འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ།

Biosafety Act of Bhutan 2015

མཆོད་བརྗོད།

ༀ་སྭསྟི། རྩ་གསུམ་ཀུན་འདུས་ཌཱཀྐིའི་ཚོགས་ཀྱི་རྗེ། །

འཆི་མེད་རིག་འཛིན་གྲུབ་པ་ཡོངས་ཀྱི་གཙོ། །

སྣང་སྲིད་དབང་བསྒྱུར་པདྨ་ཀཱ་ར་ཡིས། །

བསླུ་མེད་བདེན་མཐུས་དེང་འདིར་ཤིས་པ་སྩོལ། །

ཆོས་དང་ཆོས་མིན་འབྱེད་པའི་བློ་བྲལ་ཞིང་། །

འཇིག་རྟེན་ལེགས་ཉེས་བླང་དོར་རྒྱབ་སྐྱུར་མཁན། །

རང་འདོད་ཁོ་ནར་བརྩོན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར། །

བཟང་ངན་ཁྲིམས་ཀྱིས་མ་དབྱེ་ཐབས་གཞན་ཅི། །

རིག་གསར་ཐབས་མཁས་སྒྱུ་མའི་འཕྲུལ་འཁོར་ལས། །

བྱུང་བའི་སྲོག་ལྡན་རྫས་སུ་གྲུབ་པ་ཀུན། །

སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཀར་ཁེ་ཉེན་རྒྱ་ཆེ་བས། །

ལག་ལེན་ཤོག་ངོས་ཁྲིམས་སུ་བཅས་འདི་མཚར། །

མཐོན་པའི་གོ་གནས་རིག་ནོར་དཔལ་མཆིས་ཀྱང་། །

རྒྱུ་འབྲས་བདེན་པར་ཡིད་ཆེས་མ་འཛིན་པའི། །

ལས་མཐའ་ལོག་པའི་གནས་དུས་ཐ་མ་འདིར། །

རྒྱལ་བའི་བཀའ་ལས་བཙན་པོའི་ཁྲིམས་འདི་མཆོག །

དེ་ཕྱིར་ཞི་བདེའི་རྩ་བ་ཁྲིམས་ཡིན་པས། །

སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་མཚན་གནས་ཅན། །

རྟགས་བརྒྱད་གྲངས་སུ་ལེ་འུར་བཅད་པ་འདི། །

ཀུན་གྱིས་ཚུལ་བཞིན་ལག་ལེན་མཛད་པར་ཞུ། །

CONTENTS

Title ...................................................................................Pages

Preamble ...................................................................................1

Chapter I : Preliminary ..............................................................2

Chapter II : Organization of Biosafety Administration .............3

Chapter III : Principle and Prohibitions ....................................8

Chapter IV : Risk Assessment, Management and Communication .......................................................................10

Chapter V : Labeling and Compliance Monitoring ................11

Chapter VI : Public Awareness and Access to Information ....13

Chapter VII : Liability, Compensation, Enforcement and Penalties ..................................................................................14

Chapter VIII : Miscellaneous ..................................................20

དཀར་ཆག།

དོན་ཚན། ...............................................................................................................................ཤོག་གྲངས།

ངོ་སྤྲོད། ...................................................................................................................................................... ༡

ལེའུ་དང་པ། སྔོན་བརྗོད། .....................................................................................................................༢

ལེའུ་གཉིས་པ། སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བདག་སྐྱོང་གི་ལས་ཚོགས། ........................................................༣

ལེའུ་གསུམ་པ། གཞི་རྩ་དང་ བཀག་ཆ། ......................................................................................... ༨

ལེའུ་བཞི་པ། ཉེན་ཁ་དབྱེ་ཞིབ་དང་ འཛིན་སྐྱོང་ བརྡ་དོན། ..................................................... ༡༠

ལེའུ་ལྔ་པ། མིང་བྱང་བཏགས་ནི་དང་ ཁྲིམས་ལུ་གནས་མ་གནས་ལྟ་རྟོག་འབད་ནི། ............ ༡༡

ལེའུ་དྲུག་པ། མི་དམང་གོ་དོན་ཁྱབ་སྤེལ་དང་ གནས་ཚུལ་གྱི་ལྟ་སྤྱོད། .................................. ༡༣

ལེའུ་བདུན་པ། ཉེས་འཁྲི་དང་ རྒུད་འཐུས་ བསྟར་སྤྱོད་ ཉེས་ཆད། ......................................༡༤

ལེའུ་བརྒྱད་པ། སྣ་ཚོགས་དགོངས་དོན། ........................................................................................ ༢༠

Biosafety Act of Bhutan 2015 1

PREAMBLE

WHEREAS, the Constitution of the Kingdom of Bhutan provides for the protection, conservation and safeguarding of biodiversity in the country;

WHEREAS, the Royal Government of Bhutan has a precautionary policy concerning genetically modified organisms;

WHEREAS, such policy was adopted to protect the rich domestic and wild biodiversity of Bhutan, promote the nation’s food and nutrition security and safeguard the animals and human health, and

AND WHEREAS, Bhutan is a party to the Cartagena Protocol on Biosafety to the Convention on Biological Diversity;

Parliament of Bhutan hereby enacts the Biosafety Act of Bhutan 2015 on the 24th day of the 3rd month of the Wood Female Sheep year of the Bhutanese calendar, corresponding to the 12th day of May, 2015 as follows:

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 1

ངོ་སྤྲོད།

དེ་ཡང་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣའི་ཉེན་སྐྱོབ་དང་

ཉམས་སྲུང་ ཉེན་སྲུང་ཚུ་འབད་དགོཔ་སྦེ་ཡོདཔ་དང་།

དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་གིས་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ (GMOs)

གྱི་སྐོར་ལས་ སྔོན་འགོག་གི་སྲིད་བྱུས་ཡོདཔ་ཨིན།

དེ་ཡང་ དེ་བཟུམ་མའི་སྲིད་བྱུས་འདི་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ ནགས་ཚལ་གྱི་སྐྱེ་

ལྡན་རིགས་སྣ་གང་མང་ཡོད་མི་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཟ་ཆས་དང་ཟས་བཅུད་

ཉེན་སྲུང་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ སེམས་ཅན་དང་ མི་གི་འཕྲོད་བསྟེན་སྲུང་འཛིན་འབད་ནི་གི་

དོན་ལུ་ཆ་འཇོག་འབད་ཡོདཔ་ཨིན།

དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣའི་མཐུན་གྲོས་གུར་ཡོད་པའི་ སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་

སྲུང་སྐོར་ལས་ ཀར་ཀྲ་ཧེ་ན་གི་དཔྱད་གཞིའི་གན་འཛིན་གྱི་རྩ་ཕན་ཨིནམ་ལས།

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༡༥ ཅན་མ་འདི་ རང་ལུགས་གནམ་ལོ་ ཤིང་

མོ་ལུག་ལོ་ ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༢༤ ལུའམ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ཟླ ༥ པའི་ཚེས་ ༡༢ ལུ་

འབྲུག་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ གཤམ་གསལ་ལྟར་ཆ་འཇོག་མཛད་གྲུབ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 2

CHAPTER I PRELIMINARY

Title, Extent and Commencement 1. This Act shall:

1. Be called the Biosafety Act of Bhutan 2015;

2. Come into force on the 4th day of the 6th month of the Wood Female Sheep Year of the Bhutanese calendar, corresponding to the 20th day of July 2015; and

3. Extend to the whole of Bhutan.

Scope 2. This Act shall apply to:

1. All genetically modified organisms;

2. Products derived from genetically modified organisms;

3. All stages of import, export, and direct use of products that have genetically modified content within the Kingdom.

3. This Act shall not apply to: 1. Traditional and domestic methods of animal and plant

breeding;

2. Traditional and domestic exchange and sale of local seeds, plants, and livestock;

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 2

ལེའུ་དང་པ།

སྔོན་བརྗོད།

མིང་གནས་དང་ འགོ་འཛུགས་ ཁྱབ་ཚད།

༡. བཅའ་ཁྲིམས་འདི།

༡. འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ་ཟེར་བརྗོད་དགོ།

༢. རང་ལུགས་གནམ་ལོ་ཤིང་མོ་ལུག་ལོ་ ཟླ་༦ པའི་ཚེས་ ༤ ལུའམ་ སྤྱི་ལོ་

༢༠༡༥ ཟླ་ ༧ པའི་ཚེས་ ༢༠ ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་བསྟར་སྤྱོད་འབད་དགོ།

༣. འབྲུག་གི་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ལུ་ཁྱབ་དགོ།

ཁྱབ་དབང་།

༢. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གིས་ གཤམ་གསལ་ལུ་སྦྱོར་འཇུག་འབད་དགོཔ་འདི་ཡང་།

༡. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ག་ར་དང་།

༢. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་མི་འཐོན་སྐྱེད་ཚུ།

༣. ནང་འདྲེན་དང་ཕྱིར་ཚོང་གི་གནས་རིམ་ཆ་མཉམ་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་

འཁོད་ལུ་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་ཟས་སྣ་ཡོད་མི་ཐོན་སྐྱེད་ཐད་

ཀར་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་འབད་ནི།

༣. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གིས་འཇུག་ནི་མེད་མི་འདི་ཡང་།

༡. སེམས་ཅན་དང་ སྐྱེ་ཤིང་གི་ སྔར་སྲོལ་དང་ནང་འཁོད་ཀྱི་ རིགས་སྤེལ་ཐབས་

ལམ།

༢. ས་གནས་ཀྱི་སོན་རིགས་དང་ སྐྱེ་ཤིང་ སྒོ་ནོར་གྱི་རིགས་ཚུ་ སྔར་སྲོལ་དང་

ནང་འཁོད་བརྗེ་སོར་དང་ ཉོ་བཙོང་།

Biosafety Act of Bhutan 2015 3

3. Gene sequencing, tissue culture, and other similar methods, which do not involve the use of modern biotechnology; and

4. Products derived from genetically modified organisms for pharmaceuticals for human and veterinary use.

Repeal 4. Any provision of law, rule or regulation, government

directive, circular or announcement related to biosafety that is inconsistent with this Act is hereby superseded.

CHAPTER II

ORGANIZATION OF BIOSAFETY ADMINISTRATION

National Biosafety Board 5. This Act hereby establishes a Board, to be known as

the National Biosafety Board which shall consist of the following members: 1. the Minister responsible for Ministry of Agriculture

and Forests, who shall serve as the Chairperson;

2. The head of: a. relevant departments and agencies under the

Ministry of Agriculture and Forests;

b. the Department of Public Health, Ministry of Health;

c. the Department of Trade, Ministry of Economic Affairs;

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 3

༣. དེང་སང་གི་སྐྱེ་ལྡན་འཕྲུལ་རིག་ (Modern Biotechnology) ལག་

ལེན་འཐབ་མ་དགོ་པའི་ རིགས་རྒྱུན་དབྱེ་དཔྱད་དང་ རྩ་རྒྱུས་འཕེལ་སྐྱེད་ དེ་

བཟུམ་མའི་ཐབས་ལམ་གཞན་ཚུ།

༤. མི་དང་ སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་

བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་མི་སྨན་རིགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ།

ཆ་མེད།

༤. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་དང་འབྲེལ་ཆགས་མེད་མི་ སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་དང་འབྲེལ་བའི་ ཁྲིམས་

ཡངན་ བཅའ་ཡིག་ སྒྲིགས་གཞི་ གཞུང་གི་བཀོད་རྒྱ་ ཁྱབ་བསྒྲགས་ གསལ་

བསྒྲགས་ཚུ་གི་དགོངས་དོན་ཚུ་ཆ་མེད་འགྱོཝ་ཨིན།

ལེའུ་གཉིས་པ།

སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བདག་སྐྱོང་གི་ལས་ཚོགས།

རྒྱལ་ཡོངས་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཀོད་ཚོགས།

༥. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཀོད་ཚོགས་ཟེར་མི་ བཀོད་

ཚོགས་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ འཐུས་མི་ཚུ་གཤམ་གསལ་ལྟར་དུ་ཨིན།

༡. ཁྲི་འཛིན་སྦེ་ སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་ལྷན་ཁག་གི་བློན་པོ་དང་།

༢. གཤམ་གསལ་ཡིག་ཚང་གི་འགོ་འཛིན་ཚུ་

(ཀ) སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་ལྷན་ཁག་འོག་གི་ འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་དང་

ལས་སྡེ་ཚུ་དང་།

(ཁ) གསོ་བ་ལྷན་ཁག་འོག་གི་ མི་དམང་གསོ་བའི་ལས་ཁུངས།

(ག) བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་འོག་གི་ ཚོང་འབྲེལ་ལས་ཁུངས།

Biosafety Act of Bhutan 2015 4

d. the Department of Revenue and Customs, Ministry of Finance;

e. the Bureau of Law and Order, Ministry of Home and Cultural Affairs;

3. One high-level representative from the National Environment Commission; and

4. One high-level representative from the Bhutan Chamber of Commerce and Industry.

6. The Board is the highest decision making body for issues related to biosafety. The Board shall exercise the jurisdiction and powers and discharge the mandates conferred or imposed by or under this Act.

