mutabýk kalmýþlardýr.

BÖLÜM I

GENEL HÜKÜMLER

Madde 1

Tanýmlar

(1.) Bu Sözleþmenin uygulanmasýnda:

1.1 “Ülke”

Türkiye bakýmýndan, Türkiye Cumhuriyetini,

Makedonya bakýmýndan, Makedonya Cumhuriyetini,

1.2 “Mevzuat”

Madde 2’de belirtilen kanunlarý, tüzükleri ve diðer mevzuatlarý,

1.3 “Yetkili Makam”

Türkiye bakýmýndan, Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý ile diðer ilgili Bakanlýklarý,

Makedonya bakýmýndan, Çalýþma ve Sosyal Politika Bakanlýðý ile Saðlýk Bakanlýðýný,

1.4 “Yetkili Kurum”

Madde 2’de belirtilen mevzuatýn uygulanmasýndan sorumlu Kurum veya Kurumlarý,

1.5 “Sigortalý”

Madde 2’de belirtilen mevzuatlara tâbi olan veya tâbi olmuþ kimseyi,

1.6 “Sigortalýlýk Süresi”

Prim veya kesenek ödenmiþ olan ve ödenmiþ sayýlan süreyi,

1.7 “Aile Ferdi”

Taraflarýn kurumlarýnýn uyguladýðý mevzuatta tanýmlanan veya öyle kabul edilen kimseyi,

1.8 “Ýkâmet”

Sürekli ikâmet yerini,

1.9 “Geçici Ýkâmet”

Taraf ülkelerden birinde ikâmet eden kimsenin diðer taraf ülkede geçici bulunduðu yeri,

1.10 “Yardým”

Taraflarýn kendi mevzuatlarýna göre tanýmlanan nakdî ve aynî yardýmlar veya baðýþlarý

ifade eder.

(2.) Bu maddede tanýmlanmayan herhangi bir terim, uygulanacak mevzuatta kendisine atfedilen anlamý taþýr.

Madde 2

Sözleþmenin Uygulanacaðý Mevzuat

(1.) Bu Sözleþme aþaðýdaki mevzuata uygulanýr:

1. Türkiye bakýmýndan:

1.1 Ýþçileri (Tarým iþçileri dahil) kapsayan sosyal sigortalar (Hastalýk, Analýk, Ýþ Kazalarý ile Meslek Hastalýklarý, Malûllük, Yaþlýlýk ve Ölüm) hakkýndaki mevzuat,

1.2 Devlet memur ve hizmetlilerini kapsayan T.C. Emekli Sandýðý hakkýndaki mevzuat, (Malûllük, Yaþlýlýk ve Ölüm)

1.3 Esnaf ve sanatkârlar ve diðer baðýmsýz çalýþanlar ile tarýmda kendi adýna ve hesabýna çalýþanlar hakkýndaki mevzuat, (Malûllük, Yaþlýlýk ve Ölüm)

1.4 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun Geçici 20 nci maddesine tâbi sandýklarla ilgili mevzuat,

2. Makedonya bakýmýndan:

2.1 Saðlýk sigorta ve saðlýk koruma,

2.2 Emeklilik ve malûllük sigortasý,

2.3 Çalýþma sýrasýnda kaza ve meslekî hastalýða kapýlma sigortasý,

2.4 Ýþsizlik sigortasý,

2.5 Çocuklar için ek ödeme,

(2.) Bu Sözleþme, 3 üncü paragraf hükümleri saklý kalmak kaydýyla, 1 inci paragrafta belirlenen mevzuatý deðiþtiren, ilaveler getiren, birleþtiren veya yerine geçen kanun, tüzük ve diðer mevzuatlara da uygulanýr.

(3.) Bir tarafýn mevzuatýnda kiþi ve hak kapsamýný geniþleten düzenlemeler, diðer tarafa üç ay içerisinde bildirilir. Bu bildirime, bildirimin alýndýðý tarihten itibaren diðer tarafça üç ay içerisinde bir itirazda bulunulmadýkça bu Sözleþme kapsamýnda uygulanýr.

(4.) Yeni bir sosyal sigorta koluna iliþkin mevzuat, Taraflar arasýnda bu maksatla Sözleþme yapýlmasý þartýyla uygulanýr.

Madde 3

Uygulamanýn Kapsadýðý Kiþiler

Bu Sözleþme, bir veya her iki Taraf mevzuatýna tâbi olan veya tâbi olmuþ kimseler ile bunlarýn iki ülkeden birinin uygulanan mevzuatýnýn kapsamýnda bulunan aile fertlerine ve geride kalan hak sahiplerine uygulanýr.

Madde 4

Ýþlem Eþitliði

3 üncü maddede tanýmlanan kimseler âkit Taraflarýn mevzuatýna göre hak ve yükümlülük bakýmýndan eþit iþlem görürler.