7. The Head of the Bhutan Agriculture and Food Regulatory Authority shall serve as the Member Secretary of the Board.

Mandate of the Board

8. The Board shall: 1. Periodically review and recommend to the Royal

Government on the national biosafety policy;

2. Endorse rules and regulations pertaining to the implementation of this Act;

3. Approve overall plans and programmes of the agencies involved in the administration of the biosafety related activities;

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 4

(ང) དངུལ་རྩིས་ འོང་འབབ་དང་ཅ་དམ་ ལས་ཁུངས།

(ཅ) ནང་སྲིད་དང་སྲོལ་འཛིན་ལྷན་ཁག་འོག་གི་ བཀའ་ཁྲིམས་བཀོད་འཛིན།

༣. རྒྱལ་ཡོངས་མཐའ་འཁོར་ལྷན་ཚོགས་ལས་ ཆེ་མཐོའི་ངོ་ཚབ་གཅིག།

༤. འབྲུག་ཚོང་དང་བཟོ་གྲྭ་ཚོགས་སྡེ་ལས་ ཆེ་མཐོའི་ངོ་ཚབ་གཅིག།

༦. བཀོད་ཚོགས་འདི་ སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ གྲོས་

ཐག་བཅད་མི་འདུས་ཚོགས་མཐོ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་བཅའ་ཁྲིམས་

འདི་གིས་སྤྲོད་མི་ ཡངན་ བཀལ་མི་ ཡངན་ འདི་གི་འོག་ལུ་ཡོད་མི་ཁྱབ་དབང་དང་

དབང་ཚད་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་དང་འགན་དབང་ཚུ་གྲུབ་དགོ།

༧. འབྲུག་སོ་ནམ་དང་ཟ་ཆས་ཁྲིམས་དོན་དབང་འཛིན་གྱི་ འགོ་འཛིན་འདི་ བཀོད་ཚོགས་

ཀྱི་ འཐུས་མི་དྲུང་ཆེན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དགོ།

བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་འགན་དབང་།

༧. བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས།

༡. རྒྱལ་ཡོངས་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་གི་སྲིད་བྱུས་འདི་ དུས་རིམ་བཞིན་དུ་ བསྐྱར་

ཞིབ་འབད་དེ་ རྒྱལ་གཞུང་ལུ་གྲོས་འདེབས་ཕུལ་དགོ།

༢. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་བསྟར་སྤྱོད་འབད་ནི་དོན་ལུ་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ཚུ་

ཆ་འཇོག་གྲུབ་དགོ།

༣. སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་ཚུའི་བདག་སྐྱོང་ནང་འབྲེལ་བ་ཡོད་

པའི་ལས་སྡེ་ཚུ་གི་ སྤྱིར་བསྡོམས་འཆར་གཞི་དང་ལས་རིམ་ཚུའི་གནང་བ་གྲུབ་

དགོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 5

4. Ensure smooth coordination among the stakeholder agencies in the implementation of the provisions of this Act;

5. Approve mechanisms and procedures to address any intentional or unintentional transboundary movement of genetically modified organism into the Kingdom;

6. Serve as an appellate body to address grievances expressed by any person or corporation against the decision of the Authority;

7. Make decisions on the approval of genetically modified organisms and/or products derived from genetically modified organisms; and

8. Oversee the performance of the Authority on matters related to administration of biosafety activities.

Meetings of the Board 9. The Board may make procedure for the scheduling and

conduct of its meeting and the procedures to be followed at its meetings; it shall meet at least twice a year, and as and when required.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 5

༤. བཅའ་ཁྲིམས་འདིའི་དགོངས་དོན་ཚུ་བསྟར་སྤྱོད་འབདཝ་ད་ ཁེ་གྱོང་ཡོད་པའི་

ལས་སྡེའི་ཚུའི་བར་ན་ མཉམ་འབྲེལ་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཡོདཔ་ངེས་གཏན་བཟོ་

དགོ།

༥. རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་གྱི་རིགས་ མནོ་

བཞིན་བསམ་བཞིན་དུ་ ཡངན་ མ་ཤེས་མ་མཐོང་པར་ ས་མཚམས་ཕན་ཚུན་

རྒྱུན་འགྲུལ་གང་རུང་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་ནིའི་ཐབས་རིག་དང་བྱ་སྒོ་ཚུའི་གནང་

བ་གྲུབ་དགོ།

༦. དབང་འཛིན་གྱི་གྲོས་ཐག་གུར་ མི་ངོ་ ཡང་ན་ ལས་འཛིན་གང་རུང་ཅིག་གིས་

བློ་ཁ་མ་རྫོགས་སྦེ་བཀོད་མི་ཚུ་སེལ་མི་མཐོ་གཏུགས་འདུས་ཚོགས་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་

དགོ།

༧. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ དང་/ཡང་ན་ རིགས་རྒྱུན་

འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་འབྱུང་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་གནང་བ་གྲུབ་

ནིའི་གྲོས་ཐག་བཅད་དགོ།

༨. སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་གི་ལས་རིགས་ཚུའི་བདག་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཚུ་

གུར་ དབང་འཛིན་གྱི་ལས་དོན་གྱི་ལཱ་བཀོད་རྐྱབ་དགོ།

བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་ཞལ་འཛོམས་།

༩. བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་ ཞལ་འཛོམས་ཀྱི་དུས་རིམ་དང་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི་གི་བྱ་རིམ་

བསྒྲིག་ནི་དང་ ཞལ་འཛོམས་ནང་ལག་ལེན་འཐབ་དགོ་པའི་བྱ་བའི་གནད་སྤྱོད་ཚུ་བཟོ་

ཆོག་ནི་དང་ འདི་ཡང་ཉུང་ཤོས་ལོ་གཅིག་ལུ་ ཚར་གཉིས་རེ་དང་ དགོས་མཁོ་དང་

བསྟུན་ཏེ་ཚོགས་དགོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 6

10. Where the Board so authorizes, the representatives of government organizations and agencies, as well as industry and consumer groups, may attend meetings of the Board but may not vote.

11. The quorum for holding meeting of the Board shall be two-third of its total members.

12. Any decisions taken by the Board shall be based on simple majority.

13. In case of equal votes, the Chair shall cast the deciding vote.

Bhutan Agriculture and Food Regulatory Authority 14. The Bhutan Agriculture and Food Regulatory Authority is

the national competent authority for the implementation and enforcement of this Act and all other biosafety related activities in the Kingdom.

The Authority shall: 1. Develop and review periodically the rules and

regulations for effective implementation of this Act;

2. Develop and adopt standards, forms, codes of practice, and other tools as necessary, for the administrative

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 6

༡༠. བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་གནང་བ་སྤྲོད་པའི་སྐབས་ལུ་ གཞུང་གི་ལས་ཚོགས་དང་ ལས་སྡེ་

དེ་བཟུམ་སྦེ་བཟོ་གྲྭ་དང་ ཉོ་སྤྱོད་པའི་སྡེ་ཚན་ཚུའི་ངོ་ཚབ་ཚུ་གིས་ བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་

ཞལ་འཛོམས་ནང་གྲལ་གཏོགས་འབད་ཆོག་ནི་ཨིན་རུང་ ཚོགས་རྒྱན་བསྐྱུར་མི་ཆོག།

༡༡. བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་ཞལ་འཛོམས་ཚོགས་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཚོགས་གྲངས་འདི་འཐུས་མི་

ཡོངས་བསྡོམས་ཀྱི་གསུམ་དཔྱ་གཉིས་དགོ།

༡༢. བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་གྲོས་ཐག་ག་ཅི་རང་བཅད་རུང་ མང་མོས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཐག་བཅད་

དགོ།

༡༣. ཚོགས་རྒྱན་འདྲ་མཉམ་འཐོན་པའི་སྐབས་ལུ་ ཁྲི་འཛིན་གྱིས་ཐག་བཅད་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱན་

བསྐྱུར་དགོ།

འབྲུག་སོ་ནམ་དང་ཟ་ཆས་ཁྲིམས་དོན་དབང་འཛིན།

༡༤. འབྲུག་སོ་ནམ་དང་ཟ་ཆས་ཁྲིམས་དོན་དབང་འཛིན་འདི་ བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ལག་ལེན་

དང་བསྟར་སྤྱོད་འབད་ནི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་

གཞན་ག་ར་གི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཚད་ལྡན་དབང་འཛིན་ཨིན།

དབང་འཛིན་གྱིས།

༡. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ཚུལ་མཐུན་བསྟར་སྤྱོད་འབད་ནི་དོན་ལུ་ བཅའ་ཡིག་དང་

སྒྲིགས་གཞི་ཚུ་བཟོ་དགོཔ་དང་ དུས་རིམ་བཞིན་དུ་ བསྐྱར་ཞིབ་འབད་དགོ།

༢. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་དང་འདིའི་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ཚུ་བསྟར་སྤྱོད་

འབད་ནི་དོན་ལུ་དགོ་པའི་ གནས་ཚད་དང་ འབྲི་ཤོག་ ལག་ལེན་གྱི་རྣམ་

Biosafety Act of Bhutan 2015 7

processes required to implement this Act and its Rules and Regulations;

3. Establish technical working groups from relevant agencies to advice on technical and scientific aspects of issues related to biosafety as and when needed;

4. Establish emergency response system for biosafety related emergency preparedness and response;

5. Coordinate planning and implementation of overall plans and programmes on biosafety among various stakeholder agencies;

6. Maintain records of the Board meetings and the decisions made;

7. Implement decisions of the Board;

8. Collect fines under this Act and keep detailed records regarding all warnings and penalties imposed, including whether the level of penalties is linked to the seriousness of the offence;

9. Resolve administrative appeals lodged against official decisions and actions taken under this Act;

10. Manage information in the Bhutan Biosafety Clearing House and ensure that mechanisms are in place to communicate matter related to biosafety in the Kingdom;

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 7

གཞག་ དེ་ལས་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་མཁོ་ཆས་གཞན་ཚུ་བཟོ་སྟེ་ ཆ་

འཇོག་གྲུབ་དགོ།

༣. དགོས་མཁོ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་གི་གནད་དོན་ཚུ་དང་འབྲེལ་བའི་

ཁྱད་རིག་དང་ ཚན་རིག་གི་བསླབ་སྟོན་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ འབྲེལ་ཡོད་ལས་སྡེ་

ཚུ་ལས་ ཁྱད་རིག་ལས་བྱེད་སྡེ་ཚན་ཚུ་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ།

༤. སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་དང་འབྲེལ་བའི་གློ་འབུར་གྱི་གྲ་སྒྲིག་དང་གདོང་ལེན་གྱི་དོན་ལུ་

གློ་འབུར་གདོང་ལེན་ལམ་ལུགས་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ།

༥. སྐྱེ་སྡན་ཉེན་སྲུང་གི་སྤྱིར་བསྡོམས་འཆར་གཞི་དང་ལས་རིམ་ཚུ་ འཆར་གཞི་

བརྩམས་ནི་དང་བསྟར་སྤྱོད་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ཁེ་གྱོང་ལས་སྡེའི་སོ་སོའི་བར་