Madde 5

Yardýmlarýn Ýhracý

(1.) Bu Sözleþme dolayýsýyla elde edilen yardýmlar dahil, 3 üncü maddede tanýmlanan herhangi bir kimseye bir Taraf mevzuatý uyarýnca ödenecek yardýmlar, o kimsenin diðer Taraf ülkesinde ikâmet ediyor olmasý nedeniyle herhangi bir indirim, deðiþiklik, durdurma, iptal veya hacze tâbi tutulamaz ve bu yardýmlar diðer Taraf ülkesinde de ödenir.

(2.) Ýlgilinin üçüncü bir ülkede ikâmet etmesi durumunda da bu maddenin 1 inci paragraf hükmü uygulanýr.

BÖLÜM II

UYGULANACAK MEVZUAT ÝLE ÝLGÝLÝ HÜKÜMLER

Madde 6

7 ve 8 inci maddelerde aksine hüküm bulunmuyorsa,

Bir Taraf ülkesinde istihdam edilen bir kimse o iþle ilgili olarak, sadece o Tarafýn mevzuatýna,

Daimî olarak bir Taraf ülkesinde ikâmet eden ve diðer Tarafýn ülkesinde veya her iki taraf ülkesinde kendi hesabýna kendi iþinde çalýþan bir kimse, o iþle ilgili olarak sadece daimî ikâmet ettiði Tarafýn mevzuatýna,

tâbi olur.

Madde 7

(1.) Bir Tarafýn mevzuatýna tâbi olan ve iþvereni tarafýndan diðer Taraf ülkesinde 24 ayý geçmeyecek bir süre için istihdam edilmek üzere gönderilen bir kimse, bu hizmetleri birinci Taraf ülkesinde yapýyormuþ gibi sadece birinci Taraf ülkesinin mevzuatýna tâbi olur. Her iki Tarafýn yetkili makamlarýnýn önceden onayý ile bu 24 aylýk süre, toplam olarak 60 ayý geçmemek kaydý ile uzatýlabilir.

(2.) Taraf ülkelerden birinin topraklarýnda kendi nam ve hesabýna çalýþan bir kiþi, kendi iþini geçici olarak ikinci Taraf ülkenin topraklarýnda gerçekleþtirmek üzere bu ülkeye gittiði takdirde, 24 aya kadar, birinci ülkede çalýþýyor gibi hakkýnda birinci ülkenin mevzuatý uygulanýr. Her iki tarafýn yetkili makamlarýnýn önceden onayý ile bu 24 aylýk süre 60 ayý geçmemek kaydý ile uzatýlabilir.

(3.) Taraf ülkelerin birinde merkezi olan hava, kara veya telekomünikasyon firmalarýnda çalýþan birinin diðer Taraf ülkeye gönderilmesi halinde gönderen tarafýn mevzuatý uygulanýr.

(4.) Gemi mürettebatý ve gemide bulunan diðer görevliler, geminin taþýdýðý bayraðýn temsil ettiði Taraf ülke mevzuatýna tâbidirler.

(5.) Ülkelerden birinin diðer Taraf ülkesindeki þube veya temsilciliðinde istihdam edilen kiþiler, þube veya temsilciliðin bulunduðu Taraf ülkenin mevzuatýna tâbidirler.

(6.) Bir Taraf ülkenin devlet ve kamu hizmetlerinde, resmî temsilciliklerinde veya buna mukabil kuruluþlarýnda istihdam edilen kimseler, vatandaþý olduðu tarafýn mevzuatýna tâbi olurlar. Bu iþyerlerinde istihdam edilen kimseler, diðer Tarafýn vatandaþý iseler veya daimî olarak o ülkede ikâmet etmekte iseler haklarýnda daimî ikâmet ettikleri ülkenin mevzuatýnýn uygulanmasýný ise baþladýklarý tarihten itibaren üç ay içinde talep edebilirler.

Madde 8

Diplomatik ve Konsolosluk Temsilcilikleri

(1.) Diplomatik ve konsolosluk temsilciliklerinde çalýþanlar ve bunlarla eþdeðer görülen kiþiler ile buralarda yerel personel olarak görevli bulunan kiþiler hakkýnda gönderildikleri hallerde, gönderen tarafýn mevzuatý uygulanýr.

(2.) Bir taraf ülkesinde, ülkeleri tarafýndan gönderilmeyen kiþiler hakkýnda ise çalýþtýklarý taraf ülkenin mevzuatý uygulanýr.

(3.) Maddenin 1 ve 2 nci bendinde belirtilenlerin dýþýnda, diplomatik veya konsolosluk temsilciliðinin ülkesi vatandaþý olan kimseler veya daimî olarak ülkede ikâmet eden kimseler taleplerine binaen, çalýþmaya baþlama tarihinden itibaren üç ay içinde taraf ülkelerden birinin mevzuatýnýn uygulanmasýný tercih edebilirler.

Madde 9

Ýstisnalar

Ýþçi ve iþverenin müþterek talepleri esas alýnarak her iki Tarafýn yetkili makamlarý veya bu makamlar tarafýdan belirlenen yetkili kurumlarýnýn muvafakatý ile Sözleþmenin 6 ncý ve 7 nci madde hükümlerine istisnalar getirilebilinir.

BÖLÜM III

ÖZEL HÜKÜMLER

KISIM 1

HASTALIK VE ANALIK YARDIMLARI

Madde 10

Sigortalýlýk Sürelerinin Birleþtirilmesi

Taraflardan birinin mevzuatýna göre hastalýk ve analýk yardýmlarý hakkýnýn doðmasý, korunmasý ve yeniden kazanýlmasýnýn, belirli sigortalýlýk sürelerinin tamamlanmasýna baðlý olduðu hallerde, bir Tarafýn yetkili kurumu, diðer Tarafýn mevzuatýna göre tamamlanmýþ sigortalýlýk sürelerini ayný zamana rastlamamak kaydýyla kendi mevzuatýna göre tamamlanmýþ süreler gibi dikkate alýr.

Madde 11

Saðlýk Yardýmlarýndan Yararlanma

(1.) Diðer Tarafta ikâmet eden veya geçici olarak bulunan ve bir Taraf mevzuatýna göre yardým hakkýný kazanmýþ olan sigortalý, saðlýk yardým hakkýna sahiptir. Bu yardým hakký geçici veya devamlý bulunulan ülkenin kurumu tarafýndan bu kurumun mevzuatýna göre, yetkili kurumun hesabýna saðlanýr.

(2.) Ýþverenleri tarafýndan belli bir iþin icrasý için geçici görevle diðer Taraf ülkesine gönderilen sigortalýlarýn durumlarý tedaviyi gerektirdiði zaman iþ merkezinin bulunduðu ülkenin Sosyal Güvenlik Kurumu hesabýna, hastalýk veya analýk sigortasý yardýmlarýndan, hastaneye yatýrýlma dahil, yararlanýrlar.

(3.) Taraflardan birinin mevzuatýna göre sigortalý çalýþan kimselerin geçici olarak diðer Taraf ülkesinde bulunduklarý sýrada, saðlýk durumlarý derhal (acil) tedaviyi gerektirdiði zaman, kayýtlý bulunduklarý ülkenin yetkili sosyal güvenlik kurumlarý hesabýna hastalýk sigortasý yardýmlarýndan, hastaneye yatýrýlma dahil, yararlanýrlar.

(4.) 1 inci, 2 nci ve 3 üncü paragraflarda belirtilen kimseler, diðer Taraf ülkesinde baþlattýklarý tedavilerini kayýtlý olduklarý ülkede sürdürebilirler.

(5.) 1, 2, 3 ve 4 üncü paragraflarda yer alan hükümler sigortalý ile yaþayan veya ikâmet eden ve saðlýk yardýmlarýna müstehak olan sigortalýnýn, aile fertleri için de geçerlidir.

Madde 12

(1.) Sigortalý bulunduðu Taraf ülke mevzuatýna göre saðlýk yardýmýna hak kazanmýþ olan kiþinin, diðer Taraf ülkesinde ikâmet eden aile fertleri, ikâmet ettikleri ülkenin mevzuatýna göre saðlýk yardýmlarýndan faydalanma hakkýna sahip bulunmamak þartý ile hastalýk, analýk sigortasýyla saðlanan saðlýk yardýmlarýndan faydalanýrlar.

(2.) 1 inci fýkrada sözü edilen aile fertleri ikâmetgâhlarýný yetkili kurumun bulunduðu ülkeye naklettiklerinde veya geçici olarak bulunduklarýnda saðlýk yardýmlarýndan, bu Taraf mevzuatýndaki hükümlere göre faydalanýrlar.

(3.) Sigortalýnýn saðlýk yardýmlarýna hak kazanýp kazanmadýðý istihdam edildiði ülke mevzuatýna göre tayin edilir.

(4.) Sigortalýnýn diðer Tarafta ikâmet eden aile fertleri, bu sigortalýnýn çalýþtýðý ülkedeki mevzuata göre kazanýlan saðlýk yardýmlarýndan yetkili kurum hesabýna yararlanýr.

(5.) Hak kazanma þartlarý, aile fertlerinin kimler olduðu ve yardýmlarýn süresi yetkili kurumun mevzuatýna göre belirlenir.