ན་མཉམ་འབྲེལ་འབད་དགོ།

༦. བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་ཞལ་འཛོམས་ཚུ་དང་ འདི་ནང་གི་གྲོས་ཐག་ཚུའི་ཐོ་དེབ་ཚུ་

འཛིན་སྐྱོང་འབད་དགོ།

༧. བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཐག་ཚུ་བསྟར་སྤྱོད་འབད་དགོ།

༨. བཅའ་ཁྲིམས་འདིའི་འོག་གི་ཉེས་ཆད་ཚུ་བསྡུ་ལེན་འབད་དགོཔ་དང་ ཉེས་

ཁྲིམས་ཀྱི་ཚད་གཞི་དང་གནོད་འགེལ་གྱི་ཚབས་ཆེ་ཧིང་ཚུ་འབྲེལ་མཐུད་ཡོད་

མེད་སྐོར་ཚུད་པའི་ ཉེན་བརྡ་དང་ཉེས་ཁྲིམས་བཀལ་མི་ཚུའི་ཐོ་དེབ་ཁ་གསལ་

སྦེ་བཞག་དགོ།

༩. བཅའ་ཁྲིམས་འདིའི་འོག་གི་གཞུང་འབྲེལ་གྲོས་ཐག་དང་ བྱ་ལེན་འཐབ་ཡོད་

མི་ཚུའི་གདོང་ལེན་སྦེ་ཕུལ་ཡོད་པའི་ བདག་སྐྱོང་མཐོ་གཏུགས་ཚུ་སེལ་དགོ།

༡༠. འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་གནས་སྡུད་ལྟེ་བ་ནང་ གནས་ཚུལ་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་

ནི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ག་ཅི་རང་

ཨིན་རུང་ གནས་ཚུལ་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ནི་དང་ བསམ་འཆར་ལེན་ནི་གི་དོན་ལུ་

ཐབས་རིག་ཚུ་ངེས་གཏན་བཟོ་དགོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 8

11. Advise the Board and the Government and inform the general public about initiatives, conditions and developments in the field of the use of modern biotechnology as well as the social, ethical, technical and technological, scientific and other aspects on genetically modified organisms and products derived from genetically modified organisms;

12. Advocate and create public awareness activities on biosafety; and

13. Assess the implementation of the Act on a regular basis and as and when necessary recommend amendments to the Board.

CHAPTER III PRINCIPLE AND PROHIBITIONS

Precautionary principle 16. All persons exercising functions, powers and duties under

this Act shall take into account the need for caution in managing the risks of adverse effects to biological diversity, the environment, human and animal health, particularly where there is scientific or technical uncertainty about those effects.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 8

༡༡. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་དང་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་

བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུའི་ དེང་སང་གི་སྐྱེ་

ལྡན་འཕྲུལ་རིག་ལག་ལེན་གནས་སྟངས་ཀྱི་ ཐབས་ལམ་དང་ ཆ་རྐྱེན་ གོང་

འཕེལ་ཚུའི་སྐོར་ལས་དང་ མི་སྡེ་དང་ ཀུན་སྤྱོད་ ཁྱད་རིག་ འཕྲུལ་རིག་

ཚན་རིག་ འཆར་སྣང་གཞན་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ བཀོད་ཚོགས་དང་གཞུང་ལུ་

བསླབ་སྟོན་འབད་དགོཔ་དང་ སྤྱིར་བཏང་མི་དམང་ལུ་ བརྡ་སྤྲོད་འབད་དགོ།

༡༢. སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་གི་སྐོར་ལས་ མི་དམང་གོ་དོན་ཁྱབ་སྤེལ་གྱི་ལས་དོན་ཚུ་སྐུལ་

ཁྱབ་འབད་ནི་དང་ གསར་བཟོ་འབད་དགོ།

༡༣. བཅའ་ཁྲིམས་བསྟར་སྤྱོད་འབད་ནིའི་ནང་དུས་ཐོག་གི་བརྟག་ཞིབ་འབད་དགོཔ་

དང་ དགོས་མཁོ་དང་འཁྲིལ་བཀོད་ཚོཀས་ལུ་ འཕྲི་སྣོན་གྱི་གྲོས་འདེབས་

ཕུལ་དགོ།

ལེའུ་གསུམ་པ།

གཞི་རྩ་དང་བཀག་ཆ།

ཉེན་བསྐུལ་གྱི་གཞི་རྩ།

༡༦. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བྱ་སྒོ་དང་ དབང་ཚད་ འགན་འཁུར་ཚུ་ལག་ལེན་

འཐབ་མི་ མི་ངོ་ག་ར་གིས་ སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་དང་ མཐའ་འཁོར་ མི་དང་སེམས་

ཅན་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ དམིགས་བསལ་དུ་འགྱུར་བ་དེ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ཚན་རིག་ ཡངན་

ཁྱད་རིག་གི་ངེས་ཏིག་མེད་མི་ཚུ་ལུ་ བྱུས་ཉེས་ཀྱི་གནོད་པ་འབྱུང་ནི་གི་ཉེན་ཁ་ཚུ་འཛིན་

སྐྱོང་འཐབ་ནི་དང་ཉེན་བརྡ་དགོ་པའི་ བརྩི་འཇོག་འབད་དགོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 9

17. Persons responsible for handling, transport, use and import of products derived from genetically modified organisms shall ensure that the conditions stated in this Act and in Rules and Regulations prescribed under this Act are complied with, and otherwise show due care and take reasonable measures to ensure that such activities are carried out without adverse effects on biological diversity, the environment, human and animal health.

18. In the event of potential damage caused to biological diversity, the environment, human and animal health, lack of full scientific certainty shall not be used as a reason for postponing cost-effective measures to avoid or mitigate such damage.

Prohibitions 19. The following activities are prohibited in the Kingdom:

1. Import of any genetically modified organism capable of reproducing;

2. Import any genetically modified biological material capable of reproducing;

3. Transit of genetically modified organisms capable of reproducing;

4. Intentional introduction into environment of genetically modified organisms capable of reproducing;

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 9

༡༧. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ འཆང་སྤྱོད་

དང་ སྐྱེལ་འདྲེན་ བཀོལ་སྤྱོད་ ནང་འདྲེན་འཐབ་མི་ མི་ངོ་ཚུ་གིས་ བཅའ་ཁྲིམས་

འདི་དང་ བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ནང་ཆེད་དུ་བཀོད་དེ་ཡོད་པའི་སྒྲིགས་གཞི་ཚུ་ནང་བཀོད་མི་

ཆ་རྐྱེན་ཚུ་ལུ་ངེས་པར་དུ་གནས་དགོཔ་དང་ དེ་ཁར་ དེ་བཟུམ་མའི་ལས་དོན་ཚུ་ སྐྱེ་

ལྡན་རིགས་སྣ་དང་ མཐའ་འཁོར་ མི་དང་སེམས་ཅན་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལུ་བྱུས་ཉེས་

ཀྱི་གནོད་པ་མེད་པར་འབད་ཡོདཔ་ངེས་གཏན་བཟོ་ནི་གི་དོན་ལུ་ དྲནམ་བཏོན་ཏེ་ རྒྱུ་

མཚན་ལྡན་པའི་ཐབས་ལམ་ཚུ་བཏོན་དགོ།

༡༨. སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་དང་ མཐའ་འཁོར་ མི་དང་སེམས་ཅན་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལུ་ གནོད་

ཉེན་འབྱུང་བའི་སྐབས་ལུ་ གནོད་ཉེན་སྤང་ཐབས་ ཡངན་ མར་ཕབ་འབད་ནི་དོན་

ལུ་གོང་ཚན་རན་པའི་ཐབས་ལམ་ཕར་འཕུད་བཞག་་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ ཚན་རིག་

ངེས་ཏིག་མེད་མི་གིས་མི་བཏུབ།

བཀག་ཆ།

༡༩. རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གཤམ་གསལ་ལས་དོན་ཚུ་ བཀག་ཆ་འབདཝ་ཨིན།

༡. ཡང་བསྐྱར་ཐོན་སྐྱེད་འབད་བཏུབ་པའི་རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྐྱེ་

ལྡན་ག་ཅི་རང་ཨིན་རུང་ ནང་འདྲེན་འབད་ནི་དང་།

༢. ཡང་བསྐྱར་ཐོན་སྐྱེད་འབད་བཏུབ་པའི་རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྐྱེ་

ལྡན་རྒྱུ་དངོས་ཀྱི་རིགས་ག་ཅི་རང་ཨིན་རུང་ ནང་འདྲེན་འབད་ནི་དང་།

༣. ཡང་བསྐྱར་ཐོན་སྐྱེད་འབད་བཏུབ་པའི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་

སྲོག་ལྡན་ཚུ་ བརྒྱུད་འགྲུལ་འབད་ནི།

༤. ཡང་བསྐྱར་ཐོན་སྐྱེད་འབད་བཏུབ་པའི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་

སྲོག་ལྡན་གྱི་རིགས་ མནོ་བཞིན་བསམ་བཞིན་དུ་ མཐའ་འཁོར་ནང་ གསར་

གཏོད་འབད་ནི།

Biosafety Act of Bhutan 2015 10

5. Any use, including contained use, of genetically modified organisms capable of reproducing; and

6. Research and development that involves genetically modified organisms capable of reproducing.

CHAPTER IV RISK ASSESSMENT, MANAGEMENT AND

COMMUNICATION

20. Genetically modified organisms and products derived from genetically modified organisms for introduction into the Kingdom shall be subjected to risk analysis which comprises of risk assessment, management and communication.

21. Risk assessment, management and communication shall be conducted according to the standards, procedures and guidelines for risk analysis as prescribed in the Rules and Regulations.

22. Public consultation, as a component under risk communication may be conducted as deemed appropriate by the Authority.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 10

༥. ཟུར་བཀག་གི་ལག་ལེན་བརྩིས་ཏེ་ ཡང་བསྐྱར་ཐོན་སྐྱེད་འབད་བཏུབ་པའི་

རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་གྱི་རིགས་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི།

༦. ཡང་བསྐྱར་ཐོན་སྐྱེད་འབད་བཏུབ་པའི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་

སྲོག་ལྡན་ཚུ་འབྲེལ་གཏོགས་ཡོད་པའི་ ཞིབ་འཚོལ་དང་གོང་འཕེལ།

ལེའུ་བཞི་པ།

ཉེན་ཁ་དབྱེ་ཞིབ་དང་ འཛིན་སྐྱོང་ བརྡ་སྤྲོད།

༢༠. རྒྱལ་ཁབ་ནང་གསར་གཏོད་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་

སྲོག་ལྡན་གྱི་རིགས་དང་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་

པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ ཉེན་ཁ་དབྱེ་ཞིབ་དང་ འཛིན་སྐྱོང་ བརྡ་སྤྲོད་ཚུ་ཚུད་པའི་ ཉེན་ཁ་

དབྱེ་དཔྱད་ཀྱི་དབང་ལུ་འདུ་དགོ།

༢༡. ཉེན་ཁ་དབྱེ་ཞིབ་དང་ འཛིན་སྐྱོང་ བརྡ་སྤྲོད་འདི་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ནང་

ཆེད་དུ་བཀོད་མི་ལྟར་དུ་ ཉེན་ཁ་དབྱེ་དཔྱད་ཀྱི་དོན་ལུ་ གནས་ཚད་དང་ བྱ་བའི་གནད་

སྤྱོད་ ལམ་སྟོན་ཚུ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་འབད་དགོ།

༢༢. ཉེན་ཁ་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཅིག་སྦེ་ མི་དམང་གྲོས་བསྟུན་འདི་ཡང་ དབང་འཛིན་གྱིས་

འོས་མཚམས་ཅན་སྦེ་བརྩི་འཇོག་འབད་མི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཆོག།

Biosafety Act of Bhutan 2015 11

CHAPTER V LABELING AND COMPLIANCE MONITORING

Labeling 23. The labeling requirements of all approved commercial

products derived from genetically modified organisms placed in the market shall be regulated according to the threshold level as prescribed in the Rules and Regulations.