Madde 13

Aylýk Sahiplerinin

Saðlýk Yardýmlarýndan Yararlanmalarý

(1.) Her iki Taraf ülkenin mevzuatýna göre aylýk veya gelir baðlanmýþ olan kimseye saðlýk yardýmlarý sadece ikâmet edilen ülkenin mevzuatýna göre saðlanýr.

(2.) Taraflardan yalnýz birinin mevzuatýna göre aylýk veya gelir baðlanmýþ olan bir kimse, diðer Taraf ülkesinde ikâmet ettiði takdirde, saðlýk yardýmlarý, aylýðý ödeyen ülkenin yetkili kurumunun nam ve hesabýna ikâmet mahallindeki kurumca saðlanýr.

(3.) Maddenin 1 inci paragrafýnda belirtilen kimselerin diðer Taraf ülkesinde geçici ikâmetlerinde, derhal (acil) yardým yapýlmasýný gerektirdiði zaman, daimî ikâmet edilen ülkenin yetkili kurumu hesabýna olmak kaydýyla, saðlýk yardýmlarýndan yararlanýrlar.

(4.) 1, 2 ve 3 üncü paragraflarda yer alan hükümler, aylýk sahibinin aile fertleri için de geçerlidir.

(5.) Bu yardýmlara hak kazanýlýp, kazanýlmadýðý ile yardýmlarýn süresi ve aile fertlerinin tespiti, aylýk veya gelir ödeyen ülkenin yetkili kurumunca, yardýmlarýn kapsamý ve ifa þekli ise ikâmet mahallindeki yetkili kurumca tespit edilir.

Madde 14

Saðlýk Yardým Masraflarýnýn Ödenmesi

Bu Sözleþme 11, 12, 13, 20 ve 22 nci maddelerinde öngörülen hallerde yapýlan saðlýk yardým masraflarý, ilgilinin kayýtlý bulunduðu kurum tarafýndan, yardýmlarý yapan ülkenin sosyal güvenlik kurumuna, Ýdarî Anlaþma ile tespit edilecek usul ve esaslar dahilinde ödenir.

Madde 15

Protezler ve Önemli Saðlýk

Yardýmlarý ile Para Yardýmlarý

(1.) Protezler ve diðer önemli saðlýk yardýmlarý, 11 inci madde ile kapsanan ilgilinin hayatý ve saðlýðý tehlike içinde olduðu (acil) haller dýþýnda yetkili kurumun iznine tâbidir. Usul ve esaslar Ýdarî Anlaþma ile belirlenir.

(2.) Para yardýmlarýnýn (günlük ödeneklerin) ödenmesi 11 nci maddede belirtilen durumlarda ilgilinin kayýtlý bulunduðu kurumun mevzuatýna göre saðlanýr.

(3.) Taraf ülke mevzuatýnda sigortalýya yapýlacak parasal yardýmlarýn aile fertlerinin sayýsýna göre belirlenmesi hükmü varsa, diðer Taraf ülkesinde ikâmet eden aile fertleri de dikkate alýnýr.

Madde 16

Analýk Yardýmlarý

(1.) Bir kadýn sigortalýnýn bir veya her iki Taraf mevzuatýna göre analýk yardýmlarýndan faydalanma hakkýna sahip olmasý halinde, bu kimse hakkýnda, gerekirse 10 uncu maddeye göre birleþtirilen sigortalýlýk süreleri de nazara alýnmak suretiyle, yalnýz doðumun vuku bulduðu ülkede yürürlükte olan mevzuat hükümleri uygulanýr.

(2.) Erkek sigortalýnýn sigortalý olmayan eþi de analýðý halinde saðlýk yardýmlarýndan yararlanýr.

(3.) Analýk yardýmlarýna hak kazanan bir kimseye yapýlan saðlýk yardýmlarý, duruma göre bu Sözleþmenin 11 ve 12 nci maddelerindeki esaslar çerçevesinde karþýlanýr.

KISIM 2

MALÛLLÜK, YAÞLILIK VE ÖLÜM YARDIMLARI

Madde 17

Sigortalýlýk Sürelerinin Birleþtirilmesi

(1.) Bir Taraf mevzuatýna göre yardýma hak kazanýlmasý, korunmasý veya tekrar yardýma hak kazanýlmasý sigortalýlýk süresiyle ilgili ise, Taraflarýn yetkili kurumu gerektiðinde bu Sözleþmede aksi öngörülmedikçe, diðer Taraftaki sigortalýlýk sürelerini ayný zamana rastlamamak kaydý ile kendi mevzuatýna uygun olarak kabul eder.

(2.) Maddenin 1 inci paragrafýnýn uygulanmasýna raðmen yardýma hak kazanmayan bir kimse hakkýnda ilgili kurum, Taraflarýn sosyal güvenlik sözleþmesi imzalamýþ olduðu bir üçüncü ülkedeki sigortalýlýk sürelerini de birleþtirir.

(3.) Taraflardan birinin mevzuatý gereðince sigortalý olarak ilk iþe girme, yardýmý koruma veya tekrar yardýma hak kazanma peþinen sigortalý olma süreleri veya diðer hususlarla þartlandýrýldýðý takdirde, diðer Taraftaki süreler ve ilk iþe girme esas alýnýr.

Madde 18

12 Aydan Az Olan Sigortalýlýk Süreleri

(1.) Bir Taraf ülkemevzuatý gereðince dikkate alýnmasý gereken sigortalýlýk süresi 12 aydan az ise, sadece bu sigortalýlýk süresi ile yardýma hak kazanma durumlarý hariç, bu süreler için yardým yapýlmaz.

(2.) Maddenin 1 inci paragrafýnda belirtilen ve bir Tarafýn ilgili kurumca sigortalýlýk süresi olarak kabul edilmeyen süreler, diðer Tarafýn ilgili kurumun, ilgilinin yardýma hak kazanma, yardým hakkýný koruma veya tekrar yardýma hak kazanma ve yardým miktarýnýn tespiti bakýmýndan, gerekirse bu süreyi kendi mevzuatýna göre geçmiþ gibi dikkate alýr.

Madde 19

Yardýmlarýn Hesaplanmasý

(1.) Bir Tarafýn mevzuatý gereðince 17 nci madde uygulanmadan bir yardým hakký doðuyorsa, bu tarafýn yetkili kurumu sadece kendi mevzuatý gereðince geçen sigortalýlýk sürelerini göz önünde bulundurarak yardýmý tespit eder.

(2.) 1 inci fýkraya göre yardým hakkýnýn mevcut olmamasý halinde 17 nci maddeye göre sigortalýlýk süreleri dikkate alýnarak yardýmlar þöyle hesaplanýr.

17 nci maddenin uygulanmasýyla ilgili kurum, toplam sigortalýlýk sürelerini kendi mevzuatý gereðince geçmiþ gibi hesaplar. Bundan sonra hesaplanmýþ toplam süreden sadece kendimevzuatýna göre geçen süreyi nazara alarak yardýmýn miktarýný belirler.

(3.) Taraflarýn mevzuatlarýnda aylýðýn azaltýlmasý, durdurulmasý veya kesilmesi ile ilgili hükümler varsa, bu hüküm Sözleþmenin uygulanmasýnda da nazara alýnýr.

KISIM 3

ÝÞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI

Madde 20

Yardýmlar

(1.) Sigortalý olduðu süre içinde iþ kazasý geçiren veya meslek hastalýðýna tutulan bir sigortalý yardýmlardan Sözleþmenin III. Bölüm 1. Kýsým hükümlerine uygun olarak sigortalý olduðu Tarafýn mevzuatýna göre yararlanýr.

(2.) Taraflardan birinin bir iþ kazasýna uðrayan veya meslek hastalýðýna tutulan bir kimse, ikâmetgahýný diðer Taraf ülkesine naklettiði zaman, kayýtlý bulunduðu yetkili kurumun iznini almak þartýyla bu yardýmlardan yararlanmaya devam eder. Bu izin ilgili saðlýk kuruluþu raporuna istinaden ve yetkili kurumun muvafakatý ile uzatýlabilir.

(3.) Bir kimse ikâmetgahýný diðer Tarafa naklettikten sonra iþ kazasý veya meslek hastalýðýnýnýn teþhisinde, daha önce kayýtlý bulunduðu kurumun muvafakatýyla, bu kurum hesabýna iþ kazalarý ve meslek hastalýklarý sigortasýnýn saðlýk ve tedavi yardýmlarýndan yararlanmaya hak kazanýr.

(4.) 1, 2, 3 üncü paragraflarda öngörülen yardýmlar, yetkili kurumun hesabýna, geçici olarak bulunduðu Tarafta geçerli olan mevzuata göre verilir.

(5.) Yukarýdaki fýkralarda öngörülen protez, daha büyük cihaz ve daha önemli saðlýk ve para yardýmlarý 15 inci madde hükümlerine göre karþýlanýr.

Madde 21

Bir tarafýn mevzuatýna göre, bir iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu meydana gelen daimî iþ göremezlik derecesinin tayininde, diðer Taraf mevzuatýna göre evvelce vukua gelmiþ olan iþ kazalarý ve meslek hastalýklarý da, kendi mevzuatýna göre vukua gelmiþ gibi nazara alýnýr. Ýlgiliye verilecek yardýmlarýn belirlenmesinde 23 üncü maddenin 2 nci paragraf hükümleri kýyasen uygulanýr.