Import and Export 24. Import of products derived from genetically modified

organisms shall be regulated as prescribed in the Rules and Regulations.

25. The Authority may issue approval as per the applicable procedures to:

1. Import and to carry out within the Kingdom any activity that involves products derived from genetically modified organisms, including establishment and operation of any commercial venture; or

2. Export or re-export of products derived from genetically modified organisms from the Kingdom.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 11

ལེའུ་ལྔ་པ།

མིང་བྱང་བཏགས་ནི་དང་ ཁྲིམས་ལུ་གནས་མ་གནས་ལྟ་རྟོག་འབད་ནི།

མིང་བྱང་བཏགས་ནི།

༢༣. ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་མི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་

གནང་བ་ཅན་གྱི་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ག་ར་ མིང་བྱང་བཏགས་ནི་གི་དགོས་མཁོ་ཚུ་

བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ནང་ཆེད་དུ་བཀོད་མི་ལྟར་དུ་ ཚད་བཟུང་ཅན་གྱི་གནས་

རིམ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་སྟངས་འཛིན་འབད་དགོ།

ནང་འདྲེན་དང་ཕྱིར་ཚོང་།

༢༤. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ནང་འདྲེན་

འདི་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ནང་ཆེད་དུ་བཀོད་མི་ལྟར་དུ་ སྟངས་འཛིན་འབད་

དགོ།

༢༥. དབང་འཛིན་གྱིས་ སྦྱོར་འཇུག་ཡོད་པའི་བྱ་སྒོ་ཚུ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ གནང་བ་བྱིན་ཆོགཔ་

འདི་ཡང་།

༡. ནང་འདྲེན་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལས་འཆར་གང་རུང་

གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་དང་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་བརྩིས་ཏེ་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་

བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེན་ཡོད་མི་ ལས་དོན་གང་

རུང་ཅིག་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ། ཡངན།

༢. རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་

གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཕྱིར་ཚོང་ ཡངན་ ཡང་བསྐྱར་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་ནི་གི་དོན་ལུ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 12

26. In issuing the approval, the Authority may impose specific risk management measures, labeling requirements, and other conditions.

27. The Authority may suspend or revoke any approval for import and export of products derived from genetically modified organisms based on the conditions for approval as prescribed in the Rules and Regulations.

28. Any person who exports or re-exports products derived from genetically modified organisms from the Kingdom must inform the Authority of any inspection, analysis or documentation required by the importing country or countries that may be required prior to export. Fees for such inspections shall be levied by the Authority and revised from time to time.

29. Products derived from genetically modified organisms shall be imported or exported only through the officially designated points of entry and exit as prescribed in the Rules and Regulations.

Inspections 30. Import or export of products that is suspected of being a

genetically modified organism or products derived from

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 12

༢༦. གནང་བ་སྤྲོད་པའི་སྐབས་ལུ་ དབང་འཛིན་གྱིས་ དམིགས་བསལ་གྱི་ཉེན་ཁ་འཛིན་

སྐྱོང་ཐབས་ལམ་དང་ མིང་བྱང་བཏགས་ནི་གི་དགོས་མཁོ་ ཆ་རྐྱེན་གཞན་ཚུ་བཀལ་

ཆོག།

༢༧ དབང་འཛིན་གྱིས་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ནང་ཆེད་དུ་བཀོད་མི་ལྟར་དུ་ གནང་བ་

གི་དོན་ལུ་ཆ་རྐྱེན་ཚུ་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་

ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ནང་འདྲེན་དང་ ཕྱིར་ཚོང་གི་གནང་བ་ཅིག་ མཚམས་འཇོག་

ཡངན་ ཆ་མེད་གཏང་ཆོག།

༢༨. རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་

ཐོན་སྐྱེད་ཕྱིར་ཚོང་ ཡངན་ ཡང་བསྐྱར་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་ནི་གི་དོན་ལུ་ མི་ངོ་གང་རུང་

ཅིག་གིས་ དབང་འཛིན་ལུ་ ཕྱིར་ཚོང་མ་འཐབ་པའི་ཧེ་མར་དགོས་མཁོ་ཡོད་མི་ ནང་

འདྲེན་འབད་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ཡངན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལུ་དགོ་པའི་ ཞིབ་དཔྱད་ ཡངན་ དབྱེ་

དཔྱད་ ཡིག་ཆ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་བརྡ་ལན་འབད་དགོ།

༢༩. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ བཅའ་

ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ནང་ཆེད་དུ་བཀོད་མི་ལྟར་དུ་ གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ངོས་

འཛིན་འབད་དེ་ཡོད་པའི་འཛུལ་སྒོ་དང་འཐོན་སྒོའི་ས་གནས་བརྒྱུད་དེ་རྐྱངམ་ཅིག་ ནང་

འདྲེན་ ཡངན་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་དགོ།

ཞིབ་དཔྱད།

༣༠. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ ཡངན་རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་

བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཨིན་པའི་དོགས་པ་ཡོད་མི་ ཐོན་སྐྱེད་ནང་འདྲེན་

Biosafety Act of Bhutan 2015 13

genetically modified organisms are subject to inspection by the Authority at points of entry and exit.

31. Activities carried out at any place within the Kingdom which use genetically modified organisms and/or products derived from genetically modified organisms are subject to inspection by the Authority.

32. The Authority shall stipulate procedures and guidelines for biosafety inspections in the Rules and Regulations.

Monitoring 33. The Authority shall perform monitoring activities as

prescribed in the Rules and Regulations.

CHAPTER VI PUBLIC AWARENESS AND ACCESS TO

INFORMATION

Public Awareness 34. The Authority and all relevant stakeholders may ensure

public, School, Institute and College to participate in awareness programs on issues related to genetically modified organisms and products derived from genetically modified organisms.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 13

ཡངན་ ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་ནི་ཚུ་ འཛུལ་སྒོ་དང་ འཐོན་སྒོའི་ས་གནས་ནང་དབང་འཛིན་

གྱིས་ཞིབ་དཔྱད་འབད་མི་གི་དབང་ལུ་འདུ་དགོ།

༣༡. རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་ས་གནས་གང་རུང་ཅིག་ནང་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་

བའི་སྲོག་ལྡན་ དང་/ཡང་ན་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་

གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ལས་དོན་ཚུ་ དབང་འཛིན་གྱིས་ཞིབ་དཔྱད་

འབད་མི་གི་དབང་ལུ་འདུ་དགོ།

༣༢. དབང་འཛིན་གྱིས་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ནང་ སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་གི་ཞིབ་དཔྱད་

ཚུའི་དོན་ལུ་ བྱ་བའི་གནད་སྤྱོད་དང་ ལམ་སྟོན་ཚུ་ཁ་གསལ་བཀོད་དགོ།

ལྟ་རྟོག།

༣༣. དབང་འཛིན་གྱིས་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ནང་ཆེད་དུ་བཀོད་མི་ལྟར་དུ་ ལྟ་རྟོག་

གི་ལས་དོན་ཚུ་འབད་དགོ།

ལེའུ་དྲུག་པ།

མི་དམང་གོ་དོན་ཁྱབ་སྤེལ་དང་ གནས་ཚུལ་གྱི་ལྟ་སྤྱོད།

མི་དམང་གོ་དོན་ཁྱབ་སྤེལ།

༣༤. དབང་འཛིན་དང་ འབྲེལ་ཡོད་ཁེ་གྱོང་ཅན་ཚུ་གིས་ མི་དམང་དང་ སློབ་གྲྭ་ སློབ་སྦྱོང་

སྤེལ་ཁང་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཚུ་ནང་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་

དང་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་ སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེན་ཚུ་དང་

འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཚུ་གི་གོ་དོན་ཁྱབ་སྤེལ་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་

ནི་ངེས་གཏན་བཟོ་ཆོག།

Biosafety Act of Bhutan 2015 14

Access to Information 35. The Authority shall ensure public access to information

relevant to genetically modified organisms and to the regulation and use of products derived from genetically modified organisms in the Kingdom.

CHAPTER VII LIABILITY, COMPENSATION, ENFORCEMENT AND

PENALTIES

Liability 36. Any person who intentionally or negligently commits any

act or is responsible for an omission involving genetically modified organisms or products derived from genetically modified organisms which causes damage or has potential to cause damage to human or animal health and the environment shall be liable for the costs of restoration and remediation.

37. Any unapproved genetically modified organisms or products derived from genetically modified organisms introduced into the Kingdom shall be subjected to destruction and no liability may be attached to the Authority for the destruction.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 14

གནས་ཚུལ་ལུ་ལྟ་སྤྱོད།

༣༥. དབང་འཛིན་གྱིས་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་གྱི་རིགས་དང་

རྒྱལ་ཁབ་ནང་རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་

སྟངས་འཛིན་དང་ ལག་ལེན་ནང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཚུ་མི་དམང་ལུ་ཐོབ་

ཚུགསཔ་ངེས་གཏན་བཟོ་དགོ།

ལེའུ་བདུན་པ།

ཉེས་འཁྲི་དང་ རྒུད་འཐུས་ བསྟར་སྤྱོད་ ཉེས་ཆད།

ཉེས་འཁྲི།

༣༦. མི་ ཡངན་སེམས་ཅན་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་ མཐའ་འཁོར་ལུ་གནོད་པ་རྐྱབ་མི་ ཡངན་

གནོད་པ་རྐྱབ་ནི་གི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པའི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་

ལྡན་ ཡངན་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་

ཚུ་ མནོ་བཞིན་བསམ་བཞིན་དུ་ ཡངན་ སྣང་མེད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ལས་དོན་འཐབ་ནི་

ཡངན་ རྒྱབ་སྐྱུར་འབད་མི་ མི་ངོ་གང་རུང་ཅིག་ལུ་ བསྐྱར་གསོ་དང་ བཅོ་ཐབས་ཀྱི་

རིན་གོང་ཚུ་འཁྲི་དགོ།

༣༧. རྒྱལ་ཁབ་ནང་གནང་བ་མེད་པའི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་

ཡངན་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ ག་

ཅི་རང་གསར་གཏོད་འབད་རུང་ མེདཔ་བཟོ་ནི་གི་དབང་ལུ་འདུ་དགོཔ་དང་ མེདཔ་

བཟོ་མི་གི་ ཉེས་འཁྲི་དབང་འཛིན་ལུ་མི་ཕོག།

Biosafety Act of Bhutan 2015 15

38. The Authority shall not be liable for damage done, or delays incurred, by testing, quarantine, seizure and/or destruction of genetically modified organisms or products derived from genetically modified organisms, revocation of approval, or any other action deemed necessary in the Rules and Regulations.

39. An inspector authorized by Authority who wrongfully

and without good cause seizes any property, detains any person, discloses the entrusted official information without authorization, or in any way violates the basic civil rights of individuals, is punishable in accordance with the Bhutan Civil Service Rules and shall not preclude liability under the Penal Code of Bhutan.

40. An inspector authorized by the Authority shall not be jointly or severally liable in respect of anything done in good faith.