Madde 22

Meslek Hastalýklarý ile Ýlgili Yardýmlar

Meslek hastalýðýna uðrayan kimse, her iki Tarafýn ülkesinde söz konusu hastalýða sebep olabilecek bir iþte çalýþmýþ ise, sigortalýya veya ölümü halinde hak sahiplerine yapýlacak yardýmlar, sözkonusu iþin en son icra edildiði Tarafýn mevzuatýna göre, ilgili bu mevzuatýn öngördüðü þartlarý yerine getirmiþ olmasý kaydý ile saðlanýr.

Madde 23

Taraflardan birinin mevzuatýna göre meslek hastalýðýndan dolayý yardým yapýlmýþ olan bir sigortalýnýn, diðer Taraf ülkesinde ikâmet ettiði sýrada bu hastalýðýn aðýrlaþmasý halinde, aþaðýdaki kurallar uygulanýr.

1. Sigortalý, yeni ikâmet ettiði ülkede meslek hastalýðýnýn meydana gelmesine veya aðýrlaþmasýna sebep olabilecek bir iþte çalýþmamýþ ise, sigortalýnýn ilk ülkede kayýtlý bulunduðu kurum, aðýrlaþmayý da hesaba katarak, kendi mevzuatýna göre gerekli yardýmlarý yapar.

2. Sigortalý, yeni ikâmet ettiði ülkede böyle bir iþte çalýþmýþ ise, ilk ülkedeki kayýtlý bulunulan kurum, aðýrlaþmayý hesaba katmaksýzýn, kendi mevzuatýna göre yapýlacak yardýmlarý üzerine alýr; yeni ikâmetgahýn bulunduðu ülkede kayýtlý bulunulan kurum, sigortalýya kendi mevzuatýna göre tayin edilen ve aðýrlaþmadan sonra ödemesi gereken yardým tutarý ile aðýrlaþmadan önce hastalýk kendi ülkesinde meydana gelmiþ olsaydý ödeyeceði yardým tutarý arasýndaki farka eþit bir ek yardým öder.

KISIM 4

ÇOCUKLAR ÝÇÝN EK ÖDEME

Madde 24

Yardýmlarýn Belirlenmesi

(1.) Çocuklar için ek ödeme hakký, diðer Tarafta ikâmet eden çocuklar dahil, kiþinin sigortalý olduðu ülke mevzuatý gereðince tespit edilir.

(2.) Çocuklar için ek ödeme hakký, her iki Taraf mevzuatýnca hak kazanýlýyor isesadece çocuðun ikâmet ettiði Tarafýn mevzuatý uygulanýr.

(3.) Bu maddenin 1 ve 2 nci fýkrasýnda belirtilen hükümler, emekli maaþý alanlar için de geçerlidir.

KISIM 5

ÝÞSÝZLÝK YARDIMLARI

Madde 25

Ýþsizlik Yardýmlarý Ýçin Gerekli Koþullar

Ýþsizlik yardýmlarý, sigortalýnýn çalýþmakta olduðu ülkede uygulanmakta olan mevzuat çerçevesinde yapýlýr. Yardýmýn belirlenmesinde diðer Tarafta geçen sigortalýlýk süreleri dikkate alýnarak kendi mevzuatýnda öngörülen koþul, biçim ve usullere göre saðlanýr.

BÖLÜM IV

TIBBÎ KONTROL

Madde 26

Taraf ülkelerin birinde yaþayan veya bulunan kimselerin iþgöremezlik durumlarýnýn belirlenebilmesi için bir Taraf mevzuatýna göre öngörülen týbbî kontroller, yetkili kurumun talebi üzerine ve yetkili kurumun hesabýna, ilgilinin yaþadýðý kurumca yapýlýr.

Eðer týbbî kontroller, her iki Tarafýn mevzuatlarýnýn uygulanmasý için yapýlýyorsa ilgilinin ikâmet ettiði veya geçici olarak bulunduðu kurum tarafýnca yapýlýr ve kurumca masraflarý karþýlanýr.

BÖLÜM V

ÇEÞÝTLÝ HÜKÜMLER

Madde 27

Ýdarî Anlaþma

Bu Sözleþmenin uygulanmasý ile ilgili her türlü usul ve esaslar, taraflar arasýnda yapýlacak Ýdarî Anlaþma ile belirlenir.

Madde 28

Bilgi Deðiþimi ve Karþýlýklý Yardým

(1.) Bu Sözleþmenin uygulanmasýndan sorumlu yetkili makam ve kurumlar:

1.1 Mevzuatlarýn izin verdiði ölçüde, bu Sözleþmenin uygulanmasý için gerekli her türlü bilgiyi birbirlerine bildirirler;

1.2 Bu Sözleþme veya bu Sözleþmenin uygulandýðý mevzuat uyarýnca herhangi bir yardýmýn ödenmesi veya bu yardýma hak kazanmanýn tespiti ile ilgili olarak, kendi mevzuatlarýnýn uygulanmasý ile ilgiliymiþ gibi, birbirlerine yardýmcý olurlar; ve

1.3 Mümkün olan en kýsa zamanda, bu Sözleþmenin uygulanmasý için alýnan tüm önlemleri veya Sözleþmenin uygulanmasýný etkilemesi halinde, kendi mevzuatlarýndaki deðiþiklikleri birbirlerine bildirirler.