Compensation 41. Any person suffering damages or losses as a result of a

civil or criminal offense under this Act will be entitled to payment of compensation.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 15

༣༨. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ ཡངན་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་

བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེན་ཚུ་ དབྱེ་དཔྱད་འབད་ནི་དང་/ཡངན་ ཟུར་

བཀག་ བཙན་ལེན་ མེདཔ་བཟོ་ནི་ གནང་བ་ཆ་མེད་བཏང་ནི་ ཡངན་ བཅའ་ཡིག་

དང་སྒྲིགས་གཞི་ནང་ མཁོ་གལ་ཅན་སྦེ་མཐོང་མི་བྱ་སྤྱོད་གཞན་གང་རུང་ལས་བརྟེན་ཏེ་

གནོད་སྐྱོན་ཞུགས་མི་ ཡངན་ ཕྱིར་འགྱང་ཞུགས་མི་གི་ཉེས་འཁྲི་དབང་འཛིན་ལུ་མི་

ཕོག།

༣༩. དབང་འཛིན་གྱིས་དབང་ཚད་སྤྲོད་མི་ ཞིབ་དཔྱད་པ་ཅིག་གིས་ ནོར་འཁྲུལ་གྱི་ཐོག་

ལས་དང་ རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་མེད་པར་ རྒྱུ་དངོས་གང་རུང་བཙན་ལེན་འབད་ནི་

ཡངན་ མི་ངོ་གང་རུང་ཅིག་དམ་འཛིན་འབད་ནི་ གནང་བ་མེད་པར་བློ་གཏད་བཅོལ་

བའི་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་བཤད་འབད་ནི་ ངོ་རྐྱང་ཚུ་གི་གཞི་རྟེན་གྱི་ཞི་བའི་ཐོབ་དབང་ལས་

འགལ་བའི་ལཱ་གང་རུང་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་གི་ཞི་གཡོག་བཅའ་ཡིག་དང་འཁྲིལ་ཏེ་

ཉེས་བྱ་ཕོག་ནི་དང་ འབྲུག་གི་ཉེས་འགེལ་ཁྲིམས་དེབ་འོག་གི་ཉེས་འཁྲི་ལས་བཀག་ཆ་

མེད།

༤༠. དབང་འཛིན་གྱིས་དབང་ཚད་སྤྲོད་མི་ ཞིབ་དཔྱད་པ་ཅིག་ལུ་ བསམ་སོྤྱད་ཡང་དག་གི་

སྒོ་ལས་འབད་བའི་ལཱ་གང་རུང་ལས་བརྟེན་ སྤྱི་རུབ་ཐོག་ལུ་ ཡངན་ རང་རྐྱང་ཐོག་ལུ་

ཉེས་འཁྲི་མི་ཕོག།

རྒུད་འཐུས།

༤༡. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གི་འོག་ལུ་ ཞི་རྩོད་དང་ཉེས་རྩོད་ཀྱི་གནོད་འགེལ་ལས་བརྟེན་ཏེ་

གནོད་སྐྱོན་ ཡངན་གྱོང་རྒུད་ཕོག་མི་ མི་ངོམ་གང་རུང་ཅིག་ལུ་ རྒུད་འཐུས་ཐོབ་ལམ་

ཡོད།

Biosafety Act of Bhutan 2015 16

42. The Authority shall, in collaboration with the concerned agencies, prepare guidelines for valuation of damage and for assigning appropriate levels of compensation for damage caused by violations of this Act.

Legal action 43. Legal action may be initiated by any person affected by

damage or threatened by potential damage to human or animal health and the environment caused by violations of this Act, on that person’s own behalf or on behalf of that person and other affected persons having similar or common interests in the proceedings.

Administrative review and appeal 44. Any decision by the Authority to issue, impose conditions

on, deny, or revoke an approval may be appealed to the National Biosafety Board within ten working days.

45. Any decision of the National Biosafety Board may be appealed to the Court within ten working days from the date of decision or order.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 16

༤༢. དབང་འཛིན་གྱིས་ འབྲེལ་ཡོད་ལས་སྡེ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་

བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ལས་འགལ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་གནོད་སྐྱོན་བྱུང་མི་གི་དོན་ལུ་ གནོད་སྐྱོན་

ཀྱི་གནས་གོང་བཏོན་ནི་དང་ འོས་མཚམས་དང་བསྟུན་པའི་རྒུད་འཐུས་སྤྲོད་ནི་གི་དོན་

ལུ་ ལམ་སྟོན་བཟོ་དགོ།

ཁྲིམས་ཀྱི་གདོང་ལེན།

༤༣. ཁྲིམས་ཀྱི་གདོང་ལེན་འདི་ བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ལས་འགལ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་ ཡངན་

སེམས་ཅན་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་ མཐའ་འཁོར་ལུ་གནོད་སྐྱོན་བྱུང་མི་ ཡངན་ གནོད་

སྐྱོན་བྱུང་ནི་གི་ཉེན་ཁ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཉེས་སྐྱོན་ཕོག་མི་མི་ངོ་གང་རུང་ཅིག་གིས་ མི་ངོ་

རང་གི་དོན་ལས་ ཡངན་ མི་ངོ་དེ་གི་ཧོང་ལས་དང་ རྩོད་རིམ་ནང་ཆ་མཚུངས་ ཡངན་

སྤྱི་མཐུན་གྱི་མཐའ་དོན་ཡོད་མི་ ཉེས་སྐྱོན་བྱུང་མི་ མི་ངོ་གཞན་ཚུ་གི་ཧོང་ལས་ འགོ་

འདྲེན་འཐབ་ཆོག།

བདག་སྐྱོང་གི་བསྐྱར་ཞིབ་དང་ མཐོ་གཏུགས།

༤༤. དབང་འཛིན་གྱིས་ གནང་བ་སྤྲོད་ནི་ ཡངན་ ཆ་རྐྱེན་བཀལ་ནི་ ངོས་ལེན་མི་འབད་ནི་

ཆ་མེད་བཏང་ནི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་གྲོས་ཐག་བཅད་མི་དེ་ ལས་བྱེད་ཀྱི་ཉིན་གྲངས་བཅུ་ཐམ་

གྱི་ནང་འཁོད་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཀོད་ཚོགས་ལུ་མཐོ་གཏུགས་འབད་

ཆོག།

༤༥. རྒྱལ་ཡོངས་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་ ཡངན་ བཀའ་རྒྱ་སྤྲོད་དེ་ལས་

བྱེད་ཀྱི་ ཉིན་གྲངས་བཅུ་ཐམ་གྱི་ནང་འཁོད་ལུ་ ཁྲིམས་ཀྱི་འདུན་སར་མཐོ་གཏུགས་

འབད་ཆོག།

Biosafety Act of Bhutan 2015 17

Penalties 46. The following violations of this Act shall be subject to

fines as specified in the Rules and Regulations: 1. Making a statement that is false or misleading:

a. for the purposes of obtaining an approval; or

b. to an inspector authorized by the Authority in the exercise or performance of his or her powers or duties;

2. Import, export or re-export of products derived from genetically modified organisms which is not approved by the Authority;

3. Any activity carried out within the Kingdom with products derived from genetically modified organisms which is not approved by the Authority;

4. Breaching the conditions of an approval issued under this Act;

5. Failure to comply with an order issued under this Act; and

6. Not labeling or falsely labeling of products derived from genetically modified organisms.

47. If any of the violations set out in Section 46 are committed by a corporation, the corporation shall be liable.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 17

ཉེས་ཆད།

༤༦. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ལས་འགལ་མི་གཤམ་གསལ་གྱི་ཉེས་པ་ཚུ་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་

གཞི་ནང་ཆེད་དུ་བཀོད་མི་ཉེས་ཆད་སྨིན་དགོཔ་འདི་ཡང་།

༡. འོག་གི་དོན་ལུ་ རྫུན་ཞུགས་ ཡངན་ གོ་བརྡ་ཕྱི་འགྱུར་སྤྲོད་མི་ངག་བརྗོད་བྱིན་

ནི་དང་།

(ཀ) གནང་བ་ལེན་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཡངན།

(ཁ) དབང་འཛིན་གྱིས་དབང་ཚད་སྤྲོད་པའི་ཞིབ་དཔྱད་པ་ལུ་ ཁོ་ ཡངན་མོ་

རའི་དབང་ཚད་ ཡངན་འགན་འཁུར་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ ཡངན་བྱ་

སྒོ་འཐབ་མི་ལུ།

༢. དབང་འཛིན་གྱིས་གནང་བ་མ་སྤྲོད་མི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་

སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ ནང་འདྲེན་ ཡངན་ཕྱིར་ཚོང་ ཡང་

བསྐྱར་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་ནི།

༣. རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་ དབང་འཛིན་གྱིས་གནང་བ་མ་གྲུབ་མི་རིགས་རྒྱུན་

འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་དང་གཅིག་ཁར་

ལས་དོན་འཐབ་མི་གང་རུང་ཅིག།

༤. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གི་སྤྲོད་པའི་གནང་བ་གི་ ཆ་རྐྱེན་ལས་འགལ་མི།

༥. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གི་འོག་ལུ་སྤྲོད་པའི་བཀའ་རྒྱ་དང་འཁྲིལ་མ་ཚུགས་མི།

༦. རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེན་ཚུ་ལུ་

མིང་བྱང་མི་བཏགས་ནི་ ཡངན་རྫུན་ཞུགས་ཀྱི་མིང་བྱང་བཏགས་ནི།

༤༧. ག་དེམ་ཅིག་འབད་ ལས་འཛིན་ཅིག་གིས་ དོན་ཚན་༤༦ པ་ནང་བཀོད་དེ་ཡོད་པའི་

ཁྲིམས་འཆལ་གྱི་ལཱ་གང་རུང་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ ལས་འཛིན་དེ་ལུ་ ཉེས་པ་འཁྲི་དགོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 18

48. For any civil offence under this Act, the penalty may additionally include one or more of the following: 1. an order to take mitigating, corrective or restorative

measures as the Authority deems necessary to prevent further damage to human or animal health and environment; and/or

2. reimbursement of any costs incurred by the authority

due to the offender’s failure to take any required measure in a timely manner.

49. Any offence under this Act which is also an offence under the Penal Code of Bhutan shall be punishable with the same penalty prescribed under the Penal Code.

50. Under this Act: 1. an offence under sections 19(1), 19 (2) and 19 (3)

shall be punishable with a fine;

2. repeat of an offence under sections 19 (1), 19 (2) and 19 (3) shall be punishable for violation;

3. an offence under section 19 (4) shall be punishable for violation;

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 18

༤༨. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གི་འོག་ལུ་ ཞི་བའི་གནོད་འགེལ་གང་རུང་ཅིག་གི་དོན་ལུ་ ཉེས་ཆད་

འདི་ གཤམ་གསལ་ལས་གཅིག་ ཡངན་ དེ་ལས་མངམ་སྦེ་ཁ་སྐོང་བཀལ་ཆོག་ནི་འདི་

ཡང་།

༡. མི་ ཡངན་སེམས་ཅན་གྱི་འཕོྲད་བསྟེན་དང་ མཐའ་འཁོར་ལུ་གནོད་སྐྱོན་

ཐེབས་སྔོན་འགོག་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་ དབང་འཛིན་གྱིས་དགོས་མཁོ་ཅན་སྦེ་

མཐོང་མི་ལྟར་དུ་ བཅོ་ཐབས་ ཡངན་ ལེགས་བཅོས་ བསྐྱར་བཟོའི་ཐབས་

ལམ་ཚུ་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་དང་/ཡངན།

༢. གནོད་འགེལ་པ་གིས་ དགོས་མཁོ་ཅན་གྱི་ཐབས་ལམ་དུས་ཐོག་ལུ་འབད་

མ་ཚུགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དབང་འཛིན་གྱིས་བཏང་མི་ཟད་སོང་གང་རུང་ལོག་

བཏབ་ནི།

༤༩. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གི་འོག་ལུ་གནོད་འགེལ་གང་རུང་འཐབ་མི་འདི་ འབྲུག་གི་ཉེས་

འགེལ་ཁྲིམས་དེབ་ཀྱི་འོག་ལུ་ཡང་གནོད་འགེལ་ཨིན་མི་དེ་ལུ་ ཉེས་འགེལ་ཁྲིམས་དེབ་

ནང་ཆེད་དུ་བཀོད་དེ་ཡོད་པའི་གནོད་འགེལ་དང་གཅིག་མཚུངས་སྦེ་ཉེས་ཁྲིམས་ཕོག་

དགོ།

༥༠. བཅའ་ཁྲིམས་འདིའི་འོག་ལུ།

༡. དོན་ཚན་ ༡༩(༡) པ་དང་ ༡༩(༢) དེ་ལས་ ༡༩(༣) པའི་འོག་གི་གནོད་

འགེལ་འདི་ ཉེས་ཆད་ཀྱི་ ཉེས་ཁྲིམས་སྨིན་དགོ།

༢. དོན་ཚན་ ༡༩(༡) པ་དང་ ༡༩(༢) དེ་ལས་ ༡༩(༣) པའི་འོག་གི་གནོད་

འགེལ་འདི་ བསྐྱར་ཟློས་འབད་ཚེ་ ཁྲིམས་འཆལ་གྱི་ཉེས་ཁྲིམས་སྨིན་དགོ།

༣. དོན་ཚན་ ༡༩(༤) པའི་འོག་གི་གནོད་འགེལ་འདི་ ཁྲིམས་འཆལ་གྱི་ཉེས་

ཁྲིམས་སྨིན་དགོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 19

4. an offence under section 19 (5) shall be punishable for petty misdemeanor; and

5. an offence under section 19 (6) shall be punishable for misdemeanor.

51. Any act of obstruction to an inspector authorized by the Authority for execution of lawful duties, shall be punishable for petty misdemeanor.

52. Any act of assault to an inspector authorized by the Authority, for execution of lawful duties, shall be punishable for violation.

53. For any criminal offence under this Act, the penalty shall additionally include the cost to rectify and restore any damage to persons and/or property caused by the offence.

54. The penalty for repeated offence shall be enhanced as provided in the Penal Code of Bhutan.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 19

༤. དོན་ཚན་ ༡༩(༥) པའི་འོག་གི་གནོད་འགེལ་འདི་ ཉེས་པ་ཡང་ཕྲའི་ཉེས་

ཁྲིམས་སྨིན་དགོ།

༥. དོན་ཚན་ ༡༩(༦) པའི་འོག་གི་གནོད་འགེལ་འདི་ ཉེས་ཕྲའི་ཉེས་ཁྲིམས་སྨིན་

དགོ།

༥༡. དབང་འཛིན་གྱིས་དབང་ཚད་སྤྲོད་པའི་ཞིབ་དཔྱད་པ་གིས་ ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་འགན་

འཁུར་འཆང་ནི་ལུ་བར་གེགས་རྐྱབ་ནི་གི་བྱ་སྤྱོད་གང་རུང་འཐབ་མི་ལུ་ ཉེས་པ་ཡང་ཕྲ་

གི་ཉེས་ཆད་སྨིན་དགོ།

༥༢. དབང་འཛིན་གྱིས་དབང་ཚད་སྤྲོད་པའི་ཞིབ་དཔྱད་པ་གིས་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་འགན་

འཁུར་འཆང་བའི་སྐབས་ལུ་ བརྡུང་རྫོབ་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་འཐབ་མི་དེ་ལུ་ ཁྲིམས་འཆལ་གྱི་

ཉེས་ཆད་སྨིན་དགོ།

༥༣. བཅའ་ཁྲིམས་འདིའི་འོག་ལུ་ ཉེས་ལས་ཀྱི་གནོད་འགེལ་གང་རུང་ཅིག་གི་དོན་ལུ་ ཉེས་

ཆད་འདི་ གནོད་འགེལ་དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མི་ངོ་དང་/ཡངན་ རྒྱུ་དངོས་ལུ་གནོད་སྐྱོན་

བྱུང་མི་དེ་ ལེགས་བཅོས་འབད་ནི་དང་ བསྐྱར་བཟོ་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་རིན་གོང་ཚུ་ཁ་

སྐོང་སྦེ་ཚུད་དགོ།

༥༤. ཉེས་ལས་བསྐྱར་ཟློས་ཅན་འདི་ འབྲུག་གི་ཉེས་འགེལ་ཁྲིམས་དེབ་ནང་ཆེད་དུ་བཀོད་མི་

ལྟར་དུ་ ཡར་སེང་འབད་དགོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 20

CHAPTER VIII MISCELLANEOUS

Amendment 55. The amendment of this Act by way of addition, variation

or repeal shall be effected by a simple majority of the respective Houses or by a vote of no less than two-thirds of the total members of Parliament present and voting on a motion submitted by one-third of the members of either House.

Rule Making Power 56. The Board shall adopt or amend Rules and Regulations to

implement the provisions of this Act.

Authoritative Text 57. The Dzongkha text shall be the authoritative text, if there

exists any difference in the meaning between the Dzongkha and the English Text.

Definitions 58. In this Act, unless the context indicates otherwise, the

following definitions shall apply throughout the Act:

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 20

ལེའུ་བརྒྱད་པ།

སྣ་ཚོགས་དགོངས་དོན།

འཕྲི་སྣོན།

༥༥. ཚོགས་ཁང་རང་སོའི་ འཐུས་མི་ཡོངས་བསྡོམས་ལས་གསུམ་དཔྱ་གཅིག་གིས་གྲོས་

དོན་ཕུལ་ཏེ་ བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ལུ་ ཁ་སྐོང་ ཁྱད་པར་ ཡང་ན་ ཆ་མེད་བཅས་ཀྱི་ཐོག་

ལས་ འཕྲི་སྣོན་འབད་དགོ་པ་ཅིན་ ཚོགས་ཁང་རང་སོའི་ཕྱེད་མང་ཐོག་ལས་ ཡང་ན་

སྤྱི་ཚོགས་ལྷན་བཞུགས་སྐབས་ལུ་ཨིན་པ་ཅིན་ ཚོགས་རྒྱན་བསྐྱུར་མིའི་གྲལ་ལུ་ཡོད་

པའི་འཐུས་མི་ ཡོངས་བསྡོམས་གསུམ་དཔྱ་གཉིས་ལས་མ་ཉུང་བའི་ཚོགས་རྒྱན་ཐོག་

འགྲུབ་དགོ།

བཅའ་ཡིག་བཟོ་ནི་གི་དབང་ཚད།

༥༦. བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་ བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གི་དགོངས་དོན་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་གི་དོན་

ལུ་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིགས་གཞི་ཚུ་ཆ་འཇོག་ ཡངན་ འཕྲི་སྣོན་འབད་དགོ།

ཚིག་དོན་གྱི་དབང་ཚད།

༥༧. གལ་སྲིད་ རྫོང་ཁ་དང་ དབྱིན་སྐད་ཀྱི་ཚིག་དོན་གྱི་བར་ན་ གོ་དོན་མ་འདྲཝ་རེ་འཐོན་

པ་ཅིན་ རྫོ་ཁའི་ཚིག་དོན་ལུ་ཆ་གནས་བཟུང་དགོ།

ངེས་ཚིག།

༥༨. བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ནང་ གོ་དོན་སོ་སོར་ལེན་དགོཔ་ཡོདན་མ་གཏོགས་ དེ་མིན་ བཅའ་

ཁྲིམས་འདི་འགོ་ལས་མཇུག་ཚུན་ལུ་ གཤམ་གསལ་ངེས་ཚིག་ཚུ་འཇུག་དགོ་མི་འདི་

ཡང་།

Biosafety Act of Bhutan 2015 21

1. “Activity” means any undertaking, authorized or unauthorized, commercial or non-commercial, and including but not limited to national public and private sector research, projects, enterprises, and undertakings funded through overseas development assistance and foreign direct investment that involve the import, export, transit through, and/or any use of genetically modified organisms and products derived from genetically modified organisms in the Kingdom.

2. “Applicant” means a person or agency, national or non-national that notifies its intent and/or applies for an approval to carry out any activity involving genetically modified organisms and products derived from genetically modified organisms.

3. “Application” means the documentation that must

be submitted to apply for an approval to conduct any activity involving genetically modified organisms and products derived from genetically modified organisms.

4. “Authority” means the Bhutan Agriculture and Food Regulatory Authority.

5. “Assault” means an act where the defendant purposely, knowingly, recklessly, or negligently, causes apprehension of bodily injury to another person.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 21

༡. “ལས་དོན་” ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་

བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་དང་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་

ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ནང་འདྲེན་དང་ ཕྱིར་ཚོང་ བརྒྱུད་འགྲུལ་འཐབ་

ནི་དང་/ཡངན་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ནང་འབྲེལ་གཏོགས་ཡོད་པའི་ རྒྱལ་སྤྱིའི་

གོང་འཕེལ་ལས་རོགས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཡངན་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཐད་ཀར་མ་རྩ་གཞི་

བཙུགས་ཐོག་ལས་ཟད་སོང་བཏང་མི་ཚུ་བརྩིས་ཏེ་ དེ་ཚུ་ལུ་ཚད་འཛིན་མེད་

པར་ དབང་ཚད་སོྤྲད་མི་ ཡངན་དབང་ཚད་མ་སྤྲོད་མི་ ཚོང་འབྲེལ་ ཡངན་

ཚོང་འབྲེལ་མེན་མི་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་དམང་དང་སྒེར་སྡེའི་ཞིབ་འཚོལ་ ལས་

འགུལ་ ཚོང་ལས་ བྱ་རིམ་གང་རུང་འཐབ་མི་ ལས་སྣ་གང་རུང་ཅིག་ལུ་གོ།

༢. “ཞུ་ཡིག་ཕུལ་མི་” ཟེར་མི་འདི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་

ལྡན་ ཡངན་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་

ཐོན་སྐྱེད་དང་འབྲེལ་གཏོགས་ཡོད་པའི་ ལས་དོན་ཅིག་འཐབ་ནི་གི་དོན་ལུ་ བློ་

འདོད་ཡོད་པའི་བརྡ་བསྐུལ་འབད་མི་དང་/ཡངན་ གནང་བ་ཞུ་མི་ འབྲུག་མི་

ཡངན་འབྲུག་མི་མེན་པའི་ མི་ངོ་ ཡངན་ལས་སྡེ་ཅིག་ལུ་གོ།

༣. “ཞུ་ཡིག་” ཟེར་མི་འདི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་

ཡངན་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་

དང་འབྲེལ་གཏོགས་ཡོད་པའི་ ལས་དོན་ཅིག་འཐབ་ནི་གི་གནང་བ་ཞུ་ནི་གི་

དོན་ལུ་ ཕུལ་མི་ཡིག་ཆ་ལུ་གོ།

༤. “དབང་འཛིན་” ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་སོ་ནམ་དང་ཟ་ཆས་ཁྲིམས་དོན་དབང་

འཛིན་ལུ་གོ།

༥. “བརྡུང་རྫོབ་” ཟེར་མི་འདི་ རྩོད་ཟླ་ཅིག་གིས་ ཆེད་དུ་དམིགས་ཏེ་ ཡངན་

མནོ་བཞིན་བསམ་བཞིན་དུ་ ཞེ་སྡང་གི་ཐོག་ལས་ སྣང་མེད་ཐོག་ལས་ མི་ངོ་

གཞན་ཅིག་གི་གཟུགས་ཁམས་ལུ་གནོད་སྐྱོན་གྱི་འཇིགས་བསྐུལ་བྱུང་བཅུག་མི་

བྱ་སྤྱོད་ལུ་གོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 22

6. “Biosafety” means the avoidance of potential risk to human and animal health and safety and to the conservation of the environment, as a result of the use of genetically modified organisms and products derived from genetically modified organisms.

7. “Biosafety Clearing House” means the information exchange mechanisms established to facilitate the sharing of scientific, technical, environmental and legal information on, and experience with, genetically modified organisms.

8. “Biotechnology” means any technological application that uses biological systems, living organisms, or derivatives thereof, to make or modify products or processes for specific use.

9. “Board” means the National Biosafety Board.