(2.) Bu maddenin (1.2) fýkrasýnda iþaret edilen yardým, belirli masraf türlerinin geri ödenmesi için 27 nci maddeye uygun olarak yapýlan Ýdarî Anlaþmada yer alan özel hükümler saklý kalmak kaydýyla, ücretten muaf olarak saðlanýr. Bir Tarafýn yetkili kurumu diðer Tarafýn yetkili kurumundan ödemeyi istediðinde, ABD Dolarý ($) olarak ödenecek miktarý bildirir. Bunun üzerine, ikinci kurum bu miktarý, birinci kuruma öder.

(3.) Bir Tarafýn mevzuatý uyarýnca açýklanmasý gerekmedikçe, bu Sözleþmeye göre bir Tarafça diðer Tarafa bir kimse hakkýnda gönderilen herhangi bir bilgi gizlidir. Bu bilgiler sadece bu Sözleþmenin uygulandýðý mevzuatýn yürütülmesi amacýyla kullanýlýr.

(4.) Taraflardan birinin bir sigorta vakasýndan dolayý üçüncü bir kimseden olan tazminat alacaðýnýn, bu þahsýn diðer Taraf ülkesinde ikâmet etmesi halinde o ülkenin yetkili kurumu aracýlýðý ile talebinin ilgiliye teblið edilmesi ve sonuçlarýnýn bildirilmesi hususunda bir talepte bulunma halinde, diðer Taraf yetkili kurumu gereken iþlemi yaparak bu talebi yerine getirir ve talepte bulunan Tarafýn yetkili kurumuna bilgi verir.

Madde 29

Vergi, Ücret ve Harçlardan Muafiyet veya Ýndirim

Bir Tarafýn, mevzuatýnýn uygulanmasý için gerekli herhangi bir belge veya dokümanýn hazýrlanmasý ile ilgili olarak o Tarafýn mevzuatýnca hükme baðlanmýþ bulunan vergiler, konsolosluk ücretleri veya idarî harçlardan muafiyet veya bunlarla ilgili herhangi bir indirim, diðer Taraf mevzuatýnýn uygulanmasý ile ilgili gerekli belge ve dokümanlarý da kapsar. Sözleþmenin uygulanmasý için gereken herhangi bir belge, diplomatik veya konsolosluk yetkililerinin onayýndan veya benzer formaliterlerden muaftýr.

Madde 30

Haberleþme Dili

Bu Sözleþmenin uygulanmasý için Taraflarýn yetkili makamlarý ve kurumlarý Türkçe ve Makedonca haberleþirler.

Madde 31

Talep, Bildiri ve Ýtirazlarýn Sunulmasý

(1.) Âkit Taraflardan birinin mevzuatýna göre, o Tarafýn yetkili makam veya kurumuna yasal süresi içinde yapýlmýþ olan bir yardýmýn ödenmesi veya yardým hakkýnýn belirlenmesine iliþkin talep, bildiri veya itiraz, diðer Tarafýn yetkili makamýna ve kurumuna sunulmuþ gibi kabul edilir. Ayný husus, diðer konulara iliþkin dilekçeler ile beyannameler ve itirazlar için de geçerlidir.

(2.) Bir Taraf mevzuatý uyarýnca yapýlan yardým talebi, diðer tarafýn mevzuatý uyarýnca muadil bir yardým için talep olarak kabul edilir.

(3.) 1 ve 2 nci Paragrafýn uygulandýðý herhangi bir durumda, talep, bildiri veya itirazýn sunulduðu yetkili makam veya kurum, bunu geciktirmeksizin diðer Tarafýn yetkili makam veya kurumuna iletir.

Madde 32

Yardýmlarýn Ödenmesi

Bir Tarafýn yetkili kurumu, bu Sözleþmeye göre doðan parasal yükümlülüklerini kendi para birimi ile ödeyerek yerine getirir.

Madde 33

Anlaþmazlýklarýn Çözümü

(1.) Taraflarýn yetkili makamlarý, Taraflar arasýnda bu Sözleþmenin yorumu ve tatbiki nedeni ile çýkacak tüm anlaþmazlýklarý müzakere yolu ile halletmeye çalýþýrlar.

(2.) Bir anlaþmazlýðýn bu þekilde altý ay içinde giderilmesi mümkün olmazsa, bu durumda anlaþmazlýðýn çözümü Taraflardan birinin müracaatý üzerine aþaðýdaki þekilde oluþturulacak olan bir hakem heyetine devredilir.