10. “Contained use” means any operation within a secure facility, installation or other physical structure, which involves genetically modified organisms that are controlled by specific measures that effectively limit their contact with, and their impact on, the external environment.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 22

༦. “སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་” ཟེར་མི་འདི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་

ལྡན་ ཡངན་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་

ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་དང་སེམས་ཅན་གྱི་འཕྲོད་

བསྟེན་དང་མཐའ་འཁོར་ཉམས་སྲུང་ལུ་ ཉེན་ཁ་འབྱུང་ནི་གི་གནོད་ཉེན་ཚུ་སྤང་

ཐབས་དང་ ཉེན་འགོག་འབད་ནི་ལུ་གོ།

༧. “སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་གནས་སྡུད་ལྟེ་བ་” ཟེར་མི་འདི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་

བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་དང་ ཉམས་མྱོང་གི་སྐོར་ལས་ ཚན་རིག་

དང་ ཁྱད་རིག་ མཐའ་འཁོར་ ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གནས་ཚུལ་ཚུ་སྤྲོད་ནི་ལུ་ཕན་

འདེབས་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ གནས་ཚུལ་བརྗེ་སོར་གྱི་

ཐབས་ལམ་ལུ་གོ།

༨. “སྐྱེ་ལྡན་འཕྲུལ་རིག་” ཟེར་མི་འདི་ དམིགས་བསལ་གྱི་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་དོན་ལུ་

ཐོན་སྐྱེད་ ཡངན་བྱ་རིམ་ཚུ་བཟོ་ནི་ ཡངན་ལེགས་བཅོས་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་

སྐྱེ་ལྡན་རིམ་ལུགས་ ཡངན་འཚོ་བཞིན་སྲོག་ལྡན་གྱི་རིགས་ ཡངན་དེ་ཚུ་ལས་

གྲུབ་མི་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ འཕྲུལ་རིག་གི་ལག་ལེན་གང་རུང་ལུ་གོ།

༩. “བཀོད་ཚོགས་” ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་ བཀོད་ཚོགས་ལུ་

གོ།

༡༠. “ཟུར་བཀག་གི་ལག་ལེན་” ཟེར་མི་འདི་ དམིགས་བསལ་གྱི་ཐབས་ལམ་ཐོག་

ལས་ ཕྱིའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ དེ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་འབྲེལ་བ་དང་ དེ་ཚུའི་

གནོད་པ་འཇོན་ཚད་ཅན་སྦེ་དམ་འཛིན་འབད་མི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་

བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་གྱི་རིགས་འབྲེལ་གཏོགས་ཡོད་པའི་ ཉེན་སྲུང་ཅན་གྱི་

མཐུན་རྐྱེན་ ཡངན་ འཛུགས་བསྐྲུན་ དངོས་གཟུགས་ཀྱི་གཞི་བཀོད་གཞན་

གྱི་ནང་འཁོད་ལག་ལེན་གང་རུང་ཅིག་ལུ་གོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 23

11. “Corporation” means any organization, agencies, non-governmental organization (NGO) or any public or private entities.

12. “Damage” means a significant adverse effect on the conservation and sustainable use of biological diversity or human or animal health that is observable or measurable in comparison to scientifically- established baselines recognized by a competent authority, where such baselines are available, and that takes into account any other human-induced variation and natural variation.

13. “Emergency” means any significant unintended release into the environment of genetically modified organisms or products derived from genetically modified organisms which could present an immediate or delayed hazard to human or animal health or the environment.

14. “Environment” means the physical factors of the

surroundings of human beings including the earth, soil, water, atmosphere, climate, sound, odors, tastes and the biological factors of animals and plants of every description including the complex web of interrelationships between the abiotic and biotic components which sustain life on earth.

15. “Feed” means any substance with a nutritive value used as a food for animals or poultry.

16. “Food” means any article or substance intended for human consumption, whether processed, semi-

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 23

༡༡. “ལས་འཛིན་” ཟེར་མི་འདི་ ལས་ཚོགས་ ཡངན་ ལས་སྡེ་ གཞུང་མིན་ལས་

ཚོགས་ མི་དམང་ ཡངན་སྒེར་སྡེ་གང་རུང་ལུ་གོ།

༡༢. “གནོད་སྐྱོན་” ཟེར་མི་འདི་ གཞི་རྟེན་ཚད་གཞི་ཡོད་ས་ལུ་ཚད་ལྡན་དབང་

འཛིན་གྱིས་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ཡོད་པའི་ཚན་རིག་གི་ཐོག་ལས་གཞི་བཙུགས་

འབད་བའི་གཞི་རྟེན་ཚད་གཞི་དང་ ག་བསྡུར་གྱི་ཐོག་ལྟ་རྟོག་འབད་ཚུགས་མི་

ཡངན་ ཚད་འཇལ་འབད་ཚུགས་མི་དང་ མི་གིས་བྱ་སྤྱོད་ལས་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་

བའི་ཁྱད་པར་དང་ རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཚུ་བརྩི་འཇོག་འབད་མི་ སྐྱེ་ལྡན་

རིགས་སྣ་ ཡངན་ མི་ ཡངན་སེམས་ཅན་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ཉམས་སྲུང་དང་

ཡུན་བརྟན་བཀོལ་སྤྱོད་ལུ་གལ་གནད་ཀྱི་བྱུས་ཉེས་གནོད་པ་བྱུང་མི་ཅིག་ལུ་གོ།

༡༣. “གློ་འབུར་” ཟེར་མི་འདི་ མི་ ཡངན་སེམས་ཅན་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ ཡངན་

མཐའ་འཁོར་ལུ་ དེ་འཕྲོ་ལས་ ཡངན་འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་ ཉེན་འཚུབས་འབྱུང་ནི་

ཨིན་མི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ ཡངན་ རིགས་རྒྱུན་

འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ གལ་འཚབས་

ཅན་སྦེ་མ་ཤེས་མ་མཐོང་པར་ མཐའ་འཁོར་ནང་བཏང་མི་ལུ་གོ།

༡༤. “མཐའ་འཁོར་” ཟེར་མི་འདི་ ས་གཞི་དང་ ས་ ཆུ་ བར་སྣང་ གནམ་གཤིས་

སྒྲ་སྐད་ དྲོ་བོ་ དྲིམ་ཚུ་བརྩིས་པའི་ མིའི་མཐའ་སྐོར་གྱི་དངོས་གཟུགས་ཆ་

རྐྱེན་དང་ ས་སྟེང་ལུ་ཚེ་སྲོག་བཟུང་མི་ སྲོག་ལྡན་དང་སྲོག་མེད་ཀྱི་བར་ནའི་

མཐུན་འབྲེལ་གྱི་སྣ་ཚོགས་ཆ་རྐྱེན་ཚུ་བརྩིས་པའི་ སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྐྱེ་ལྡན་ཆ་

རྐྱེན་དང་ སྐྱེ་ཤིང་གི་རིགས་ག་ར་ལུ་གོ།

༡༥. “ཆག་” ཟེར་མི་འདི་ སེམས་ཅན་ཚུ་ ཡངན་བྱ་རིགས་ཀྱི་དོན་ལུ་ལག་ལེན་

འཐབ་མི་ ཟས་བཅུད་ཡོད་པའི་རྫས་རིགས་ཅིག་ལུ་གོ།

༡༦. “ཟ་ཆས་” ཟེར་མི་འདི་ བཟོ་ཚར་མི་ ཡངན་ ཕྱེད་བཟོ་ཚར་མི་ རང་བྱུང་ ག་

ཅི་རང་ཨིན་རུང་ མིའི་བེད་སྤྱོད་ཀྱི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་བཟོ་བའི་ སྨན་སྦྱོར་དང་

Biosafety Act of Bhutan 2015 24

processed or raw, including water and beverages which may contain any flavoring matter or condiments, except for pharmaceutical drugs, tobacco and cosmetics.

17. “Genetically modified organisms (GMOs)” means any organism that possesses a novel combination of genetic material obtained through the use of modern biotechnology techniques. Genetically modified organisms are also referred to as living modified organisms (LMOs)

18. “Inspector” means a person authorized by the Ministry of Agriculture and Forests for the purpose of this Act.

19. “Kingdom” means the Kingdom of Bhutan.

20. “Living organism” means any biological entity capable of transferring or replicating genetic material, including sterile organisms, viruses and viroids.

21. “Ministry” means the Ministry of Agriculture and Forests.

22. “Misdemeanor, petty misdemeanor and violation” means the same as prescribed in the Penal Code of Bhutan.

23. “Modern biotechnology” means the intentional manipulation of genes, cells and living tissue in a predictable and controlled manner to generate changes in the genetic make-up of an organism or produce new tissue and includes the application of:

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 24

ཏམ་ཁུ་ བྱུག་རྫས་ཚུ་མ་གཏོགས་པར་ ཆུ་དང་ འཐུང་ཆས་ བྲོ་སྨན་གྱི་གནད་

དོན་ ཡངན་སྨན་སྣ་བརྩིས་པའི་དངོས་པོ་ ཡངན་ རྒྱུ་རྫས་གང་རུང་ལུ་གོ།

༡༧. “རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་” ཟེར་མི་འདི་ དེང་སང་གི་སྐྱེ་

ལྡན་འཕྲུལ་རིག་གི་ཐབས་རིག་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ཐོབ་མི་ རིགས་རྒྱུན་གྱི་

ཅ་དངོས་གསར་བཏོན་གྱི་མཉམ་སྡོམ་ཡོད་མི་ སྲོག་ལྡན་ཅིག་ལུ་གོ། རིགས་

རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལུ་ འཚོ་བཞིན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་

བའི་སྲོག་ལྡན་ (Living Modified Organism) ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན།

༡༨. “ཞིབ་དཔྱད་པ་” ཟེར་མི་འདི་ བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གི་དོན་ལུ་ སོ་ནམ་དང་

ནགས་ཚལ་ལྷན་ཁག་གིས་དབང་ཚད་སྤྲོད་པའི་མི་ངོ་ལུ་གོ།

༡༩. “རྒྱལ་ཁབ་” ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་གོ།

༢༠. “འཚོ་བཞིན་སྲོག་ལྡན་” ཟེར་མི་འདི་ སྐྱེ་སྟོབས་མེད་པའི་སྲོག་ལྡན་གྱི་རིགས་

དང་ འབུ་ནད་ སྲིན་འབུ་ཚུ་བརྩིས་ཏེ་ རིགས་རྒྱུན་གྱི་ཅ་དངོས་སྤོ་སོར་

ཡངན་བརྗེ་འགྱུར་འབད་བཏུབ་མི་ སྐྱེ་ལྡན་གྱི་དངོས་པོ་ཅིག་ལུ་གོ།

༢༡. “ལྷན་ཁག་” ཟེར་མི་འདི་ སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་ལྷན་ཁག་ལུ་གོ།

༢༢. “ཉེས་ཕྲ་དང་ ཉེས་པ་ཡང་ཕྲ་ ཁྲིམས་འཆལ་” ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་གི་ཉེས་

འགེལ་ཁྲིམས་དེབ་ནང་བཀོད་དེ་ཡོད་མི་ལྟར་དུ་ གོ་དགོ།

༢༣. “དེང་སང་གི་སྐྱེ་ལྡན་འཕྲུལ་རིག་” ཟེར་མི་འདི་ སྲོག་ལྡན་གྱི་རིགས་རྒྱུན་བཟོ་

བཅོས་འགྱུར་བཅོས་འབད་ནི་ ཡངན་ རྩ་རྒྱུས་གསརཔ་བཏོན་ནི་གི་དོན་ལུ་

སྔོན་དཔྱད་འབད་ཚུགས་མི་དང་ ཚད་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ལམ་ཐོག་ལུ་ རིགས་རྒྱུན་

དང་ རྩ་ཁམས་ འཚོ་བཞིན་རྩ་རྒྱུས་ཚུ་དོན་ཆེད་སྦེ་ འགྱུར་བཅོས་བཏང་མི་ལུ་

གོ་ནི་དང་ འདི་ནང་གཤམ་གསལ་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ཚུ་ཚུད་ནི་འདི་ཡང་།

Biosafety Act of Bhutan 2015 25

a. in vitro nucleic acid techniques, including recombinant deoxyribonucleic acid (DNA) and direct injection of nucleic acid into cells or organelles, or

b. fusion of cells beyond the taxonomic family, or

c. mutagenesis that overcome natural physiological reproductive or recombination barriers and that are not techniques used in traditional breeding and selection.

24. “Obstruction” means an act where the defendant knowingly and without any reasonable cause obstructs lawful authority in execution of lawful duties.

25. “Plant” means all species and types of plants, including genetically modified plants, or any part thereof, either living or dead, including stems, branches, tubers, bulbs, corms, stocks, budwood, cuttings, slips, layers, suckers, roots, leaves, flowers, seeds and seedlings

26. “Potential risk” means one that causes long-term or permanent qualitative or quantitative change that reduces the ability of components of biological diversity to provide goods and services or has a negative impact on human or animal health and that cannot be redressed through natural recovery within a reasonable period of time.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 25

(ཀ) རྩ་ཁམས་ ཡངན་ སྲོག་ཁམས་ནང་ དྲི་ཨོག་སི་རི་བཱོན་ནིའུ་ཀླིག་ཨེ་

སིདྲ་དང་ ནིའུ་ཀླིག་ཨེ་སིདྲ་ཐད་ཀར་བཙུགས་ནི་གི་བསྲེས་སྦྱོར་བརྩིས་

ཏེ་ ཨིན་-ཝི་ཀྲོ་ནིའུ་ཀླིག་ཨེ་སིདྲ་གྱི་ཐབས་རིག་ ཡངན།

(ཁ) རྩ་ཁམས་ཚུ་ སྲོག་ལྡན་དབྱེ་རིམ་གྱི་ནང་ཚན་ལས་ལྷག་སྟེ་བསྲེས་ལྷད་

འབད་ནི།

(ག) རང་བཞིན་དངོས་ཁམས་རིག་པའི་སྐྱེ་རྒྱུན་ ཡངན་ བསྲེས་སྦྱོར་གྱི་བར་

གེགས་ཚུ་མེདཔ་བཟོ་མི་དང་ སྔར་སྲོལ་རིགས་སྤེལ་དང་ གདམ་ཁ་

ནང་ལག་ལེན་འཐབ་མི་མེན་པའི་ཐབས་རིག་ཨིན་མི་ རིགས་རྒྱུན་རིམ་

འགྱུར་ཚུ།

༢༤. “བར་གེགས་” ཟེར་མི་འདི་ རྩོད་ཟླ་གིས་མནོ་བཞིན་བསམ་བཞིན་དུ་ རྒྱུ་

མཚན་ལྡན་པའི་དོན་ཁུངས་མེད་པར་ ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་དབང་འཛིན་གྱིས་

ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་འགན་འཁུར་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལུ་ བར་གེགས་རྐྱབ་མི་

བྱ་སྤྱོད་ལུ་གོ།

༢༥. “སྐྱེ་ཤིང་” ཟེར་མི་འདི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་སྐྱེ་ཤིང་གི་རིགས་ ཡངན་

དེ་གི་ཕོད་ཀ་དང་ གཞལ་ལག་ རྩ་ལག་ འབུབ་ཅུ་ རྩ་རྡོག་ སྡོང་པོ་ རུ་

འབྱེལ་ བཅད་ཤིང་ ལྕུག་མ་ བང་རིམ་ མྱུག་མ་ རྩ་བ་ མེ་ཏོག་ སོན་

རིགས་ ལྕངམ་ཚུ་བརྩིས་ཏེ་ འཚོ་བཞིན་དང་ ཉམས་ཚར་མི་ག་ཅི་ཨིན་རུང་

དེ་གི་ཆ་ཤས་གང་རུང་གི་ རིགས་དང་ དབྱེ་བ་ག་ར་ལུ་གོ།

༢༦. “གནོད་ཉེན་གྱི་ཉེན་ཁ་” ཟེར་མི་འདི་ སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་གི་ཆ་ཤས་ཚུ་གིས་ མི་

ཡངན་སེམས་ཅན་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལུ་ ཅ་ཆས་དང་ཞབས་ཏོག་མཁོ་སྤྲོད་འབད་

ནི་གི་ནུས་པ་མར་ཕབ་བཏང་ནི་དང་ རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པའི་དུས་ཡུན་ནང་འཁོད་

ལུ་ རང་བཞིན་གྱི་བསྐྱར་གསོའི་ཐོག་ལས་ བསྐྱར་བཅོས་འབད་མ་ཚུགས་པའི་

ཡུན་རིང་ ཡངན་ གཏན་འཇགས་ཀྱི་ནུས་ཚད་ཅན་ ཡངན་ གྲངས་ཚད་ཅན་

གྱི་འགྱུར་བཅོས་འབད་བཏང་མི་གཅིག་ལུ་གོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 26

27. “Products derived from genetically modified organisms” means products derived directly from genetically modified organisms intended for food, feed and processing.

28. “Public” refers to consumers, business communities, entrepreneurs, organizations or society as a whole in the context of biosafety.

29. “Risk assessment” is a scientifically based process which identifies the potential sources of harm, assesses the likelihood that harm will occur, and the consequences if harm does occur due to genetically modified organisms and products derived from genetically modified organisms.

30. “Risk Communication” means an interactive dialogue between stakeholders and risk assessors and risk managers to actively inform the risk assessment and risk management processes.

31. “Risk management” means adopting methods intended to reduce and/or mitigate the potential risk identified in the risk assessment, to ensure that the identified risk due to genetically modified organisms and products derived from genetically modified organisms are controlled and managed.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 26

༢༧. “རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་” ཟེར་

མི་འདི་ ཟ་ཆས་དང་ ཆག་ བཟོ་བཅོས་ཚུ་གི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རིགས་

རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ཚུ་ལས་ཐད་ཀར་དུ་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་

ཚུ་ལུ་གོ།

༢༨. “མི་དམང་” ཟེར་མི་འདི་ སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ ཉོ་སྤྱོདཔ་

ཡངན་ ཚོང་གི་སྡེ་ཚན་ ཚོང་ལས་རྐྱབ་མི་ ལས་ཚོགས་ སྤྱིར་བཏང་མི་སྡེ་ཚུ་

ལུ་གོཝ་ཨིན།

༢༩. “ཉེན་ཁ་དབྱེ་ཞིབ་” ཟེར་མི་འདི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་

ལྡན་དང་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་

སྐྱེད་ཚུ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཉེན་འཚུབས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྱུང་སྲིད་མི་ཚུ་ངོས་འཛིན་འབད་

ནི་དང་ ཉེན་འཚུབས་འབྱུང་ནི་གི་ཉེན་ཁ་ཡོད་མི་དབྱེ་ཞིབ་འབད་ནི་ གལ་སྲིད་

ཉེན་འཚུབས་འབྱུང་པ་ཅིན་དེ་གི་གྱོང་རྒུད་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཚན་རིག་ལུ་གཞི་

བཞག་སྟེ་འབད་བའི་བྱ་རིམ་ལུ་གོ།

༣༠. “ཉེན་ཁ་བརྡ་སྤྲོད་” ཟེར་མི་འདི་ ཁེ་གྱོང་འཆང་མི་དང་ ཉེན་ཁ་དབྱེ་ཞིབ་འབད་

མི་ཚུ་དང་ཉེན་ཁ་འཛིན་སྐྱོང་འབད་མི་ཚུ་གི་བར་ན་ ཉེན་ཁ་དབྱེ་ཞིབ་དང་ ཉེན་

ཁ་འཛིན་སྐྱོང་གི་བྱ་རིམ་ཚུའི་སྐོར་ལས་གོ་བརྡ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྤྲོད་ནི་གི་དོན་ལུ་

འབྲེལ་བ་འཐབ་སྟེ་བསམ་འཆར་བརྗེ་སོར་འབད་མི་ལུ་གོ།

༣༡. “ཉེན་ཁ་འཛིན་སྐྱོང་” ཟེར་མི་འདི་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་

ལྡན་དང་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་སྲོག་ལྡན་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་

སྐྱེད་ཚུ་ལས་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་མི་ ཉེན་ཁ་ངོས་འཛིན་འབད་མི་དེ་ ཚད་འཛིན་དང་

འཛིན་སྐྱོང་འབད་ཡོདཔ་ངེས་གཏན་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཉེན་ཁ་དབྱེ་ཞིབ་ཀྱི་

སྐབས་ལུ་ གནོད་ཉེན་ཅན་གྱི་ཉེན་ཁ་ངོས་འཛིན་འབད་མི་མར་ཕབ་དང་/ཡངན་

བཅོ་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ངོས་ལེན་འབད་བའི་ཐབས་ལམ་ཚུ་ལུ་གོ།

Biosafety Act of Bhutan 2015 27

32. “Threshold Level” means the maximum level in percent of unintentional or technically unavoidable mixtures or adventitious traces of genetically modified content in food, feed, semi-processed raw materials and other processed product that does not need to be labeled.

33. “Traditional and domestic methods of animal and plant breeding” means animal and plant breeding methods developed and practiced over the centuries in the country using natural reproductive and selection methods including Artificial insemination and embryo transfer technology, but without the use of other modern biotechnology.

འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་༢༠༡༥ ཅན་མ། 27

༣༢. “ཚད་བཟུང་ཅན་གྱི་གནས་རིམ་” ཟེར་མི་འདི་ མིང་བྱང་བཏགས་མ་དགོ་པའི་

ཟ་ཆས་དང་ ཆག་ ཕྱེད་བཟོའི་རྒྱུ་ཆ་ བཟོ་བཅོས་འབད་བའི་ཐོན་སྐྱེད་གཞན་ཚུ་

ནང་ ཆེད་དུ་དམིགས་ཏེ་མེན་པར་ ཡངན་ འཕྲུལ་རིག་གི་ཐོག་ལས་བྱ་ཐབས་

མེད་པར་ རིགས་རྒྱུན་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་ཟས་སྣ་སླ་བསྲེས་ ཡངན་ཟས་

སྦྱོར་གྱི་བརྒྱ་ཆའི་གནས་རིམ་མཐོ་ཚད་འདི་ལུ་གོ།

༣༣. “སེམས་ཅན་དང་སྐྱེ་ཤིང་གི་སྔར་སྲོལ་དང་ནང་འཁོད་ཀྱི་རིགས་སྤེལ་ཐབས་

ལམ་” ཟེར་མི་འདི་ བཟོ་བཅོས་ཀྱི་ཕ་སོན་ཁབ་དང་ སྐྱེ་རྒྱུན་གཏོང་ལེན་

འཕྲུལ་རིག་ཚུ་ དེང་སང་གི་སྐྱེ་ལྡན་འཕྲུལ་རིག་གཞན་ལག་ལེན་མ་འཐབ་མི་

ཚུ་བརྩིས་ཏེ་ རང་བཞིན་གྱི་རིགས་སྤེལ་་དང་ གདམ་ཁའི་ཐབས་ལམ་ལག་

ལེན་འཐབ་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དུས་དང་ཕུ་ལས་སེམས་ཅན་དང་ སྐྱེ་

ཤིང་གི་རིགས་སྤེལ་ཐབས་ལམ་བཟོ་སྟེ་ ལག་ལེན་འཐབ་མི་ལུ་གོ།

སྨོན་ཚིག།

བློན་འབངས་ཐུགས་མཐུན་ཁྲིམས་གཙང་ཐོག་གནས་ན། །

རྒྱལ་ཁབ་བདེ་སྐྱིད་མ་བཅོས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །

རྒྱལ་སྤྱིའི་རོགས་སྐྱོར་གནས་བསྐྱོད་ངང་གིས་འདུ། །

སྙན་པའི་གྲགས་པ་མ་བརྡུང་ཀུན་ལ་ཁྱབ། །

སྐྱེ་ལྡན་ཉེན་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས་འདི་བརྩམས་པས། །

ཞི་བདེར་གནས་པའི་དབྱར་རྔའི་ལྗོངས་འདི་རུ། །

སྲོག་དང་སྲོག་མེད་ཀུན་ལ་འཚེ་བའི་ཟས། །

མིང་མེད་ཉེན་སྲུང་ལྡན་པའི་ཐབས་སུ་གྲུབ། །

ཕྱི་ཡི་ཤོག་ངོས་ཡིག་ཐོག་ཁྲིམས་སུ་བཅས། །

ནང་གི་དོན་ཚན་ཀུན་ལ་ཕན་པའི་ཚིག །

སྤྱོད་ངན་དྲང་པོའི་ལམ་ལ་གནས་པའི་ཐབས། །

ཁྲིམས་འདི་སྤྱི་ཚོགས་ཆེན་མོས་ཆ་འཇོག་མཛད། །

ལྷ་རྣམས་མངོན་པར་འཕགས་པའི་རོལ་མོ་སྒྲོགས། །

མི་རྣམས་དགེ་བཅུའི་མེ་ཏོག་གསར་དུ་འཛིན། །

དགོས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དགའ་བའི་གྲོགས་སུ་འཆར། །

ནད་མཚོན་མུ་གེའི་བསྐལ་པ་ཞི་གྱུར་ཅིག །