2.1. Sözleþmeye Taraf olan her ülke, anlaþmazlýðýn hakem heyeti tarafýndan giderilmesi ile ilgili müracaatýn eline geçmesinden itibaren bir ay içinde bir hakem tayin eder. Bu þekilde tayin edilen iki hakem, hakemini son olarak atayan ülkenin bu atamayý bildirmesinden itibaren iki ay içinde üçüncü bir devletin uyruðundaki bir kiþiyi üçüncü hakem olarak seçer.

2.2. Sözleþmeye Taraf olan devletlerden birinin tespit edilen süre içinde hakem tayin etmemesi durumunda, diðer Taraf Avrupa Ýnsan Haklarý Mahkemesinin Baþkanýna baþvurarak, hakem tayin etmesini ister. Tayin edilen iki hakemin atanacak üçüncü hakemin seçimi konusunda mutabakata varamamalarý halinde, ayný þekilde Avrupa Ýnsan Haklarý Mahkemesine baþvurulur.

2.3. Avrupa Ýnsan Haklarý Mahkemesinin Baþkanýnýn Sözleþmenin Tarafý olan devletlerden birinin uyruðunda olmasý halinde, bu madde ile kendisine verilen görevler mahkemenin baþkan yardýmcýsýna ya da ayný uyrukta olma durumunun söz konusu olmadýðý en yüksek dereceli hakime devredilir.

(3.) Hakem heyeti oy çokluðu ile karar verir. Heyetin kararlarý her iki devlet için de baðlayýcý niteliktedir. Sözleþmeye taraf olan her devlet kendisi tarafýndan atanan hakemin masraflarýný karþýlar. Diðer masraflar Sözleþmeye taraf olan ülkelerce eþit oranda karþýlanýr. Hakem heyeti çalýþma usullerini kendisi belirler.

BÖLÜM VI

GEÇÝCÝ VE NÝHAÝ HÜKÜMLER

Madde 34

Geçici Hükümler

(1.) Bu Sözleþmenin yürürlüðe girdiði tarihten önce tamamlanmýþ herhangi bir sigortalýlýk süresi, bu Sözleþme uyarýnca bir yardým hakkýnýn tespitinde dikkate alýnýr.

(2.) Bu Sözleþme yürürlüðe girdiði tarihten önceki bir süre için bir yardým ödenmesi hakkýný vermez.

(3.) 2 nci fýkra hükmü saklý kalmak üzere, toptan ödeme yardýmlarý hariç herhangi bir yardým; bu Sözleþmenin yürürlüðe girdiði tarihten önce vuku bulmuþ olaylar için de uygulanýr. Ancak, kazanýlan haklar Sözleþmenin yürürlüðe girdiði tarihten itibaren iki yýl içinde yapýlan yazýlý baþvurularda Sözleþmenin yürürlük tarihinden, iki yýldan sonra yapýlan baþvurularda ise talep tarihini takip eden aybaþýndan geçerli olmak üzere ödenir.

Madde 35

Sözleþmenin Yürürlüðe Girmesi ve Feshi

(1.) Taraflardan her biri diðer Tarafa Sözleþmenin yürürlüðe girmesi için gerekli iç mevzuatýn tamamlandýðýný bildirir. Sözleþme, son bildirimi takip eden ikinci ayýn birinci günü yürürlüðe girer.

(2.) Sözleþme yürürlüðe girdiði tarihten itibaren uygulanýr. Ancak Sözleþme, Taraflardan birinin diðer Tarafa yaptýðý bildiri ile feshedilebilir. Fesih, bildiri tarihini izleyen altýncý ayýn sonunda geçerlilik kazanýr.

(3.) Eðer Sözleþme sona ererse, Sözleþme hükümleri uyarýnca kazanýlmýþ olan haklar devam eder ve Sözleþme uyarýnca sonuçlandýrýlmamýþ talepler hakkýnda karar vermek üzere müzakerelere giriþilir. Anlaþma saðlanamamasý halinde halledilmeyen taleplere iliþkin esaslar 33 üncü madde hükmü çerçevesinde çözümlenir.

Bu Sözleþme, 6.7.1998 tarihinde Üsküp’te her iki metin eþit derecede geçerli olmak üzere, Türkçe ve Makedonca dillerinde düzenlenmiþ ve imzalanmýþtýr.

 

TÜRKÝYE CUMHURÝYETÝ

MAKEDONYA CUMHURÝYETÝ

 

HÜKÜMETÝ ADINA

HÜKÜMETÝ ADINA

 

Prof. Dr. Nami ÇAÐAN

Naser ZÝBEKÝ

 

Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakaný

Çalýþma ve Sosyal Politika Bakaný